Wat zijn adenovirusinfecties?

Er bestaan meer dan 60 typen adenovirussen die ziekte kunnen veroorzaken bij mensen. Adenovirussen kunnen een groot aantal verschillende ziektebeelden veroorzaken, dit komt omdat het weefsel (bijv. in luchtweg of darmen) waar het virus kan binnendringen en infectie veroorzaakt verschilt per type adenovirus. Daarnaast speelt leeftijd en immuunstatus een rol in het ziektebeeld.

Wat zijn symptomen van adenovirusinfectie?

Ongeveer de helft van de adenovirusinfecties verloopt zonder symptomen. Het ziektebeeld is meestal mild. De meest voorkomende ziekteverschijnselen zijn luchtwegklachten, darmklachten en oogontsteking; deze klachten kunnen ook in combinatie voorkomen. De periode van besmetting tot het ontstaan van de eerste klachten varieert van 2 tot 14 dagen, afhankelijk van het ziektebeeld. Voor luchtweginfecties is dat veelal 5-6 dagen, darminfecties 7-8 dagen en oogontsteking 8-10 dagen.

Bij baby’s en kinderen verloopt infectie vaak mild en zijn de meest voorkomende klachten luchtweginfecties, keelontsteking, oogontsteking, koorts en diarree. Bij volwassenen kunnen adenovirusinfecties onder andere ontsteking van het hoornvlies van het oog en longontsteking veroorzaken. In personen met een verminderde werking van het immuunsysteem kan infectie ernstige klachten veroorzaken zoals longontsteking, leverontsteking, blaasontsteking, nierfalen en in zeldzame gevallen hersen(vlies)ontsteking.

Meestal verdwijnen de klachten na een aantal dagen zonder specifieke behandeling. De duur van de klachten verschilt per type ziektebeeld en varieert van 2-5 dagen voor luchtwegklachten, 8-12 dagen bij darmklachten en 7-15 dagen bij oogontsteking. Bij ernstige gevallen wordt soms antivirale medicatie toegediend.

Besmetting en preventie van adenovirusinfectie

Adenovirussen komen regelmatig voor in de mond- en keelholte en in de darmen, zonder ziekteverschijnselen te veroorzaken. Besmetting kan plaatsvinden door contact met speeksel, bijvoorbeeld door het inademen van druppeltjes (die vrijkomen bij niezen en hoesten) waarin het virus aanwezig is. Ook kan besmetting plaatsvinden via contact met ontlasting (door onvoldoende toilethygiëne) of de inname van besmet voedsel of water. In personen met  een sterk verminderde afweer kan het virus weer actief worden en ziekte veroorzaken nadat het al een tijd in het lichaam aanwezig was zonder klachten te geven (reactivatie).

In Nederland is er geen vaccin tegen adenovirusinfecties beschikbaar.

Hoe vaak komen adenovirusinfecties voor?

Ziekte door adenovirusinfecties komt veel voor bij kinderen, in het bijzonder kinderen onder de 5 jaar. Infectie met adenovirus serotypen 40 en 41 is een veelvoorkomende oorzaak van acute gastroenteritis (maag-/darmontsteking) bij jonge kinderen. In de virologische weekstaten wordt wekelijks door ongeveer 20 laboratoria het aantal positieve uitslagen van adenovirusinfecties gemeld.

Zie voor de actuele meldingen van adenovirus de rapportages van de virologische weekstaten.