Bereidheid om te laten vaccineren

Sinds begin januari is er een vaccin tegen het coronavirus beschikbaar in Nederland. In verschillende fasen worden mensen uitgenodigd om zich te laten vaccineren. In het onderzoek hebben we deelnemers gevraagd of zij zich willen laten vaccineren en hoe ze denken over de vaccinatie tegen het coronavirus.

Op het moment van invullen had 5% van de deelnemers een uitnodiging ontvangen om zich te laten vaccineren tegen het coronavirus. Van deze groep heeft 83% zich al laten vaccineren of hiervoor een afspraak gemaakt. 9% is van plan om een afspraak te maken, maar heeft dit nog niet gedaan. De rest twijfelt of ze zich willen laten vaccineren (4%) of wil zich niet laten vaccineren (4%).

Vaccineren tegen het coronavirus

Het merendeel van de deelnemers (95%) heeft nog geen uitnodiging ontvangen om zich te laten vaccineren. Hen is gevraagd of zij zich willen laten vaccineren tegen het coronavirus als zij een uitnodiging ontvangen. Van deze deelnemers geeft 84% aan zich te willen laten vaccineren. 5% geeft aan zich niet te willen laten vaccineren. De overige 10% van de deelnemers weten nog niet of zij zich willen laten vaccineren tegen het coronavirus.

Verandering in vaccinatiebereidheid

Bij het vergelijken van de vaccinatiebereidheid met eerdere meetrondes moet een klein verschil in de metingen genoemd worden. Deze 10^e meetronde is de vaccinatiebereidheid alleen gemeten onder deelnemers die op het moment van invullen nog geen uitnodiging voor de vaccinatie hadden ontvangen. In eerdere meetrondes is de vaccinatiebereidheid wel onder alle deelnemers gemeten aangezien de vaccinaties toen nog niet gestart waren.

De bereidheid om zich te laten vaccineren tegen het coronavirus is sinds de vorige meetronde met 5 procentpunt gestegen. Vergeleken met meetronde 8 in november is de vaccinatiebereidheid zelfs met 27 procentpunt toegenomen. Daarmee is de bereidheid nu op het hoogste niveau sinds de eerste keer dat dit uitgevraagd is in meetronde 3.

De bereidheid tot vaccinatie stijgt over het algemeen met de leeftijd. Sinds de vorige meetronde is de bereidheid om zich te vaccineren in alle leeftijdsgroepen gestegen. De stijging was het hoogst in de middengroep van 40-54 jaar (6 procentpunt). Ook vergeleken met de eerste keer dat vaccinatiebereidheid werd gemeten, is de bereidheid in elke leeftijdsgroep gestegen. De stijging was weer het hoogst in de groep 40-54-jarigen (14 procentpunt).

Hoe denken mensen over vaccinatie tegen het coronavirus

In meetronde 10 zijn zeven verschillende stellingen over de vaccinatie voorgelegd aan de deelnemers. Als we de antwoorden uitsplitsen naar de bereidheid om zich te vaccineren, laat dit het volgende beeld zien: van degenen die niet bereid zijn om zich te laten vaccineren gelooft maar 10% dat het vaccin hen beschermt tegen het virus, 9% van deze groep denkt dat het veilig is wanneer het goedgekeurd is voor de Nederlandse markt, en 11% ziet vaccinatie als een uitweg uit de coronacrisis voor Nederland. Slechts 10% gelooft dat zij anderen tegen het coronavirus beschermen als zij gevaccineerd zijn. Daarbovenop is 69% van deze groep bang voor bijwerkingen van het vaccin en 83% is bang voor eventuele onbekende langetermijngevolgen. Van deze groep geeft slechts 16% aan dat de meeste van hun vrienden en familie zich hebben laten vaccineren, of dat van plan zijn.

Ook bij de deelnemers die nog twijfelen over vaccinatie speelt angst voor bijwerkingen (59%) en langetermijngevolgen (75%) een rol. Ongeveer een op de vijf (21%) gelooft dat vaccinatie hen beschermt tegen het virus, en durft te vertrouwen op de veiligheid wanneer het goedgekeurd is voor de Nederlandse markt (21%). Dat vaccinatie bijdraagt aan een uitweg uit de crisis gelooft 41% van deze groep, en 31% denkt dat ze anderen beschermen door zich te laten vaccineren. Van deze groep geeft 29% aan dat de meeste van hun vrienden en familie zich hebben laten vaccineren, of dat van plan zijn.

De deelnemers die bereid zijn zich te vaccineren zijn het veel vaker eens met de stelling dat het vaccin ze zal beschermen, dat het veilig is na goedkeuring, dat ze hiermee bijdragen aan een uitweg uit de crisis en dat zij anderen ermee beschermen (respectievelijk 69%, 82%, 95% en 75%). Toch is ook 12% van deze groep bang voor mogelijke bijwerkingen en 16% is bang voor onbekende langetermijngevolgen. 75% geeft aan dat de meeste van hun vrienden en familie zich hebben laten vaccineren, of dat van plan zijn.

Meer informatie over waarom mensen zich wel of niet willen laten vaccineren is te vinden in deze publicatie van de Corona Gedragsunit. Hierin zijn ook gegevens verwerkt uit interviews en wetenschappelijke literatuur ten aanzien van vaccinatiebereidheid. 

Bronnen van informatie

Er is ook gekeken naar de verschillende bronnen die deelnemers belangrijk vinden om hun keuze voor of tegen vaccinatie te bepalen. De twee belangrijkste bronnen zijn de informatie die men bij de uitnodiging van de vaccinatie zal ontvangen (43% van de deelnemers noemt dit) en de informatiewebsite van de overheid: coronavaccinatie.nl (42%). Daarna volgen de informatie op de website van het RIVM, informatie uit traditionele media en informatie van de huisarts (respectievelijk 39%, 37% en 31%). Wetenschappelijke informatie op het internet wordt door 23% van de deelnemers belangrijk gevonden. Meningen van vrienden, familie, collega’s en bekenden worden door 17% van de deelnemers belangrijk gevonden. De minst belangrijke bronnen (2-3%) voor het maken van de keuze zijn voor deelnemers ‘meningen op social media’, ‘meningen van bekende Nederlanders die ik vertrouw’, ‘informatie van mijn patiëntenvereniging’ en ‘informatie van de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken en Vaccinvrij’.

Maatregelen na vaccinatie

Mensen die een coronavaccin hebben gehad, zijn voor een groot deel beschermd tegen ziekte door het coronavirus. Toch wordt iedereen gevraagd nog wel de maatregelen na te blijven leven totdat het virus voldoende onder controle is. Deze meetronde is voor het eerst gevraagd in hoeverre deelnemers verwachten de maatregelen nog na te leven nadat zij gevaccineerd zijn.

Het merendeel van de deelnemers is van plan om na hun vaccinatie de maatregelen evenveel na te leven als nu. De maatregel die de meeste deelnemers verwachten minder goed na te leven nadat zij gevaccineerd zijn, is het houden van 1,5 meter afstand tot vrienden, familie en collega’s. Van de deelnemers verwacht 23% dit (veel) minder te gaan doen. Toch verwacht het merendeel (72%) dat zij even vaak afstand zullen houden als nu. De maatregel waarvan de meeste deelnemers zeggen dat zij zich eraan blijven houden is het handen wassen. 90% verwacht dit evenveel te blijven doen nadat zij gevaccineerd zijn.