MRSA (Methicilline-resistente Staphylococcus aureus ) staat bekend als de 'ziekenhuisbacterie', omdat het vooral in ziekenhuizen uitbraken veroorzaakt. MRSA-uitbraken komen echter ook steeds vaker voor buiten zorginstellingen. De MRSA-bacterie is ongevoelig (resistent) voor een behandeling met antibiotica die lijken op het middel meticilline, een groep middelen die veel gebruikt wordt (waaronder bijvoorbeeld amoxicilline, ceftazidim en meropenem).
Wat is MRSA?
MRSA (Methicilline-resistente Staphylococcus aureus ) is een stafylokok. Dit is een huidbacterie die veel voorkomt bij mensen, meestal zonder dat zij daar last van hebben. In Nederland komt MRSA relatief weinig voor. In de meeste andere landen in Europa en wereldwijd komt MRSA veel vaker voor dan in Nederland.
De MRSA-bacteriën zitten vooral op de huid en/of in de neus. Soms komen ze ook voor in de keel, darmen en urine. Deze bacterie kun je vaak vanzelf weer kwijtraken. Maar MRSA kan ook een ontsteking (infectie) veroorzaken, zoals krentenbaard of een steenpuist. In zeldzame gevallen kan een ernstigere infectie, zoals een bloedvergiftiging, botinfectie of longontsteking, ontstaan.
Hoe krijg ik MRSA?
Besmetting met MRSA (Methicilline-resistente Staphylococcus aureus ) vindt vooral plaats door direct huidcontact, voornamelijk via de handen, maar ook via aangeraakte voorwerpen. Iedereen kan drager worden van MRSA.
Sommige mensen hebben wel een groter risico op MRSA-infecties:
- patiënten die antibiotica gebruiken;
- patiënten met huidaandoeningen (zoals eczeem) of open wonden;
- patiënten met een implantaat, infuus of katheter;
- patiënten met een verzwakte afweer.
Hoe voorkom ik MRSA?
Het is voldoende om de gewone hygiëne toe te passen. Denk bijvoorbeeld aan handen wassen met water en zeep na ieder toiletbezoek en voor je gaat eten of eten klaarmaakt. Dit geldt ook als je drager bent van MRSA (Methicilline-resistente Staphylococcus aureus
).
In de gezondheidszorg in Nederland doen we veel om verspreiding van MRSA te voorkomen, bijvoorbeeld:
- Patiënten met MRSA verplegen en behandelen we apart. Degene die de patiënt verzorgt of verpleegt, draagt persoonlijke beschermingsmiddelen en wast/desinfecteert de handen na ieder contact.
- Sommige mensen hebben een hogere kans om MRSA-drager te zijn. Daarom testen we in een aantal situaties op MRSA. Dat doen we als een patiënt of medewerker:
- kort voor opname in het buitenland in een ziekenhuis is geweest;
- contact heeft gehad met bedrijfsmatig gehouden levende varkens/vleeskalveren/vleeskuikens;
- woont op een bedrijf waar deze dieren worden gehouden.
Als een patiënt of medewerker inderdaad MRSA heeft, wordt die tijdelijk apart verpleegd of mag die niet met patiënten werken totdat blijkt dat die geen MRSA-drager is. Patiënten en medewerkers die MRSA-drager zijn worden over het algemeen behandeld hiervoor.
Medewerkers in de zorg die werken of woonachtig zijn op varkens-, vleeskuiken- en vleeskalverboerderijen mogen onder bepaalde voorwaarden werken. Mogelijk verschilt dit per afdeling. De medewerker moet periodiek worden getest op MRSA, maar hij kan (behoudens uitzonderingen) doorwerken in afwachting van de uitslag.
Bij medewerkers die zonder of met onvoldoende beschermingsmaatregelen voor een met MRSA besmette patiënt zorgden, worden kweken afgenomen om te onderzoeken of ze MRSA-dragers zijn.
Is MRSA te behandelen?
In sommige gevallen zul je behandeld worden als je de MRSA (Methicilline-resistente Staphylococcus aureus )-bacterie bij je draagt. Dit geldt bijvoorbeeld voor personen die veel zorg nodig hebben, of personen die zelf in de zorg werken. De behandeling is een intensief traject. Wanneer een MRSA een ontsteking (infectie) veroorzaakt en je dus ziek wordt, is deze moeilijk te behandelen, omdat sommige veelgebruikte antibiotica niet meer werken. Hoe moeilijk dit is hangt af van het ziektebeeld en voor welke antibiotica de MRSA allemaal nog meer resistent is. Vaak zijn er nog wel alternatieve antibiotica te gebruiken Het kan dan soms nodig zijn dat je voor behandeling wordt opgenomen in het ziekenhuis. Dat hangt mede af van of je de antibiotica zelf kan innemen, of dat de dokter dit moet toedienen via een infuus. Men kan geen afweer opbouwen tegen MRSA. Dat betekent dat men vaker een MRSA-infectie kan krijgen.
Hoe vaak komt MRSA voor in Nederland?
In vergelijking met het buitenland komt MRSA (Methicilline-resistente Staphylococcus aureus
) hier weinig voor. Dat is vooral te danken aan het feit dat Nederlandse artsen zuinig zijn in het voorschrijven van antibiotica, door de actieve behandeling van MRSA-dragerschap en door hygiënemaatregelen in Nederlandse ziekenhuizen. In landen om ons heen worden antibiotica veel vaker voorgeschreven.
Zorgverleners zijn verplicht om uitbraken van MRSA infecties te melden.
- Een beknopt overzicht van het voorkomen van MRSA in Nederland is te vinden op VZinfo.nl(externe link)
- Een overzicht van het voorkomen van MRSA in Nederland wordt jaarlijks gepubliceerd in Nethmap.