Bisfenol A (afgekort BPA (Bisphenol A), naar de Engelse term Bisphenol A) is een chemische stof die veel voorkomt in producten die bepaalde soorten plastics bevatten. Denk aan bouwmaterialen, elektronica, verpakkingen voor eten en drinken, implantaten, infuusapparatuur en speelgoed. Daarnaast kan bisfenol A een basis zijn voor verven en lijmen. Via afvalwater van fabrieken of huishoudens kan bisfenol A ook in oppervlaktewater terechtkomen.
Het RIVM doet onderzoek naar de veiligheid van chemische stoffen, waaronder bisfenol A. Daarnaast onderzoekt het RIVM de veiligheid van stoffen die een alternatief kunnen zijn voor bisfenol A. Ook adviseert het ministeries over de veiligheid van stoffen en hoe deze veiligheid bepaald kan worden.
Verlaging gezondheidskundige grenswaarde
Via voedsel en producten (zoals bouwmaterialen en elektronica) kun je in aanraking komen met bisfenol A. Nieuwe inzichten laten zien dat bisfenol A mogelijk al bij lagere hoeveelheden schadelijk voor de gezondheid van de mens is dan eerder gedacht. Daarom stelde de Europese Voedselveiligheidsautoriteit ( EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit)) de gezondheidskundige grenswaarde in 2023 met een factor van 20.000 naar beneden bij tot een waarde van 0.2 ng/ kg (kilogram) lichaamsgewicht per dag. Deze waarde geeft aan hoeveel iemand van een stof mag binnenkrijgen zonder dat dit schadelijke gevolgen heeft voor de gezondheid. De hoeveelheid die iemand van een stof binnenkrijgt noemen we de blootstelling.
Volgens de berekeningen van EFSA is de blootstelling van de bevolking aan bisfenol A hoger dan de gezondheidskundige grenswaarde. Dat betekent dat een risico op gezondheidseffecten door blootstelling aan bisfenol A niet uitgesloten kan worden. Het is daarom belangrijk dat de blootstelling aan bisfenol A omlaag gaat. De Europese Commissie ( EC (European Commission)) heeft diverse maatregelen genomen om de blootstelling te verlagen. Zo zorgden wetswijzigingen voor een verbod op het gebruik van bisfenol A in kassabonnetjes of babyflesjes.
Onderzoek naar gebruik alternatieven bisfenol A
Bisfenol A heeft bepaalde functies in producten. Door het ontwikkelen van alternatieve stoffen die de functies van bisfenol A kunnen vervullen, kan het gebruik van bisfenol A worden beperkt. Het is belangrijk dat de vervangers veilig zijn voor de mens. In opdracht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit ( NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit)) en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ( VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)) deed het RIVM daarom onderzoek naar de veiligheid van deze vervangers. Hiervoor bracht het RIVM in kaart welke gegevens er al beschikbaar zijn over de schadelijkheid van deze vervangers. Uit dit overzicht blijkt dat meer onderzoek naar de veiligheid van deze stoffen nodig is.
Publicaties door RIVM over bisfenol A:
- Bisphenol A : Part 1. Facts and figures on human and environmental health issues and regulatory perspectives | RIVM
- Bisphenol A : Part 2. Recommendations for risk management | RIVM
- Assessment of recent developmental immunotoxicity studies with bisphenol A in the context of the 2015 EFSA t-TDI - PubMed (nih.gov)
Publicaties door RIVM over alternatieven voor bisfenol A:
- Biobased alternatieven voor hormoon verstorende stof in kassabonnen | RIVM
- Substitution of bisphenol A: a review of the carcinogenicity, reproductive toxicity, and endocrine disruption potential of alternative substances
- A prioritization strategy for functional alternatives to bisphenol A in food contact materials
