Als het heet is, is het belangrijk om meer aandacht te hebben voor mensen die niet goed voor zichzelf (kunnen) zorgen. Bijvoorbeeld ouderen, mensen met een chronische aandoening of jonge kinderen. Bij deze groepen kan hitte sneller leiden tot gezondheidsproblemen. Het Nationaal Hitteplan helpt om dat zoveel mogelijk te voorkomen.
Wat te doen bij hitte
Dit kunt u doen als het heet wordt:
Zorg voor voldoende drinkenZet water, limonade, thee of koffie klaar. Spoor de ander aan om meer te drinken dan normaal, ook als degene aangeeft geen dorst te hebben.
Houd de woning koelBijvoorbeeld met zonwering, ventilator of airconditioning. Open ramen als het buiten is afgekoeld. Adviseer een koelere plek op te zoeken als het huis niet koel wordt.
Houd het lichaam koelZorg dat de ander in de schaduw blijft en adviseer om activiteiten voor 12.00 of na 18.00 uur te doen, zoals de boodschappen. Vraag of u een verkoelend voetenbad kunt klaarzetten.
Wees alert op signalen van oververhittingZoals hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid en/of erge dorst. Helpt extra drinken en extra verkoeling niet? Bel de huisarts. Wees alert op kleine kinderen in geparkeerde auto’s.
Let op bij medicijngebruikMedicijnen kunnen anders werken bij hitte. De apotheek kan adviseren over medicijngebruik tijdens hitte.
Ga langs of belVraag kwetsbare mensen hoe het gaat. Denk ook aan jonge kinderen of mensen waar je normaal niet voor zorgt, bijvoorbeeld een oudere buurman.
Hitte en gezondheid
Herken de klachten, weet wat u moet doen:
OververhittingHoe herkent u het? Vermoeidheid, concentratieverlies overdag, hoofdpijn, duizeligheid, spierpijn, opgezwollen enkels (oedeem) en/of jeukende blaasjes.
Wat te doen: Drink voldoende water, thee of koffie, ook als u geen dorst heeft. Doe rustig aan. Een voetenbad kan helpen tegen oververhitting en opgezwollen enkels. Neem contact op met de huisarts als de klachten erger worden.
Hoe herkent u het? Flauwvallen, kramp, snelle hartslag, hevig zweten en/of een bleke huid.
Wat te doen: Stop met wat u aan het doen bent en zoek een koele plek. Drink voldoende water of sportdrank in kleine slokjes. Koel uw lichaam: neem een koude douche of met natte doeken. Als de klachten niet minder worden, waarschuw dan een arts.
Hoe herkent u het? Verhoogde lichaamstemperatuur van meer dan 39 graden, hoge hartslag, misselijkheid, rode huid, meestal geen zweet, stuiptrekkingen en/of bewustzijnsverlies. Een hitteberoerte is levensbedreigend! Bel 112 en volg de aanwijzingen van de hulpdiensten.
Zorg voor elkaar
Mensen die voor anderen zorgen, kunnen helpen om gezondheidsproblemen te voorkomen. Dit zijn bijvoorbeeld mantelzorgers. U kunt met simpele dingen iemand helpen. Dat kan een groot verschil maken.
- Zorg dat een ander voldoende kan drinken. Zet bijvoorbeeld een kan drinken bij iemand neer of vul regelmatig het glas bij.
- Denk mee op welk moment van de dag het beste bewogen kan worden. Bijvoorbeeld ’s ochtend of einde van de dag, op de minst hete momenten van de dag.
- Doe de gordijnen dicht of zet bijvoorbeeld een ventilator aan om het huis (en hoofd) koel te houden.
Vragen over gezondheid en medicijnen? Neem dan contact op met uw huisarts of apotheek.
Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) in uw regio: www.ggdghor.nl
Wat doet het RIVM?
Het Nationaal Hitteplan is een waarschuwingssysteem. Het RIVM informeert organisaties en (zorg)professionals en mantelzorgers over de verwachte hitte. Zij kunnen daar rekening mee houden in de ondersteuning van en omgang met kwetsbare groepen. Op deze manier kunnen ongemakken en gezondheidsproblemen door hitte verminderd en waar mogelijk voorkomen worden. Als het Nationaal Hitteplan actief is, geldt deze oproep voor iedereen: zorg voor elkaar en met name voor kwetsbare groepen zoals ouderen en jonge kinderen.
Wanneer is het Nationaal Hitteplan actief
Het Nationaal Hitteplan wordt actief als er een periode van aanhoudende hitte of extreem hoge temperaturen wordt verwacht. Niet alleen de temperatuur overdag speelt een rol bij deze beslissing. Ook de nachttemperatuur, gevoelstemperatuur en luchtvochtigheid spelen een belangrijke rol.
Hitteplan niet hetzelfde als hittegolf
Het Nationaal Hitteplan wordt geactiveerd op basis van de weersverwachting. Een hittegolf kan pas achteraf worden vastgesteld. Er is sprake van een hittegolf als het in De Bilt minimaal 5 dagen achter elkaar ten minste 25 graden is geweest, waarvan minimaal 3 dagen boven de 30 graden.
Waarschuwingen per provincie – niet overal even warm
In Nederland is het niet overal even warm. Er kunnen aanzienlijke regionale verschillen in temperatuur voorkomen. Het is daarom ook mogelijk om het Nationaal Hitteplan per provincie te activeren.
Het Nationaal Hitteplan is in 2007 opgesteld in samenwerking tussen het Ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport), het RIVM, het KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut), het Nederlandse Rode Kruis, GGD GHOR Nederland (Gemeentelijke / Gemeenschappelijke GezondheidsDienst – Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio) en enkele brancheorganisaties in de zorg. De afspraken die toen zijn gemaakt over de samenwerking, criteria en het waarschuwingssysteem zijn sindsdien niet veranderd. In 2015 is de mogelijkheid toegevoegd om het Nationaal Hitteplan ook regionaal/voor een of meer provincies te kunnen activeren. De teksten over het Nationaal Hitteplan op deze website zijn in 2023 geactualiseerd. Sinds 2007 is het Nationaal Hitteplan bijna jaarlijks geactiveerd. In de zomer van 2022 voor de 17e keer.
Toekomstperspectief
Uit de KNMI ’14-klimaatscenario’s en het Klimaatsignaal’21 blijkt dat de kans op en de intensiteit van hittegolven in Nederland zullen gaan toenemen. Daarnaast blijkt uit de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2020 dat er steeds meer mensen tot een kwetsbare groep voor hitte zullen behoren. Het aantal ouderen, chronische zieken en mensen met overgewicht zal toenemen. Interventies zoals het Nationaal Hitteplan worden dus belangrijker om gezondheidsrisico’s van hittestress aan te pakken.