De Corona Gedragsunit onderzoekt hoe mensen denken over de coronamaatregelen, wat hun drijfveren zijn om zich hieraan te houden en wat de impact ervan is. Met dit onderzoek naar gedrag en gezondheid bieden we inzichten aan beleidsmakers en communicatieprofessionals die kunnen bijdragen aan het volhouden van de coronamaatregelen.
We zetten hiervoor verschillende vormen van onderzoek in. Ook geven we soms opdracht tot onderzoek of werken we mee aan onderzoek van derden.
Trendonderzoek
Voor dit onderzoek wordt vierwekelijks een (landelijk en regionaal) representatieve steekproef getrokken uit het panel van marktonderzoeksbureau Kantar. De cijfers presenteren we op het Coronadashboard van het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport).
Vragenlijstonderzoek
Om beter te begrijpen hoe mensen denken over de coronamaatregelen, wat hun drijfveren zijn om zich hier aan te houden en wat de impact op mensen is, houden het RIVM en GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Nederland (samen met de regionale GGD’en) een groot onderzoek. Het onderzoek gaat over het gedrag van mensen, wat ze vinden van de gedragsmaatregelen van de overheid en hoe het fysiek, mentaal en sociaal met ze gaat in dit coronatijdperk.
Interviews
Sinds mei 2020 neemt de RIVM Corona Gedragsunit interviews af om beter te begrijpen wat mensen vinden van de gedragsmaatregelen van de overheid. En of het lukt om de maatregelen op te volgen en wat de impact is op hun welbevinden.
Literatuuronderzoek
Wat is de laatste stand van de wetenschap in binnen- en buitenland? Actuele gedragswetenschappelijke literatuur wordt gescand om nieuwe inzichten snel toe te kunnen passen.
Onderzoek Preventie en Zorg & Brede Maatschappelijke vraagstukken
Het ministerie van VWS heeft het RIVM gevraagd om de resultaten uit COVID-19-gerelateerde onderzoeken op het terrein van preventie en zorg en brede maatschappelijke vraagstukken samenvattend in cyclische rapportages te bundelen en waar mogelijk te duiden.
> Onderzoek Preventie en Zorg & Brede Maatschappelijke vraagstukken
Onderzoeken van welbevinden en leefstijl
ZonMw (ZorgOnderzoek Nederland Medische Wetenschappen ), de organisatie van gezondheidszorgonderzoek en zorginnovatie ontwikkelden het Dashboard Sociale Impact Corona samen met VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en tal van ministeries. Doel van het dashboard is om op een select aantal indicatoren een beeld te geven van de mogelijke maatschappelijke impact van corona. De RIVM Corona Gedragsunit levert vanuit de onderzoeken hiervoor data aan.
> Dashboard Sociale Impact Corona
Onderzoek derden
Naast het verrichten van eigen onderzoek werkt de Corona Gedragsunit samen met externe partijen aan onderzoek ten behoeve van de coronapandemie en leveren we data voor onderzoek van derden.
Alcoholgebruik tijdens het eerste jaar van de coronacrisis - Trimbos en RIVM
Het Expertisecentrum Alcohol van het Trimbos-instituut heeft in samenwerking met het RIVM een factsheet gepubliceerd over veranderingen in het alcoholgebruik tijdens het eerste jaar van de coronacrisis t.o.v. vóór de crisis in Nederland. Daarnaast is onderzocht hoe dit samenhangt met demografische kenmerken, zoals geslacht, leeftijd en opleidingsniveau en de aanwezigheid van negatieve emoties en gevoelens, zoals angst, neerslachtigheid en stress.
Burgerforum over vaccinatiebereidheid - Radboudumc (Radboud University Medical Centre)
Het Radboudumc heeft in opdracht van het RIVM onderzoek gedaan naar welke informatie, argumenten of andere factoren de vaccinatiebereidheid doen veranderen. Onderdeel van dit onderzoek was een burgerforum, dat eind januari 2021 plaatsvond, georganiseerd door het Radboudumc en onderzoeksbureau Motivaction.
Consortium gedragswetenschappen
Het gedragswetenschappelijk consortium ‘Be-Prepared’ is een samenwerking tussen het RIVM, Radboud Universiteit, Universiteit van Amsterdam, Universiteit Twente en Utrecht Universiteit. Het consortium gaat zich de komende drie jaar verdiepen in de omvangrijke hoeveelheid data en kennis die de Corona Gedragsunit van het RIVM tijdens de coronapandemie heeft verzameld.
> Consortium gedragswetenschappen
COVID-19 gedragsstudie - NSCR
Het wel of niet dragen van een mondkapje heeft geen invloed op de mate waarin mensen zich aan de regels voor social distancing houden, blijkt uit onderzoek van het NSCR (Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving) van eind mei/begin juni 2020. Een meerderheid houdt zich niet aan de anderhalve meter afstand.
Impact coronamaatregelen bij lage SES -
Pharos en Erasmus Universiteit
Om een beeld te krijgen van de kennis, naleving en impact van de coronamaatregelen van mensen met een lage sociaaleconomische status (SES) – zowel met als zonder een migratieachtergrond – heeft het RIVM aan Pharos en Erasmus Universiteit Rotterdam gevraagd om interviews af te nemen onder die groep. Er zijn 65 interviews gehouden met mensen met een laag inkomen, beperkte gezondheidsvaardigheden of een migratieachtergrond.
> Onderzoek Pharos en Erasmus Universiteit
Jongeren in coronatijd: communicatie en gedrag -
Erasmus Universiteit
Dagboekstudie onder Rotterdamse tieners in november 2020. Wat zijn de ideeën van jongeren over de coronacrisis en de gedragsmaatregelen? In hoeverre houden jongeren zich aan de fysieke afstandsmaatregel en hoe gaat het met het psychologische en sociale welzijn van jongeren?
Onderzoek 'Beleving coronacrisis' - RIVM en Nivel
Het RIVM en het Nivel doen samen onderzoek naar hoe mensen in Nederland de coronacrisis beleven en hoe zij hierop reageren. Met zes herhaalde online vragenlijsten tussen 24 februari en 17 mei 2020 werden rond de 3.000 mensen in Nederland bevraagd.
Onderzoek psychologische factoren en gedrag - UvA (Universiteit van Amsterdam) en RIVM
De Universiteit van Amsterdam en het RIVM hebben het zogenaamde ‘broad attitude network’ ontwikkeld. Met dit netwerk kan het complexe samenspel tussen verschillende psychologische factoren en gedrag worden onderzocht.