Belangrijk bij interpretatie van de resultaten van dit onderzoek
- De resultaten komen uit een cohortstudie. Dit betekent dat we mensen volgen over de tijd. Sommige mensen blijven meedoen, anderen stoppen, en weer anderen stromen later in. Dit type onderzoek is geschikt om patronen over de tijd te bestuderen (bijvoorbeeld ‘er is een toename in vertrouwen van 15 procentpunt’) en vergelijkingen te maken binnen personen (‘Draagvlak voor 1,5 meter afstand houden is 5 procentpunt lager dan voor regelmatig handen wassen’).
- Het cohort is demografisch niet representatief voor de Nederlandse bevolking (zie toelichting). Cijfers op één tijdstip, zoals ‘de vaccinatiegraad’ in juli 2021, kunnen afwijken van onderzoeken die op dat moment een representatief sample hebben geworven en gewogen. We beoordelen deze afwijkingen elke ronde t.o.v. de cijfers op het Coronadashboard en die blijken beperkt (0 - 10 procentpunt). Waar deze verschillen wel duidelijk aanwezig zijn, geven we dit aan.
Draagvlak voor de maatregelen
Hoe groot het draagvlak voor maatregelen is, kan een belangrijke aanwijzing zijn voor de mate waarin mensen maatregelen vol gaan houden of niet. Deze pagina laat zien in welke mate mensen achter de maatregelen staan op het moment van invullen van de vragenlijst.
De vragenlijst van meetronde 18 is afgenomen tussen 19 en 23 januari 2022. In de tijd tussen de vorige meetronde (24-28 november 2021) en de huidige ging Nederland op 15 december in een strenge lockdown. Alleen de essentiële voorzieningen waren open (essentiële winkels, zakelijke dienstverlening, (para)medische beroepen, bibliotheken) en thuis mochten maximaal 2 bezoekers worden ontvangen. Vanaf 10 januari 2022 werden de maatregelen weer wat versoepeld. Scholen en niet-essentiële winkels gingen weer open en thuis mochten weer maximaal 4 personen worden ontvangen. Cafés, restaurants, bioscopen en musea moesten de deuren nog gesloten houden. De veranderingen in maatregelen zijn terug te vinden in de tijdlijn van coronamaatregelen.
Meetrondes
Ronde 1: 17-24 april 2020 | Ronde 2: 7-12 mei 2020 | Ronde 3: 27 mei - 1 juni 2020 | Ronde 4: 17-21 juni 2020 | Ronde 5: 8-12 juli 2020 | Ronde 6: 19-23 augustus 2020 | Ronde 7: 30 september - 4 oktober 2020 | Ronde 8: 11-15 november 2020 | Ronde 9: 30 december 2020 - 3 januari 2021 | Ronde 10: 10-14 februari 2021 | Ronde 11: 24-28 maart 2021 | Ronde 12: 5-9 mei 2021 | Ronde 13: 16-20 juni 2021 | Ronde 14: 28 juli - 1 augustus 2021 | Ronde 15: 8-12 september 2021 | Ronde 16: 20 – 24 oktober 2021 | Ronde 17: 24 – 28 november 2021 | Ronde 18: 19 – 23 januari 2022
Draagvlak om aan maatregelen te houden
Het draagvlak is het hoogst voor het zorgen voor voldoende frisse lucht in de woning. 90% van de deelnemers is het hier (helemaal) mee eens. Hoesten/niezen in de elleboog volgt daarop met 89% van de deelnemers die hier (helemaal) achter staat. Andere maatregelen met een hoog draagvlak zijn het dragen van een mondkapje in het OV (openbaar vervoer) (85%), een papieren zakdoekje gebruiken (84%) en drukte vermijden (81%). Het draagvlak is het laagst voor maximaal vier personen buitenshuis (49%).
De maatregel in quarantaine gaan bij een positief geteste huisgenoot of na nauw contact met een besmet persoon, geldt niet voor iedereen. Mensen die de booster al hebben gekregen of mensen die tot maximaal 8 weken geleden een positieve test hadden, hoeven niet in quarantaine na nauw contact met een besmet persoon. Het draagvlak onder mensen voor wie de quarantaine maatregelen wél gelden is duidelijk lager dan onder de mensen voor wie ze niet gelden. Zo is het draagvlak voor in quarantaine gaan na nauw contact met een besmet persoon onder mensen voor wie de maatregel wél geldt 55% en onder de mensen voor wie de maatregel niet geldt 76%. Het draagvlak voor in quarantaine gaan bij een positief geteste huisgenoot is 64% voor wie de maatregel wél geldt en 84% onder de groep voor wie de maatregel niet geldt. (cijfers niet in de figuur)
De cijfers voor het draagvlak van maatregelen als deze nog 6 maanden zouden duren, staan in de tweede tab. Hierbij is het draagvlak het hoogst voor voldoende frisse lucht in de woning (89%), hoesten/niezen in de elleboog (87%) en papieren zakdoekjes gebruiken (83%). Het draagvlak is het laagst voor maximaal vier bezoekers thuis ontvangen (39%) en voor maximaal 4 personen buitenshuis (35%). Een vergelijking tussen het draagvlak op dit moment en wanneer maatregelen nog 6 maanden duren, wordt gemaakt in de laatste paragraaf.
Draagvlak maatregelen
Sla de grafiek Wat is het draagvlak om zich aan de maatregelen te houden over en ga naar de datatabel* geldt alleen voor personen die geen boosterprik hebben gehad of recente besmetting met corona (korter dan 8 weken geleden)
Draagvlak maatregelen 6 maanden
Sla de grafiek Wat is het draagvlak om 6 maanden aan de maatregelen te houden over en ga naar de datatabel* geldt alleen voor personen die geen boosterprik hebben gehad of recente besmetting met corona (korter dan 8 weken geleden)
Verandering in draagvlak
Voor veranderingen in draagvlak over de tijd is gekeken naar de deelnemers die aan minimaal twee meetrondes hebben meegedaan. Ten opzichte van de vorige meetronde is het draagvlak voor vrijwel alle maatregelen afgenomen. Het draagvlak is het meest afgenomen voor thuiswerken (14 procentpunt), maximaal vier bezoekers thuis ontvangen (13 procentpunt) en in quarantaine gaan bij klachten (11 procentpunt). Het draagvlak is daarmee voor de meeste maatregelen weer terug op het niveau voor van de opkomst van omikron. Alleen voor testen bij klachten is het draagvlak stabiel gebleven. Deze maatregel is sinds deze meetronde aangepast – naast een GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)-test volstaat sinds 3 december ook een zelftest bij klachten.
De cijfers voor het draagvlak van maatregelen als deze nog 6 maanden zouden duren, staan in de tweede tab. Een vergelijking tussen de verandering in draagvlak op dit moment en wanneer maatregelen mogelijk nog 6 maanden duren wordt gemaakt in de laatste paragraaf.
Wat als de maatregelen langer gaan duren?
In de vragenlijst is het draagvlak voor de maatregelen ook uitgevraagd voor de situatie als de maatregelen nog zes maanden zouden duren. Dit kan een indicatie zijn voor de mate waarin mensen zichzelf de maatregelen zien volhouden als ze langer zouden duren.
In de huidige meetronde neemt voor alle maatregelen het draagvlak (behoorlijk) af als ze nog langer gaan duren. De afname ten opzichte van het draagvlak voor de maatregelen zoals ze nu gelden is het sterkst voor het maximaal aantal bezoekers thuis (18 procentpunt), gevolgd door drukte vermijden (17 procentpunt), anderhalve meter afstand houden en een mondkapje in publieke binnenruimtes dragen (beide 15 procentpunt).
Procentuele afname
Sla de grafiek Verandering in draagvlak als maatregelen langer duren (6 maanden) over en ga naar de datatabel* geldt alleen voor personen die geen boosterprik hebben gehad of recente besmetting met corona (korter dan 8 weken geleden)
Coronapil
Deze meetronde is voor het eerst gevraagd of deelnemers bereid zouden zijn om een coronapil te nemen als zij besmet raken met het coronavirus. Uit onderzoek blijkt dat deze pillen de kans op ernstige ziekte kunnen verkleinen. De eerste pillen moeten worden ingenomen binnen 5 dagen na het beginnen van de klachten en de kuur duurt in totaal 5 dagen.
De vraag of mensen de coronapil zouden innemen is voorgelegd aan mensen die 60 jaar of ouder zijn en/of een medische aandoening hebben, omdat zij een hoger risico lopen om ernstig ziek te worden van het coronavirus. 76% van deze deelnemers van 60 jaar of ouder en 75% van de deelnemers met een medische aandoening zou (waarschijnlijk) de coronapil nemen als zij besmet zouden raken met het coronavirus, om de kans op ziekenhuisopname of overlijden te verminderen. Onder 60-plussers met een medische aandoening is de interesse in de coronapil het hoogst: 81% van deze groep zou de coronapil (waarschijnlijk) nemen.
Binnen deze groep ligt de bereidheid echter een stuk lager onder deelnemers die niet gevaccineerd zijn. Onder deelnemers van 60 jaar of ouder die niet gevaccineerd zijn (N=149) zou 28% (waarschijnlijk) wel de coronapil nemen. Van de deelnemers met een medische aandoening die niet gevaccineerd zijn (N=106), is slechts 22% bereid. Van zowel de 60-plussers als deelnemers met een medische aandoening die wel gevaccineerd zijn, zou 76% de coronapillen (waarschijnlijk) wel nemen. Hierbij moet worden opgemerkt dat het aantal deelnemers dat niet gevaccineerd is binnen dit onderzoek klein is. Die groep is mogelijk niet representatief voor mensen die niet gevaccineerd zijn binnen de Nederlandse bevolking.