Het Netwerk GOR onderzoekt de gevolgen van de coronapandemie voor de gezondheid van de Nederlandse bevolking met het Gezondheidsonderzoek COVID-19. Deze pagina gaat over de opzet van het onderzoeksprogramma en alle deelonderzoeken die erbij horen.
Gezondheidsgevolgen
Het Gezondheidsonderzoek COVID-19, officieel de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19, onderzoekt de gezondheidsgevolgen van het virus COVID-19 en van de getroffen maatregelen tijdens de pandemie. Dit onderzoek loopt 5 jaar (2021-2025). De informatie uit dit onderzoek helpt professionals en mensen die werken bij de overheid om de negatieve gevolgen van de coronapandemie op de gezondheid te beperken en te leren voor de toekomst.
Manier van onderzoek doen
Om de gezondheidsgevolgen van de coronapandemie te onderzoeken, maakt het Gezondheidsonderzoek COVID-19 gebruik van bestaande en van nieuwe manieren om informatie te verzamelen. Het Gezondheidsonderzoek bestaat dan ook uit verschillende deelonderzoeken. Elk deelonderzoek heeft een eigen manier van onderzoek doen. Sommige onderzoeken geven elke 3 maanden nieuwe resultaten, andere onderzoeken publiceren elk jaar of elke 2 jaar. In de tijdlijn staan al deze onderzoekspublicaties op een rij: Tijdlijn van het Gezondheidsonderzoek COVID-19.
Elk deelonderzoek wordt gedaan door 1 of 2 organisaties die bij het Netwerk GOR horen. Daarom verwijzen sommige pagina’s naar resultaten op andere websites.
Kwartaalonderzoek
Iedere 3 maanden worden de mentale en lichamelijke gezondheid gemeten aan de hand van huisartsengegevens en vragenlijstonderzoek onder panels van jongeren en volwassenen. De vragenlijsten gaan ook over hulpbehoefte, gebeurtenissen die mensen door corona hebben meegemaakt, en soms extra onderwerpen die passen bij de situatie op dat moment. Ieder panel bestaat uit 4.000 tot 6.000 personen, die willekeurig geselecteerd zijn. We maken daarbij onderscheid tussen jongeren (leeftijd 12-25 jaar) en volwassenen (leeftijd 25 en ouder). Omdat dit onderzoek iedere 3 maanden wordt uitgevoerd laat het zien hoe het gaat met de actuele mentale en lichamelijke gezondheid in Nederland en de veranderingen over tijd. Hiermee kunnen beleidsmakers beter passende hulp bieden, gebaseerd op recente gegevens.
De resultaten van het kwartaalonderzoek staan op de pagina's over jongeren en volwassenen.
Verdiepend onderzoek huisartsengegevens
Elk jaar onderzoekt het Nivel de veranderingen in zorggebruik, mogelijke risicogroepen en regionale verschillen op basis van systematische huisartsregistratie. Alle huisartspraktijken door heel Nederland gebruiken dezelfde codes om klachten van patiënten bij te houden. Bij dit verdiepend onderzoek huisartsengegevens gaat het om extra analyses en over meer verschillende aandoeningen en klachten dan in het kwartaalonderzoek. Ook worden de gegevens van huisartsen gekoppeld aan gegevens van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) (Centraal Bureau voor de Statistiek). Daardoor kunnen we bekijken in welke groepen bepaalde klachten meer of juist minder voorkomen. Denk aan opleidingsniveau, leeftijd, werk- of woonsituatie, woonplek of migratieachtergrond. Deze informatie geeft voor het lokale beleid meer zicht op de gezondheidseffecten van de crisis op de midden en lange termijn.
Op de pagina Verdiepend onderzoek huisartsengegevens staat de samenvatting van de meest recente resultaten. Daar is ook de link te vinden naar de volledige rapporten van het Nivel.
GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Gezondheidsmonitors
De GGD Gezondheidsmonitors (GM) verzamelen informatie over gezondheid, leefstijl, welzijn en regionale/lokale verschillen daarin. Het zijn grootschalige vragenlijstonderzoeken, die normaal om de vier jaar en nu om de twee jaar worden uitgevoerd. Het Netwerk GOR ontwikkelde nieuwe monitors voor de doelgroep Jongvolwassenen (2022, 2024) en de doelgroep Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ), in aanvulling op de bestaande Gezondheidsmonitor voor Volwassenen en Ouderen (sinds 2012) en Jeugd (sinds 2015). De onderzoeken worden uitgevoerd door alle GGD’en in Nederland in samenwerking met GGD GHOR Nederland (Gemeentelijke / Gemeenschappelijke GezondheidsDienst – Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio) en het RIVM.
Aan de GM Jeugd doen tweede- en vierdeklassers mee van het regulier voortgezet onderwijs van alle schooltypen (meestal tussen de 13 en 16 jaar). De doelgroep van de GM Jongvolwassenen zijn jongvolwassenen van 16 tot en met 25 jaar oud. De GM Volwassenen en Ouderen wordt uitgevraagd onder Nederlanders van 18 jaar en ouder. De OGGZ-monitor gaat over sociaal kwetsbare mensen, zoals mensen zonder vaste woon- en verblijfplaats.
Alle GGD’en nemen de Gezondheidsmonitors op dezelfde manier af. Daarom kunnen de resultaten op regionaal en lokaal niveau vergeleken worden. Deze informatie geeft lokale beleidsmakers zicht op de gevolgen van de coronapandemie op de gezondheid voor de midden en lange termijn. Daarnaast geven de langlopende monitors meer diepgang doordat de jaren van de pandemie vergeleken kunnen worden met de jaren vóór de pandemie.
De pagina over de GGD Gezondheidsmonitors verwijst naar meer informatie over verschillende onderzoeksmethodes en resultaten van de monitors.
Resultaten expertbijeenkomsten
De expertbijeenkomsten zijn gesprekken die het Netwerk GOR jaarlijks organiseert om met zorgprofessionals en beleidsmakers te praten over wat de resultaten betekenen. In deze gesprekken wordt nagedacht oplossingen voor de gevonden gezondheidsproblemen en uitdagingen. Het doel hiervan is om landelijke en regionale beleidsmakers en zorgprofessionals te ondersteunen bij het maken van keuzes die de negatieve gezondheidseffecten van de coronacrisis beperken.
De resultaten van deze gesprekken worden gepubliceerd op de pagina Resultaten expertbijeenkomsten.
Literatuuronderzoek
Elk jaar bestuderen onderzoekers uit Netwerk GOR de actuele nationale en internationale wetenschappelijke literatuur over de gevolgen van de coronapandemie. Centrale onderwerpen zijn de lichamelijke, geestelijke en sociale gevolgen en zorgbehoefte en –gebruik als gevolg van de coronapandemie. Ook vergelijkt het literatuuronderzoek de situatie in Nederland met andere landen. Elke editie van de literatuurstudie heeft een eigen focus die aansluit op wat op dat moment relevant lijkt op basis van eerdere inzichten en de fase waarin de pandemie zich bevindt op dat moment. Deze informatie geeft context om de resultaten van de andere onderzoeken te begrijpen en de focus van komende onderzoeken te verbeteren.
De meest recente resultaten van het literatuuronderzoek staan op de pagina Literatuuronderzoek.