Om de gezondheid in steden effectief te verbeteren is een integrale aanpak van de leefomgeving nodig. Dit blijkt uit de resultaten van het project GO! Utrecht van het RIVM over een gezonde leefomgeving in deze stad. Per wijk worden combinaties van maatregelen voor de leefomgeving voorgesteld die extra gezondheidswinst kunnen opleveren. De voorstellen zijn afgestemd op relevante data van de gemeente Utrecht en informatie uit de wijkgesprekken en weergegeven in factsheets. Maatregelen voor het milieu, de inrichting van de omgeving en de sociale samenhang zijn tegen elkaar afgewogen en vertaald naar een integrale aanpak om de wijk te verbeteren. Zo bieden ze de gemeente handvatten om keuzes te maken.
Meerwaarde
De meerwaarde van dit project zit vooral in de voorgestelde combinaties van maatregelen die op meerdere onderdelen positief uitwerken: lucht en geluid, gezondheid en leefstijl, actief en sociaal, veiligheid en schoon, voorzieningen en inrichting, en groen.
Figuur 1: Per wijk is een overzicht gemaakt van de scores op de verschillende indicatoren per wijk ten opzichte van het gemiddelde van Utrecht.
Maatregelen
Het gaat bijvoorbeeld om meer groen waar mensen zelf iets mee kunnen doen (zoals buurtmoestuinen, buurtparkjes en onderhoud door bewoners van gemeentelijke groenstroken), beweegvriendelijke wijken, minder lawaai, schonere lucht en meer sociaal contact. Ook kan worden ingezet op verkeersvrije en leefbare straten (‘leefstraten’), meer plekken om fietsen te stallen, het gebruik van zogeheten deelauto’s stimuleren en een betere handhaving op asociaal rijgedrag.
Figuur 2: Infographic met overzicht van maatregelen. Bovenstaande is voor Utrecht als geheel. In de factsheet is per Utrechtse wijk een infograhpic met overzicht van maatregelen opgenomen.
Opdracht
Het project is in opdracht van de gemeenten Utrecht uitgevoerd. De benodigde informatie is verzameld uit beschikbare Utrechtse databestanden, wijkgesprekken en (inter)nationale bronnen met leefomgevingsmaatregelen. Aanvullend heeft het RIVM luchtkwaliteitsberekeningen uitgevoerd om op wijkniveau een beeld te krijgen welk aandeel de verschilleden lokale bronnen leveren aan de totale luchtkwaliteit. Het aanvullende rapport bij de factsheet bevat achtergrondinformatie bij de factsheets om onder andere de voorgestelde maatregelencombinaties te kunnen beoordelen en uit te voeren. Ook is er een webpagina gemaakt waarop de onderliggende data in grafieken worden weergegeven.
Naar het onlline overzicht van de data uit GO! Utrecht
Benieuwd hoe uw wijk ervoor staat?
In elke Utrechtse wijk heeft een groepsgesprek plaatsgevonden met inwoners. In totaal namen 66 inwoners deel. Veelbesproken thema’s die naar voren kwamen tijdens de wijkgesprekken zijn: luchtkwaliteit, groen (natuur), verkeer en sociale samenhang.
- Er is een factsheet gemaakt waarin voor iedere wijk de uikomsten zijn weergegeven.
- Er is ook een factsheet die de situatie voor Utrecht als geheel weergeeft.
Er zijn 10 wijken in Utrecht. En iedere wijk bestaat uit een aantal buurten. Hieronder een overzicht van Utrechtse wijken en buurten.
-
Zuidwest
- De wijk bestaat uit Kanaleneiland, Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk en de bedrijvengebieden Kanaleneiland en Merwedekanaalzone.
-
Noordwest
- De wijk bestaat uit Zuilen, Ondiep en Pijlsweerd.
-
West
- De wijk bestaat uit Oog in Al/Welgelegen, Lombok/Leidseweg en Nieuw Engeland/Schepenbuurt. De twee bedrijvengebieden Lage Weide en Cartesiusweg horen er ook bij.
-
Noordoost
- De wijk bestaat uit de Vogelenbuurt, Tuinwijk, Lauwerecht, Staatsliedenbuurt, Wittevrouwen, Zeeheldenbuurt, Huizingabuurt, Tuindorp, Tuindorp-Oost en Voordorp.
-
Oost
- De wijk bestaat uit Buiten Wittevrouwen, Tolsteegsingel, Sterrenwijk, Watervogelbuurt, Lodewijk Napoleonplantsoen en Rubenslaan. Ook de Schildersbuurt, Abstede, Oudwijk, Wilhelminapark, De Uithof, Rijnsweerd-Zuid, Rijnsweerd-Noord, Galgenwaard en Maarschalkerweerd horen erbij.
-
Overvecht
- De wijk bestaat uit de Zamenhofdreef, Taagdreef, Donaudreef, Neckardreef, Zambesidreef, Tigrisdreef, Vechtzoom-Zuid en Vechtzoom-Noord en de bedrijven-gebieden Overvecht en Poldergebied Overvecht.
-
Leidsche Rijn
- De wijk bestaat uit Leidsche Rijn Centrum, Leeuwesteyn, Grauwaart, Parkwijk, Het Zand, Hoge Weide, Terwijde, Langerak en Rijnvliet. De twee bedrijventerreinen De Wetering en kantorenpark Papendorp horen er ook bij.
-
Vleuten-De Meern
- De wijk bestaat uit de woonkernen Vleuten en De Meern en de woonwijken Haarzuilens, Rijnenburg, Oudenrijn, Vleuterweide en Veldhuizen.
-
Binnenstad
- De wijk bestaat uit de Oude Binnenstad, Vaartsebuurt en Hooch Boulandt. De Jaarbeurs, het Centraal Station en Hoog Catharijne horen er ook bij.
-
Zuid
- De wijk bestaat uit Lunetten, Hoograven, Tolsteeg, Bokkenbuurt en Rotsoord.
Interesse in dit onderzoek?
De in dit onderzoek ontwikkelde integrale aanpak is mogelijk ook voor andere gemeenten interesssant. Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen het RIVM via gezondeomgeving@rivm.nl