De periode tussen meetronde 14 en 15 (huidige meetronde) viel in de tweede helft van de zomerperiode, waarin twee veranderingen in de  maatregelen  zijn doorgevoerd: vanaf 8 augustus 2021 was voor terugkeer uit landen met een geel, oranje of rood reisadvies een coronabewijs nodig en vanaf 30 augustus 2021 konden studenten (MBO middelbaar beroepsonderwijs (middelbaar beroepsonderwijs), HBO hoger beroepsonderwijs (hoger beroepsonderwijs), universiteit) onder voorwaarden weer lessen volgen op locatie en gold daar de 1,5-metermaatregel niet meer. De veranderingen in de geldende maatregelen zijn terug te vinden in de tijdlijn van maatregelen voor bestrijding COVID-19. De data die hier gepresenteerd wordt is verzameld tussen 8-12 september.

Bevindingen

Deelnemers die de open vraag hebben beantwoord benoemen voornamelijk  zorgen en onvrede rondom de toekomst van het coronabeleid en versoepeling van maatregelen. Gebeurtenissen die vaak worden genoemd zijn het bekendmaken van een aantal maatregelen die versoepeld worden (het maximaal aantal bezoekers in de horeca en bij evenementen, de verplichte 1,5 meter en het thuiswerkadvies). Daarnaast werden verschillende evenementen vaak genoemd. zoals de Grand Prix Formule 1, en een demonstratie van de ‘Unmute Us’ beweging. Ook wordt de stijging van de vaccinatiegraad benoemd, en de (mogelijke) inzet van een coronatoegangsbewijs of coronapaspoort (wat tijdens deze periode veel besproken wordt in de media).

Ten opzichte van de vorige vragenlijstrondes noemen meer deelnemers expliciet boos of gefrustreerd te zijn. Ook werden er in sommige antwoorden uitingen gedaan van veel sterker ongenoegen. Zo werd er gerefereerd aan historische gebeurtenissen (zoals de tweede wereldoorlog), werd er gebruik gemaakt van scheldwoorden en werden specifieke politieke leiders benoemd. De belangrijkste redenen die deelnemers hiervoor geven zijn 1) het ervaren van een ‘twee maten’ beleid, 2) zorgen over een tweedeling in de maatschappij, 3) onrust van het coronatoegangsbewijs, 4) eigenverantwoordelijkheid van (on)gevaccineerde mensen, en daartegenover 5) de belofte van versoepeling bij een hoge vaccinatiegraad. Ook noemen mensen 6) behoefte te hebben aan een nieuw toekomstperspectief.

1. Een ‘twee maten’ beleid als tegenstrijdig en onduidelijk

In ronde 15 benoemen meer deelnemers in de optionele open vraag onvrede en zorgen over het coronabeleid dan in eerdere vragenlijstrondes. Deelnemers benoemen het coronabeleid als tegenstrijdig te ervaren. Als veelvoorkomend voorbeeld benoemen deelnemers de samenkomst bij de Formule 1-wedstrijd. Een ander voorbeeld dat regelmatig wordt genoemd (ook in eerdere vragenlijstrondes) zijn de bezoekersregelingen voor voetbalwedstrijden. Hier geeft men aan niet te begrijpen waarom de horeca en de evenementenbranche al een langere tijd beperkingen opgelegd hebben gekregen, terwijl grootschalige samenkomsten zoals bij de Formule 1-wedstrijd of bij voetbalwedstrijden wel werden toegestaan. Dit wordt door een grote groep als oneerlijk en onrechtvaardig gezien tegenover de horeca, sportscholen en culturele instellingen en veel deelnemers uiten hierbij boosheid en frustratie. Deelnemers benoemen hierbij dat de overheid met ‘twee maten meet’ en vermoeden dat geld en politiek hierbij een rol spelen. In sommige gevallen benoemen deelnemers ook dat de tegenstrijdigheden tot minder draagvlak voor het beleid of vertrouwen in de overheid leiden.

Een ander deel van de deelnemers benoemt het coronabeleid te willen begrijpen, maar dit onduidelijk te vinden. Deze deelnemers stellen vragen over waarom bepaalde sectoren anders worden behandeld. Deelnemers spreken zich hierbij uit over een behoefte aan transparantie en onderbouwing van keuzes vanuit de overheid of het ontbreken ervan.

2. Zorgen over tweedeling in de maatschappij

In deze meetronde benoemt een groot aantal deelnemers voor het eerst zorgen te hebben over beleidskeuzes die een verschillende impact kunnen hebben op gevaccineerde en ongevaccineerde mensen. Een groot aantal benoemt dat recente beleidskeuzes (zoals de invoering van het coronatoegangsbewijs) een beperking van hun eigen vrijheid zijn en een oorzaak van ervaren maatschappelijke onrust. Deelnemers benoemen zich zorgen te maken over polarisatie tussen gevaccineerde en ongevaccineerde mensen.

3. Onrust van het coronatoegangsbewijs

Een deel van de deelnemers benoemt zorgen over onnodige onrust die het coronatoegangsbewijs teweegbrengt voor ongevaccineerde mensen. Dit ervaart een deel van deze groep als oneerlijk, dwingend en zonder meerwaarde (omdat ook gevaccineerde mensen besmettelijk kunnen zijn). De meerderheid benoemt dat maatregelen in plaats daarvan volledig losgelaten zouden moeten worden, met eigen verantwoordelijkheid voor ongevaccineerde mensen (zie hieronder).

4. Eigen verantwoordelijkheid van (on)gevaccineerde mensen.

Veel deelnemers uiten dat zij verantwoordelijkheid hebben genomen voor mogelijk besmettingsgevaar van henzelf en hun naasten door zich te laten vaccineren en dat hier vrijheden tegenover zouden moeten staan. Hierbij wordt vooral benoemd de maat vol is nu iedereen de kans heeft gehad zich te laten vaccineren en dat men het leven graag ‘naar normaal’ zou zien gaan. Ook benoemen enkelen dat de overheid ‘de kant’ van ongevaccineerde minderheid kiest en dat het aantal maatregelen dat nog steeds bestaat tegen het belang van de meerderheid in gaat.

5. Belofte van versoepeling bij hoge vaccinatiegraad

Ten opzichte van de eerdere meetrondes zijn er minder deelnemers aan deze vraag die zich uitspreken over versoepelen van maatregelen. De kleine groep die dit wel doet geeft voornamelijk aan voorstander te zijn van versoepelingen. Deelnemers geven aan minder noodzaak te zien voor maatregelen. Hierbij geeft een groot deel aan dat er door de hoge vaccinatiegraad minder dreiging van het virus wordt ervaren en verwijst een deel expliciet naar de ‘belofte’ die is gedaan dat er versoepeld zou worden bij een hoge vaccinatiegraad.

Een kleinere groep deelnemers geeft aan nog steeds liever geen, of niet te snel versoepeling te willen zien. Hierbij benoemt men regelmatig zorgen over het herinvoeren van maatregelen in het geval van een opleving.

6. Behoefte aan een nieuw toekomstperspectief

Deelnemers aan deze vraag (in vergelijking met de vorige meetronde) benoemen vaker behoefte te hebben aan een nieuw toekomstperspectief. Hierbij benoemen veel deelnemers de ‘belofte’ die door de overheid werd gedaan dat bij een hoge vaccinatiegraad maatregelen versoepeld zouden worden. Deelnemers geven aan dat dit niet lijkt te gebeuren en zet vraagtekens bij het toekomstperspectief. Ook vraagt een deel van de deelnemers zich af hoe de overheid in de toekomst zal omgaan met oplevingen van het virus nu het grootste deel van de bevolking beschermd is. Deelnemers benoemen hierbij een behoefte aan duidelijkheid over een leven met corona en het besmettingsrisico van gevaccineerde mensen.