Illegale geneesmiddelen, zoals vervalste medicijnen, zijn een wereldwijd probleem, en dus ook in Nederland. Door wet – en regelgeving en samenwerking met andere landen wordt geprobeerd de omvang van het probleem te beperken. Het RIVM onderzoekt (mogelijk) illegale geneesmiddelen in het lab en neemt deel aan internationale werkgroepen.
Een vervalst geneesmiddel is een geneesmiddel dat opzettelijk verkeerde informatie geeft (artikel 1 van de Geneesmiddelenwet). Bijvoorbeeld over de identiteit (verpakking, etikettering, naam of samenstelling), oorsprong (fabrikant, land van productie, land van oorsprong of houder van de vergunning) of geschiedenis (registers of documenten over de verspreiding).
Wie doet wat?
In Nederland en Europa geven het CBG (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen) en het EMA (European Medicines Agency) de vergunningen voor geneesmiddelen af. Vervalste geneesmiddelen zijn vaak illegaal gemaakt of geïmporteerd en worden vooral buiten arts en apotheek om verhandeld. De IGJ (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd) kan vervalste producten in beslag nemen. Het RIVM onderzoekt verdachte geneesmiddelen in het lab. Verder neemt het RIVM deel aan onder meer de volgende internationale werkgroepen waarin kennis en ervaring over illegale geneesmiddelen worden gedeeld:
- Committee of Experts on Minimising Public Health Risks Posed by Falsification of Medical Products and Similar Crimes (CD-P-PH/CMED).
- Falsified Medicines Working Group van de Official Medicines Control Laboratories.
- International Laboratory Forum on Counterfeit Medicines (ILFCM)
- WHO Member State mechanism on substandard and falsified medical products.
Gevaren voor de gezondheid
Er zijn verschillende gevaren bij het gebruik van vervalste geneesmiddelen. Sommige producten bevatten te veel of te weinig van de werkzame stoffen. Te weinig werkzame stof (onderdosering) kan ertoe leiden dat een product minder goed of niet werkt. Op grotere schaal kan dit er bijvoorbeeld bij antibiotica zorgen voor antibioticaresistentie. Een overdosering (te veel van een werkzame stof) verhoogt de kans op bijwerkingen. Soms worden werkzame stoffen ook vervangen door goedkopere werkzame stoffen die net anders werken. Verder is niet zeker of de producten vervuilingen bevatten en of ze steriel zijn. Ook komt het voor dat er helemaal niet in producten zit wat op de verpakking staat. Het is ook gevaarlijk om zonder overleg met arts of apotheker geneesmiddelen in te nemen.
Melden vervalste geneesmiddelen
Meldingen over mogelijk vervalste geneesmiddelen kunnen worden gedaan bij: