Wat zijn groep-A-streptokokkeninfecties?

Groep-A-streptokokkeninfecties (GAS) worden veroorzaakt door een bacterie: de streptokok. Er zijn twee soorten Groep-A-streptokokkeninfecties: invasieve GAS-infecties en niet-invasieve GAS-infecties.

• Niet-invasieve GAS-infecties verlopen meestal mild. Het gaat onder andere om keelontsteking en huidinfecties zoals krentenbaard (impetigo). 
• Invasieve GAS-infecties zijn ernstiger. De bacterie kan dan doordringen in onderliggend weefsel of de bloedbaan. Dit hangt ook af van de leeftijd en kwetsbaarheid van de persoon. Invasieve GAS-infecties kunnen leiden tot kraamvrouwenkoorts, bloedvergiftiging, hersenvliesontsteking of het afsterven van weefsel.

Incubatietijd

De tijd tussen besmetting en de eerste ziekteverschijnselen (de incubatietijd) hangt af van de ziekte. Voor roodvonk is dit 2 tot 7 dagen, voor keelontsteking is dit 2 tot 4 dagen.

Wat zijn de klachten bij groep A-streptokokkeninfecties?

De meeste groep A-streptokokken infecties verlopen onschuldig. De symptomen zijn meestal mild en van korte duur. De meeste GAS-infecties gepaard met koorts. Verder verschillen de klachten per ziekte.

Invasieve GAS-infecties zijn vaak ernstiger. Door een invasieve GAS-infectie moeten mensen meestal opgenomen worden in het ziekenhuis. Er kunnen verschillende ernstige klachten zijn. Deze klachten komen zelden voor:

• Infectie van de huid. Er kunnen soms ook onderliggende weefsels zoals spieren of botten worden beschadigd. Zo erg zelfs dat huid en spieren afsterven (necrotiserende fasciitis). Dit wordt wel een vleesetende bacterie genoemd.
• Infectie van hersenvliezen, gewrichten, longen, longvliezen. 
• Kraamvrouwenkoorts. Dit is een infectie van de baarmoeder na de bevalling, soms met bloedvergiftiging.
• Bloedvergiftiging waarbij mensen een lage bloeddruk en hoge hartslag hebben (septische shock). Als dit langer duurt kunnen organen uitvallen. Mensen hebben dan vaak hoge koorts, rillingen, spierpijn en zijn suf of verward.

Hoe kun je een groep-A-streptokokkeninfectie krijgen?

Veel mensen dragen de bacterie bij zich in neus- of keelholte of op de huid, zonder daar ziek van te worden. Groep A-streptokokken kunnen overgedragen worden door middel van druppeltjes vocht die vrijkomen tijdens hoesten, niezen en praten. Mensen kunnen deze druppeltjes inademen en besmet raken. Iemand met de bacterie kan anderen ook besmetten via de handen. Via de handen kan de bacterie op speelgoed, bestek, servies en eten terechtkomen.

Iemand is besmettelijk zolang hij de bacterie bij zich draagt of zolang de infectie nog niet is genezen. Als iemand behandeld wordt met medicijnen (antibiotica), is hij nog 24 uur nadat hij is begonnen met de medicijnen besmettelijk.

Hoe vaak komen groep-A-streptokokkeninfecties voor in Nederland?

Infecties met groep-A-streptokokken komen vaak voor in Nederland. Welke ziekten de infecties veroorzaken verschilt per seizoen. Keelontsteking komt vooral voor tijdens de winter. Huidinfecties komen meer voor in de zomer.

Sommige ernstige infecties moeten artsen en laboratoria melden bij de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst). Sinds 19 januari 2023 zijn artsen en laboratoria verplicht om mensen te melden die ernstig ziek zijn én bij wie de bacterie wordt aangetoond in bijvoorbeeld bloed, hersenvocht, longvliezen, of botten.

Sinds het voorjaar van 2022 neemt het aantal meldingen van invasieve GAS-infecties toe, na lage aantallen in 2020 en 2021.

Ziek van luchtweginfectie of waterpokken?

Neem contact op met de huisarts als een kind steeds zieker wordt bij een luchtweginfectie of waterpokken. Of als het kind opknapt en na een aantal dagen plotseling weer zieker wordt. Op de website van thuisarts staat meer informatie.