Om inzicht te krijgen in de mentale gezondheid van volwassenen, stelden we hen vragen over psychische klachten, stress, eenzaamheid en suïcidaliteit. De resultaten die we hieronder bespreken, komen uit het zesde kwartaalonderzoek (december 2022) van het Gezondheidsonderzoek COVID-19. Sinds maart 2022 doen we onderzoek naar volwassenen. Bij de eerste 2 metingen onderzochten we alleen de gezondheid van jongeren.
Mentale klachten onder volwassenen stabiliseren
We vroegen volwassenen hoe zij zich de afgelopen 4 weken voelden. In maart 2022, na een periode met veel coronamaatregelen, had 23% van de volwassenen mentale klachten. In juni daalde dat naar 18%. In september steeg dat percentage naar 21% en dat bleef zo in december (zie de grafiek hieronder). Daar staat tegenover dat bijna 4 op de 5 (79%) volwassenen geen mentale klachten ervaarde.
Volwassenen die meer stress ervaren door werk, hun thuissituatie, eigen problemen of overige zaken, hebben de grootste kans op mentale klachten. Ook volwassenen die eenzaam zijn hebben een grotere kans op mentale klachten. Daarnaast zien we een verband tussen mentale klachten en typische stress-gerelateerde lichamelijke klachten zoals prikkelbaarheid, slaapproblemen, moeheid en geheugen en concentratieproblemen.
Zelfdodingsgedachten bijna gelijk
We vroegen volwassenen of zij er in de laatste 3 maanden serieus aan dachten om een eind aan hun leven te maken. In december 2022 had 9% deze gedachten wel eens tot heel vaak. Het aantal volwassenen dat aangeeft dat ze in de laatste 3 maanden serieus dachten aan zelfdoding blijft ongeveer gelijk (zie grafiek).
Volwassenen met mentale klachten hebben duidelijk meer kans om over zelfdoding na te denken.
inhoud
Denk je soms aan zelfmoord? En heb je nu hulp nodig? Bel gratis 113 of 0800-0113. Ook via deluisterlijn.nl kan je altijd chatten of bellen. Of ga naar 113.nl voor online hulp of coaching.
Eenzaamheid onder volwassenen daalt
Van de volwassenen voelde 58% zich niet eenzaam in de laatste 4 weken, 29% was een beetje eenzaam en 13% voelde zich sterk eenzaam. De eenzaamheid onder volwassenen is iets gedaald sinds we begonnen te meten in maart 2022 (zie grafiek). Vooral de groep die zich een beetje eenzaam voelt wordt kleiner.
Vooral volwassenen met stress over hun sociale contacten hebben een grotere kans op eenzaamheid. Ook stress om andere redenen en mentale klachten vergroten de kans op eenzaamheid. Volwassenen die sociale activiteiten ondernemen, hebben minder kans op eenzaamheid. Denk aan op bezoek gaan of waardevol online contact hebben.
Volwassenen ervaren weinig stress
In december ervaarde bijna driekwart (73%) van de volwassenen geen stress in de 4 weken voordat ze de vragenlijst invulden (zie grafiek). De overige 27% voelde zich wel gestrest door 1 of meer factoren.
In december 2022 ervaarden volwassenen vooral stress door werk (12%), alles wat ze moeten doen (10%) en eigen problemen (9). Stress door de coronaperiode of maatregelen halveerde tussen maart en december, van 10% naar 5% (zie grafiek).
Ervaren stress per factor
Sla de grafiek Ervaren stress door/over over en ga naar de datatabelIn de vragenlijst staan voorbeelden bij sommige antwoordopties. Zo kan stress door werk ook gaan om stress door studie. Bij stress door situatie thuis staat ‘Ik voel me gestrest door mijn situatie thuis (zoals mijn relatie, problemen met opvoeding, ruzies thuis)’. Bij eigen problemen staan deze voorbeelden: mijn gezondheid, geldzaken, schulden, woonsituatie. Stress over sociale contacten heeft als voorbeelden de relatie met familie en vrienden en mantelzorg. Bij stress door alles wat ik moet doen staat tussen haakjes ‘werk, sociaal leven, social media, vrijwilligerswerk, sporten etc.’. Bij stress door de coronaperiode of maatregelen staan geen voorbeelden. Volwassenen die stress voelen door overige zaken noemen in een vervolgvraag vaak meerdere problemen die tegelijk spelen. Denk aan rechtszaken, geldproblemen of gebreken aan hun woonruimte. Veel volwassenen noemen ook zorgen die ze hebben over het klimaat, de oorlog (in Oekraïne) en onzekerheid over de toekomst.
In de meeste gevallen vergroot stress de kans op mentale klachten. Ook komt stress ervaren vaak samen voor met prikkelbaarheid, moeheid, hoesten en geheugen- en concentratieproblemen. Verder geldt dat hoe jonger de volwassene, hoe meer kans op stress.
Volwassenen maken zich zorgen om hoge gas- en energieprijzen
Om na te gaan wat thema's zijn die volwassenen bezighouden, vroegen we jongeren hoeveel zorgen zij zich maken over specifieke onderwerpen. Volwassenen maken zich veel minder zorgen over mogelijke coronamaatregelen (12%) en een coronabesmetting van henzelf of een dierbare (10%) dan over andere onderwerpen. Denk aan de hoge gas- en energieprijzen (64%), inflatie (58%) en de oorlog in Oekraïne (54%) (zie grafiek).
Er is geen verband tussen hoeveel zorgen volwassenen hebben over de onderwerpen hierboven en hun mentale klachten.