Listeriose is een zeldzame infectieziekte in Nederland. Mensen krijgen het door een bacterie: de listeriabacterie. Deze bacterie zit meestal in voedsel maar kan ook in dieren, in de grond, in water of op groenten zitten.
Ziekteverschijnselen van listeria
Bij gezonde personen verloopt de ziekte vaak zonder klachten of met milde griepverschijnselen. De ziekte kan ernstiger verlopen bij pasgeboren kinderen, ouderen en mensen met een verzwakte afweer tegen infectieziekten. Bij deze mensen kan in zeldzame gevallen hersenvliesontsteking (meningitis) of bloedvergiftiging (sepsis) optreden. Bij een klein deel van deze mensen kan de infectie dodelijk aflopen.
Zwangere vrouwen
Een aparte groep vormen zwangere vrouwen. Hoewel ze een hoger risico hebben om na besmetting ziek te worden, geldt ook voor zwangeren dat dit een zeldzame ziekte is. Als een zwangere vrouw ziek wordt van listeria is het mogelijk dat het ongeboren kind ook besmet raakt. De zwangere vrouw heeft dan vaak klachten als hoofd-, rug-, gewrichts- en spierpijn en flinke koorts. Soms worden deze klachten voorafgegaan door buikgriepachtige klachten, zoals diarree. Dit is vooral het geval als de zwangere in het derde trimester (6-9 maanden) ziek wordt. In die situatie is er een grotere kans op vroeggeboorte. Een zwangere vrouw die besmet is maar geen klachten heeft, kan in zeldzame gevallen de bacterie overdragen aan het ongeboren kind. Zie ook Listeriose en zwangerschap.
Besmetting en preventie van listeria
Mensen raken bijna altijd geïnfecteerd door het eten van besmette voedingswaren. Voedingsmiddelen kunnen besmet raken door het gebruik van rauwe, besmette ingrediënten. Voorbeelden zijn zachte kazen gemaakt van ongepasteuriseerde melk (bijvoorbeeld sommige soorten brie, camembert, feta en blauwe kaas) en vleesproducten (zoals gehakt, filet américain en paté). Ook kan tijdens de productie van voeding ‘kruisbesmetting’ optreden. Bijvoorbeeld bij de bereiding van kant-en-klaar producten of het wassen van sla met besmet water.
Hoe vaak komt listeria voor in Nederland?
In Nederland krijgen 4 op de miljoen mensen per jaar een infectie met listeria. De ziekte komt het meest voor bij mensen die ouder zijn dan 65 jaar. Elk jaar krijgt het RIVM ongeveer 85 meldingen van patiënten met een listeria-infectie.
