Meestal meerdere bronnen van geluk per antwoord

De meeste jongeren schreven over meerdere dingen waar ze gelukkig van worden. In de analyse hebben we alle antwoorden onderverdeeld in 1 of meer onderwerpen. Zo konden we zien welke onderwerpen vaker voorkwamen dan andere en welke onderwerpen jongeren vaak samen noemden.

De grafiek hieronder laat zien hoeveel procent van de jongeren een onderwerp noemt in hun antwoord. Jongeren die iets invullen dat past bij ‘sociale contacten’ en bij ‘vakanties en reizen’ tellen in beide aantallen één keer mee. De percentages laten dus zien hoeveel jongeren voelen dat een bepaald onderwerp hen gelukkig maakt én ervoor kiezen om dat op te schrijven op het moment dat ze de vragenlijst invullen. Bij een gesloten vraag over elk van die onderwerpen zullen de percentages dus vaak hoger liggen. Hoewel bijvoorbeeld maar 4% schrijft dat ze zich gelukkig voelen als de zon schijnt, zouden waarschijnlijk veel meer mensen ‘ja’ antwoorden als we hadden gevraagd ‘Voel je je gelukkig als de zon schijnt?’

Sociaal contact

Tweederde van de respondenten noemt in hun antwoord dat ze gelukkig worden van sociale contacten, gezelligheid en verbinding en anderen helpen. Ook genieten sommigen van de band met hun verzorg- of huisdieren.

Sociale contacten

Geluk zit in het contact of de relaties met andere mensen, vindt 56% van de jongeren. Vrienden en vriendinnen worden het meest genoemd, gevolgd door familieleden (vooral ouders, broers en zussen), een romantische relatie, kennissen en collega’s of bijvoorbeeld specifieke relaties zoals “mijn oppaskindjes”. Sommigen beschrijven meer in het algemeen dat ze gelukkig worden van “de mensen om mij heen”, “contact met anderen” of “nieuwe mensen leren kennen”. Veel jongeren genieten van “chillen” of “leuke dingen doen met vrienden”, “samen met familie zijn”, “een avondje op de bank met mijn vriendin”. Hierin klinkt door dat jongeren graag ontspannen tijd doorbrengen met mensen die dicht bij hen staan.

Gezelligheid en verbinding

Relaties zijn zo belangrijk doordat ze kansen geven om verbondenheid te voelen met anderen of om samen een gezellige en leuke tijd te hebben. Dat is precies waarom 17% van de antwoorden gaan over gezelligheid, plezier hebben, samen lachen, een goed gesprek, vriendschap, diepe verbondenheid, liefde of geliefd zijn, waardering krijgen, jezelf kunnen zijn bij anderen, steun krijgen, en omringd worden door fijne mensen. Jongeren schrijven dat ze gelukkig worden van “met mijn vrienden omgaan en dat het dan heel gezellig is”, “gezelligheid, het gevoel hebben ertoe te doen, vriendschap”, “een goed gesprek, verbinding voelen met anderen”. Iemand ervaart geluk “als ik met mensen ben waarvan ik houd. Ik merk nu dat omdat ik alleen woon het iets slechter met mijn mentale gezondheid gaat en ik me minder vaak gelukkig voel.”

Gericht zijn op anderen

De verbondenheid met anderen komt ook naar voren bij de 1,5% die zegt dat ze gelukkig worden als anderen gelukkig zijn of als ze anderen kunnen helpen. Ze leven er zelf van op “als het goed gaat met de mensen om me heen”, als ze “andere mensen gelukkig zien” of als ze “iets voor andere mensen kunnen doen waar ze blij van worden”. Zo zijn er ook jongeren die blij worden van “anderen helpen” en van een “bijdrage leveren aan de maatschappij.”

Dieren

Van de jongeren voelt 6% zich gelukkig door het contact en samenzijn met dieren. Dat kunnen huisdieren zijn maar ook rijdieren of dieren in het algemeen. Een paar letterlijke citaten: “mijn paarden, dat is echt mijn passie, en mijn andere lieve huisdieren!”, “knuffelen met mijn huisdieren”, “mijn 4 katten”, “mijn konijn”, “mijn verzorgpony” en “dat ik lekker kan boek lezen met mijn hond erbij.”

Ontspanning

In 62% van de antwoorden wordt ontspanning, vrije tijd of een vorm van vrijetijdsbesteding genoemd als bron van geluk.

Leuke dingen doen

Als jongeren nadenken over waar ze gelukkig van worden, denkt 33% aan leuke dingen doen en creatieve hobby’s. Ze zeggen heel vaak letterlijk “leuke dingen doen”, “erop uit gaan” en “hobby’s”. Veel beschrijven wat ze het liefst doen, zoals film kijken, winkelen, koken, schilderen, lezen, schrijven, gamen, tuinieren, cosplay, spelletjes spelen, vissen, feesten, of met hun scooter, trekker of auto bezig zijn. Veel leuke dingen doen jongeren graag samen met vrienden of familieleden, zoals winkelen en spelletjes doen. Andere activiteiten doen ze graag alleen, dat geldt vooral voor de creatieve hobby’s.

Sport en bewegen

Bij 18% van de jongeren staat ook sport of bewegen in hun lijstje van dingen waar ze gelukkig van worden. Naast in het algemeen “sporten” of “bewegen” worden voetballen en wandelen het vaakst genoemd. Ook hockey, tennis, paardrijden, fietsen, zwemmen, dansen, skaten en klimmen zijn veelgenoemd. Sporten of bewegen gaat ook vaak samen met buiten zijn, zoals degene die vertelt: “ik ga gewoon rondlopen in een park en dat ontspant me en maakt me gelukkig.”

Lekker eten en drinken

Gezellig uit eten of lekker eten thuis, een koffie in een café of thuis met een kopje thee op de bank: 6% van de jongeren zegt in hun antwoord dat lekker eten en drinken bijdraagt aan hun gevoel van geluk. Dat heeft voor de één te maken met “goed voor jezelf zorgen” en voor de ander met samenzijn en “gezellig kunnen eten/drinken/genieten met vrienden of familie” of “beetje ouwehoeren met vrienden, biertje erbij”. Anderen worden blij van zintuigelijke ervaringen, bijvoorbeeld “een nieuw thee smaakje of een fijn dekentje voor op de bank. Zachte sokken, een klein beetje zon op een bewolkte dag [...] of iets wat ik heb gebakken of gekookt.”

Tijd voor jezelf en rust

Naast studie en werk of leuke dingen doen met vrienden voelen jongeren zich ook vaak gelukkig als ze tijd voor zichzelf hebben. 8% noemt dit dan ook in hun antwoord. Ze hebben behoefte aan een rustige plek om te zijn – meestal thuis – en rust in hun hoofd. Jongeren verwoorden dit verschillend. Het gaat vaak over tijd voor mezelf, alleen zijn, chillen en ontspannen. Ook slapen wordt regelmatig letterlijk genoemd. Een paar verwoorden de behoefte aan rust als “een lekker avondje niksen op de bank”, “goede balans aan eigen tijd, tijd met mensen om mij heen en alles wat 'moet'” of “een leeg koppie”. Ook noemen jongeren dat ze zich gelukkig voelen als ze goed voor zichzelf zorgen.

Vrije tijd en vrijheid

De 7% van de jongeren voor wie vrije tijd en vrijheid belangrijk zijn voor hun geluk willen hun “eigen ding kunnen blijven doen” en “de vrijheid om mijn leven en tijd naar eigen idee in te kunnen vullen”. Meer nog dan bij tijd voor zichzelf en rust ligt de nadruk op het zelf kunnen kiezen zonder druk van buitenaf: “dat ik lekker kan doen wat ik wil en waar ik zin in heb,” “vrijheid van geen verplichtingen hebben en rust.”

Muziek

Jongeren maken graag zelf muziek en ook muziek luisteren, concerten bezoeken en naar festivals gaan is belangrijk voor hen. Zo belangrijk, dat 5% uit zichzelf muziek noemt als iets waar ze gelukkig van worden.

Vakantie en reizen

Voor 5% van de jongeren is vakantie of reizen een van de dingen waar ze gelukkig van worden. De meesten noemen alleen “reizen” of “vakantie”, maar een enkeling wordt gelukkig van “de wereld ontdekken”, “nieuwe mensen, verhalen en culturen leren kennen”, “kamperen” of “vakantie, al is het thuis blijven of ergens heen gaan.” Voor sommigen is vakantie fijn door de vrijheid om te doen wat je wil, zoals beschreven in de vorige paragraaf.

Natuur en buiten zijn

Genieten van buiten zijn of van de natuur is een onderwerp in 5% van de antwoorden. De natuur trekt als plek om te wandelen en tijd door te brengen met anderen, maar ook vanwege de rust en omdat het mooi is om naar te kijken. Iemand wordt bijvoorbeeld gelukkig van “een wandeling met de hond en mijn partner langs het strand of het bos” en een ander geniet van “de natuur, [...] de vogeltjes die fluiten en de mooie lucht buiten.”

Zonnig weer

Voor een groep jongeren heeft zonnig weer invloed op hun humeur. 4% van de jongeren denkt dan ook aan de zon, lekker weer, de zomer of warmte als iets waar ze gelukkig van worden.

Ontwikkeling

Van de jongeren ervaart 9% de professionele ontwikkeling en relaties die ze opbouwen op hun school, studie of werkplek en hun persoonlijke ontwikkeling als bron van geluk.

Leuke klas, studie en werkplek

Een leuke klas, interessante studie en werk dat voldoening geeft kunnen bijdragen aan het geluk van jongeren. Voor 5% van de jongeren is dit zo. De meesten schrijven over werk dat ze leuk vinden. Ze zijn dankbaar voor “nuttig werk”, “een baan die me interesseert” of “mijn werk, de collega's en de werksfeer”. Een kleiner deel wordt gelukkig van interessante dingen leren op hun studie of zijn dankbaar dat ze de studie van hun keuze kunnen volgen. Ook naar school gaan of een leuke klas wordt een paar keer genoemd.

Zelfontwikkeling en presteren

Jongeren bestempelen in 5% van de antwoorden zelfontwikkeling en presteren als zaken waar ze gelukkig van worden. Het kan dan gaan om “nieuwe dingen leren”, zich “persoonlijk kunnen ontwikkelen”, “uitdagingen aangaan” en “een doel hebben”. Anderen hebben het meer over presteren en daar waardering voor krijgen, zoals “successen op werk”, “iets afronden”, “het gevoel dat ik iets productiefs doe”, “complimenten krijgen” en “goede cijfers halen”. Een paar schrijven over dat ze op dit moment gelukkig van worden van “de kansen die ik krijg”, dat ze net een diploma hebben behaald of dat “het goed gaat op school.”

Zorgeloos leven

Van de jongeren noemt 8% dat geluk voor hen te maken heeft met kunnen leven zonder zorgen, met voldoende geld, een fijne plek om te wonen en een goede gezondheid. Jongeren schrijven hier uitgebreider over dan bij andere onderwerpen.

Geld, fijn huis en geen zorgen

Genoeg geld verdienen, een fijne woonruimte en geen zorgen hebben in het algemeen is voor 6% van de jongeren het eerste waar ze aan denken bij de vraag over geluk. Juist jongeren die wel vaak zorgen hebben schrijven ook over dat verlangen naar zorgeloosheid: “als ik geen zorgen heb, helaas is dat al heel lang geleden” of in mildere vorm, “momenten waarop ik even rust heb aan mijn hoofd en niet bezig hoef te zijn met wat ik wil doen als eventuele vervolgstudie, geldzorgen, studie stress of gezondheidszorgen bijvoorbeeld”. Een ander verlangt naar “niet zorgen hoeven maken over een woning vinden vanwege het verschrikkelijke woonbeleid”.  Ook iemand die niet zo goed weet wat hem of haar gelukkig maakt, schrijft “vooral een wat stabielere financiële situatie zou wel helpen denk ik”. Zoals iemand uitlegt die een periode heeft gekend met weinig geld:

“Vrijheid om te kunnen doen wat ik wil. Geld maakt mij ook gelukkig, ook al klinkt dat een beetje tegenstrijdig tegen het gezegde. Wij hebben een aantal jaar erop zitten dat we het niet zo breed hadden, dan kom je achter de echte waarde van geld. Als ik me niet zorgen hoef te maken óf ik die avond wel of niet iets kan eten, dan maakt dat me gelukkig.”

Geld, een fijn huis en geen zorgen hebben blijkt dus een belangrijke voorwaarde om zich gelukkig te voelen. Als die voorwaarden er zijn helpt dat om van andere dingen te kunnen genieten. Deze jongeren willen “zelfstandig zijn (genoeg geld verdienen)”, “financieel stabiel zijn”, “leven zonder zorgen”, “geen stress” en “zekerheid in het leven en geen chaos”.

Gezondheid

In het verlengde van zorgeloosheid ligt ook geluk door gezondheid, waar 3% van de jongeren over schrijft. Veelal zijn jongeren dankbaar voor hun eigen goede gezondheid en voor “me fijn voelen in mijn lijf” of voor de gezondheid van een ander, zoals degene die gelukkig is omdat “mijn moeder volledig gezond is”. Een enkeling is “bewust bezig met mijn eigen fysieke en mentale welzijn (sport, lezen, goed voor mezelf zorgen – eten, uiterlijk, productiviteit)”. Als jongeren zich er bewust van zijn dat gezondheid belangrijk is voor hun geluk kan dat dus positief invloed hebben op hun vrijetijdsbesteding en werkhouding op school of studie.

Sommige jongeren hebben op het moment dat ze antwoord geven geen goede gezondheid. Zij zouden zich gelukkig voelen “als ik gezond zou zijn, en geen last zou hebben van de bindweefselziekte die ik heb”. Wie zich mentaal minder fit voelt zou zich gelukkig voelen “als ik weer kan genieten van gewone dingen” en “ik eindelijk weer werk heb en hersteld ben van mijn burn-out”. Een paar jongeren schrijven dat ze zich gelukkiger zouden voelen als een familielid gezond zou zijn.

Dankbaarheid en geloof

6% van de jongeren zegt dat ze gelukkig worden van alles en uiten dankbaarheid of zeggen dat ze geluk ontlenen uit hun geloof.

Dankbaarheid voor alles

“Alles en iedereen om me heen”, “mijn leven, ik ben tevreden”, “alle kleine dingen” en “dankbaarheid.” Dat is het korte antwoord van 4% van de deelnemers. Het volgende antwoord laat zien waar iemand aan kan denken die “alles” opschrijft: “Wij genieten van eigenlijk alles, van de kleine dingen in het leven (een stralend blauwe lucht) tot de echt grote dingen (een mijlpaal behalen). Dus wat maakt mij gelukkig, het feit dat ik leef (en alles dat daarbij hoort, dus ook de pijn).”

Geloof en zingeving

Daarnaast zegt 1% dat geluk te maken heeft met hun geloof. Ze zeggen het vaak met korte woorden als “geloof”, “Jezus”, “God” of “de islam”, “Allah” of “zingeving”. Een paar schrijven iets uitgebreider over wat geloof voor hen betekent, zoals de persoon die schrijft “dat ik voor eeuwig veilig en geliefd ben bij mijn hemelse Vader.” Ook geloofsgenoten ontmoeten en naar een kerk of gebedshuis gaan voeden het geluksgevoel.

Geen antwoord

Ongeveer 2% van de jongeren weet eigenlijk geen antwoord te geven op de vraag.

Geen idee of niets

De vraag wat je gelukkig maakt, is voor 2% niet zo makkelijk te beantwoorden. Zij zeggen “geen idee”, “weet ik niet”, “weinig” of “niets”. Bijna allemaal geven ze een kort antwoord. Een enkeling vertelt er een reden bij: “dat weet ik niet (maar ik heb dan ook een depressie).”

Overig

Bij overig zitten de antwoorden die nergens anders passen. Zoals degenen die op de vraag “wat maakt jou gelukkig?” antwoorden met “geluk”. In een paar antwoorden gaat het over verslavende middelen als drank, drugs, vapen en wiet.

Vergelijking met oplossingen voor mentale problemen

In het zevende kwartaalonderzoek van maart 2023 vroegen we jongeren met mentale problemen wat hen zou helpen om zich beter te voelen: Mentale klachten uitgelegd door jongeren zelf. In hun antwoorden klinkt een grote behoefte aan acceptatie. Zelfacceptatie maar ook dat ze zich geaccepteerd voelen door anderen en zichzelf kunnen zijn. Daarnaast hadden ze behoefte aan rust en ruimte – het tegenovergestelde van de drukte en prestatiedruk die vaak in de weg staat van mentaal herstel. Dit komt erg overeen met wat jongeren in deze ronde noemen als bronnen van geluk: de verbondenheid met anderen, een goed gesprek met vrienden, dat ze zichzelf kunnen zijn, maar ook dat ze enorm genieten van hun vrije tijd, tijd voor zichzelf en rust en van zorgeloos kunnen leven met financiële zekerheid, een fijne woonruimte en zonder zorgen over de gezondheid van zichzelf of een dierbare. Ook de waardering voor zonneschijn en lekker weer komt overeen.