Vaccineren tegen het coronavirus

Sinds begin januari 2021 zijn er vaccins tegen het coronavirus beschikbaar in Nederland. Inmiddels heeft iedereen die dat wil de kans gehad om zich te laten vaccineren   of een boosterprik te halen. Ook kan iedereen die minimaal 3 maanden geleden de laatste prik heeft gekregen en/of meer dan drie maanden geleden COVID-19 heeft gehad een boostervaccinatie halen. In dit onderzoek hebben we deelnemers gevraagd of zij zich hebben laten vaccineren of dat willen laten doen, en hoe ze denken over vaccineren tegen het coronavirus.

De (booster)vaccinatiegraad onder de deelnemers aan dit vragenlijst onderzoek is hoger dan de geregistreerde (booster) vaccinatiegraad. De onderstaande gegevens zijn dus niet geschikt om de landelijke vaccinatiebereidheid op dit moment te duiden.

In meetronde 18 heeft 96% van de deelnemers de basisvaccinatie tegen het coronavirus gehad. Slechts 27 personen zijn nog van plan een basisvaccinatie te halen. Onder deelnemers die al een basisvaccinatie hebben gehad of die nog willen nemen is de bereidheid voor een boostervaccinatie gestegen naar 94%. Dit is een stijging van 9 procentpunt ten opzichte van de vorige meetronde. 3% van de deelnemers geeft aan de booster niet te willen, en een andere 3% twijfelt nog. 86% heeft de boostervaccinatie al ontvangen.

De belangrijkste redenen van deelnemers die bereid zijn een booster te nemen, zijn om zichzelf (83%) en hun omgeving te beschermen tegen corona (72%), en een bijdrage te leveren aan het bestrijden van de coronacrisis (67%). Deelnemers die niet bereid zijn een booster te nemen benoemen dat de (booster)vaccinaties niet de oplossing zijn voor het einde van de coronacrisis (69%), dat men zich onder druk gezet voelt door de overheid (60%) en dat er eerder werd aangegeven dat de eerste vaccinaties voldoende zouden zijn (48%). Deelnemers die nog twijfelen geven ook aan dat de (booster)vaccinaties volgens hen niet de oplossing zijn voor het einde van de coronacrisis (49%). Het behouden van het coronatoegangsbewijs zou voor hen de voornaamste reden zijn om de booster wel te nemen (57%).

Opkomst van traditionele vaccins

Binnenkort worden er mogelijk ook andere vaccins goedgekeurd voor de Nederlandse markt, de zogenaamde eiwit- en geïnactiveerde virusvaccins. Deze vaccins maken geen gebruik van de mRNA-techniek van het Pfizer- en Moderna-vaccin. De Gezondheidsraad geeft in een advies van 23 december 2021 aan dat het eiwit-vaccin Novavax-vaccin een goed alternatief is voor mensen die geen mRNA-vaccin willen. Het kabinet stelt dit eiwitvaccin daarom beschikbaar aan mensen van 18 jaar en ouder die zich daarom nog niet hebben laten vaccineren.

78% van de deelnemers die geen basisvaccinatie willen, geven aan ook geen eiwit- of geïnactiveerd virusvaccin te willen. 18% van die deelnemers twijfelt over een eiwit- of geïnactiveerd virusvaccin en 4% zou deze vaccins (waarschijnlijk) wel nemen. Ongeveer een kwart van de deelnemers die nog twijfelen over een basisvaccinatie zou (waarschijnlijk) wel een eiwit- of een geïnactiveerd virusvaccin nemen. Daarbij moet worden opgemerkt dat de groep deelnemers die nog twijfelt over de basisvaccinatie klein is (N=229). Deze groep is mogelijk niet representatief voor alle Nederlanders die nog twijfelen over de basisvaccinatie. 

Onder de deelnemers die niet bereid zijn om een boostervaccinatie te nemen, zegt 64% ook nee tegen een traditioneel vaccin. 26% van die groep twijfelt over een eiwit- of geïnactiveerd virusvaccin en 10% zou deze vaccins wel nemen. Van de deelnemers die nog twijfelen over een boostervaccin zou 12% (waarschijnlijk) wel een eiwit- of geïnactiveerd virusvaccin nemen.

Vaccineren tegen het coronavirus bij kinderen en jongeren

Alle jongeren van 12 t/m 17 jaar kunnen zich sinds 2 juli 2021 tegen het coronavirus laten vaccineren als zij dat willen. Vanaf half december 2021 zijn ook kinderen van 5 t/m 11 jaar  met een medisch hoog risico uitgenodigd voor een vaccinatie. Uitnodigingen voor kinderen van 5 t/m 11 jaar zonder medisch risico zijn in de week van 17 januari 2022 verstuurd.

Aan alle deelnemers met kinderen onder de 18 jaar is gevraagd naar de bereidheid om hun kind te laten vaccineren. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in ouders met kinderen van 5-11 jaar, 12-15 jaar en 16-17 jaar. Van de deelnemers met kinderen in de leeftijdsgroep van 12-15 jaar heeft 87% zijn of haar kind laten vaccineren of is hiertoe bereid. Van de deelnemers met kinderen van 16-17 jaar rapporteert 91% dat zijn of haar kind is gevaccineerd of hiertoe bereid is. Voor beide leeftijdsgroepen is dit een kleine stijging ten opzichte van de vorige meetronde. Daarbij moet opgemerkt worden dat kinderen vanaf 16 jaar zelfbeschikkingsrecht hebben en dus zelf mogen besluiten of zij zich willen laten vaccineren. Kinderen tussen de 12 en 15 jaar beslissen samen met hun ouders over vaccinatie.

Voor de 5-11-jarigen beslissen de ouders. Van de deelnemers met kinderen in deze leeftijdsgroep heeft 34% zijn of haar kind al laten vaccineren of is hiertoe bereid. Dit percentage ligt een stuk lager dan in de andere leeftijdsgroepen. Ouders van kinderen in de leeftijd 5-11 jaar die hiertoe niet bereid zijn, werden gevraagd waarom. De twee meest genoemde redenen zijn dat zij een vaccinatie niet nodig vinden omdat hun kind niet erg ziek zal worden van corona en zorgen over de mogelijke langetermijneffecten van de vaccinatie.

Deelnemers schatten de kans dat hun kind de komende maanden besmet raakt met het coronavirus hoog in. Van de ouders met kinderen tussen de 5-11 jaar schat 65% in dat dit gebeurt, bij ouders met kinderen van 12 jaar en ouder is dat 61%. Tegelijkertijd vinden deelnemers het relatief niet (heel) erg als hun kind besmet zou raken. Van de deelnemende ouders van kinderen van 5-11 jaar zou 23% het (heel) erg vinden, tegenover 32% van de ouders van kinderen van 12 jaar en ouder. Ten opzichte van de vorige meetronde is zowel de kans op besmetting van kinderen als de ernst daarvan gedaald.