Bij het recyclen van stoffen is het de bedoeling dat recycling veilig is. Afval met zorgwekkende chemische stoffen, bijvoorbeeld lood, benzeen of brandvertragers , moet zó gerecycled worden dat de nieuwe producten geen risico’s opleveren voor mens en milieu.
Bepaalde stoffen kunnen uit de materialenkringloop gehaald worden door deze te verwijderen (uitfaseren: niet meer toepassen in nieuwe producten) door er alternatieve stoffen voor te bedenken of door nieuwe productieprocessen te ontwerpen. Ook bij het ontwerpen van producten moet al met recycling rekening gehouden worden, zodat er geen zorgwekkende stoffen gebruikt worden.
Zorgwekkende chemische stoffen en andere gevaren
Het beoordelen of stoffen en producten veilig en gezond zijn en het beoordelen of ze duurzaam zijn, zijn nu nog vaak aparte werelden. Het RIVM brengt deze twee expertisegebieden samen, bijvoorbeeld voor het Landelijk Afvalstoffenplan (LAP3) met het ‘Advies voor een handreiking voor het veilig recyclen afval met Zeer Zorgwekkende Stoffen’. De hierop gebaseerde 'Handreiking risicoanalyse ZZS in afvalstoffen' van LAP3 is bedoeld voor decentrale overheden en bedrijven.
Het RIVM ontwikkelde daarbij ook een raamwerk voor het beoordelen van veilige en duurzame stoffenkringlopen. Naast de risico’s van zorgwekkende stoffen beschrijft dit raamwerk mogelijke risico’s van ziekteverwekkers (pathogenen), geneesmiddelen en bestrijdingsmiddelen. Deze risico’s worden geplaatst naast de winst voor het milieu. Deze methode is toegepast bij het uitwerken van concrete casussen.
Europese projecten
Veel wet- en regelgeving op het gebied van chemische stoffen is Europees geregeld. Daarom werkt het RIVM op Europees niveau mee aan een aantal projecten. Zo heeft het RIVM in 2018 in het project CLEAR samengewerkt met het consultancybedrijf Ramboll Environment & Health aan een raamwerk voor de aanpak van zorgwekkende stoffen in afval en hergebruikt materiaal. Het is een hulpmiddel bij het bepalen van de positieve en negatieve effecten van recycling van materiaalstromen rekening houdend met potentiële gevaren voor mens en milieu, maar ook van andere effecten voor de mens, de natuur, economische en sociale effecten. We streven ernaar dat het raamwerk wordt opgenomen in de Europese REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and restriction of Chemicals ) wetgeving.