Resultaten 14e ronde: Corona & gedrag: specifieke groepen

Hieronder vindt u een aantal grafieken uit de 14e ronde van het vragenlijstonderzoek, uitgesplitst naar opleidingsniveau.

(1) % aantal keren; (2) % van deelnemers; (3) % van totaal werkuren

Voor enkele gedragsregels zijn er verschillen (>5 procentpunt) in de naleving tussen lager, middelbaar en hoger opgeleiden. Meer laag opgeleiden geven aan drukke plekken te vermijden en te zorgen voor voldoende frisse lucht in hun woning in vergelijking met andere opleidingsgroepen. Meer middelbaar en hoger opgeleiden geven aan thuis te blijven en zich te laten testen bij klachten. Ook zijn er meer middelbaar hoger opgeleiden die aangeven zich te laten testen na bezoek aan het buitenland en te hoesten en niezen in hun elleboog. Hoger opgeleiden werken de meeste uren thuis (zie ook Naleven gedragsregels).

Het draagvlak voor de meeste gedragsregels is gelijk onder deelnemers met verschillende opleidingsniveaus. Meer hoger opgeleiden zijn het (helemaal) eens met de gedragsregel om geen handen te schudden. Meer lager opgeleiden staan (helemaal) achter de gedragsregel voor het dragen van een mondkapje in het openbaar vervoer ten opzichte van middelbaar opgeleiden (zie ook Draagvlak).

Voor meer hoger en middelbaar opgeleiden voelt het coronavirus als dichtbij, bovendien geven zij aan te denken dat het virus zich heel snel verspreidt. Meer lager opgeleiden zijn bang voor het virus (zie ook Verklaringen gedrag).

Meer hoger en middelbaar opgeleiden geven aan moeite te hebben met het naleven van de gedragsregels dan lager opgeleiden. Dit is het geval bij 20 seconden handen wassen, 1,5 meter afstand houden, drukte vermijden, zoveel mogelijk thuiswerken en thuisblijven bij verkoudheidsklachten (zie ook Verklaringen gedrag).

Meer lager opgeleiden zien dat mensen in hun omgeving 20 seconden handen wassen, thuisblijven bij klachten, zoveel mogelijk thuiswerken, drukte vermijden, afstand houden en voor voldoende frisse lucht zorgen in hun woning. Meer hoger opgeleiden zien dat mensen geen handen schudden, hoesten en niezen in de elleboog en een mondkapje dragen in het openbaar vervoer (zie ook Verklaringen gedrag).

Er is geen verschil tussen hoger, middelbaar en lager opgeleiden wat betreft het vertrouwen in de aanpak van de overheid. Gemiddeld 31% van de deelnemers is hierover (zeer) positief (cijfers niet in figuur). Lager opgeleiden vinden wel vaker dat de overheid een duidelijke koers vaart, de maatschappelijke belangen goed afweegt en goed uitlegt waarom de maatregelen nodig zijn (zie ook Communicatie en vertrouwen).

Het mentaal welbevinden, gemeten met behulp van vragen naar angst, stress en slaapproblemen, is vergelijkbaar tussen hoger, middelbaar en lager opgeleiden (zie ook Welbevinden en leefstijl).

Publicaties

De vaccinatiebereidheid tegen COVID-19 onder mensen met een migratieachtergrond is in het algemeen lager dan bij mensen zonder migratieachtergrond. Wel zijn er verschillen tussen en binnen groepen. Beïnvloedende factoren hiervoor en mogelijke strategieën voor communicatie en beleid zijn te vinden in de memo Vaccinatiebereidheid COVID-19 onder groepen met een migratieachtergrond (d.d. 21 mei 2021). In deze memo is gebruik gemaakt van resultaten uit nationaal en internationaal wetenschappelijk onderzoek en interviews met experts.

Een kwart tot een derde van dak- en thuislozen had meer psychische klachten tijdens de eerste lockdown, zoals gevoelens van onveiligheid, angst, somberheid of stress. Dat blijkt uit de 9e rapportage van de Inventarisatie Nederlandse COVID-19 onderzoeken: mentaal welbevinden - pag. 18 (d.d. 11 maart 2021).

Op verschillende manieren lijkt de coronacrisis veel harder toe te slaan bij lager opgeleiden. Dit wordt toegelicht in de VTV Volksgezondheid Toekomst Verkenning (Volksgezondheid Toekomst Verkenning)-publicatie Verder kijken dan corona, over de toekomst van onze gezondheid - kopje 'Sociale verschillen verdiepen zich' (d.d. 18 september 2020).

In het begin van de coronacrisis (april en juli 2020) hadden o.a. mensen met een lagere opleiding en laag inkomen de grootste kans op zorgmijding en verminderde toegang tot zorg. Dat blijkt uit de 11e rapportage van de Inventarisatie Nederlandse COVID-19 onderzoeken: Preventie en Zorg & Brede Maatschappelijke vraagstukken - pag. 15 (d.d. 15 juli 2021).

In opdracht van de RIVM hebben Pharos en Erasmus Universiteit Rotterdam een onderzoek Corona gedragsmaatregelen (d.d. 7 juli 2020) uitgevoerd naar de kennis, naleving en impact van de coronamaatregelen op mensen met een lage sociaaleconomische status (SES Sanitary Epidemiology and Surveillance (Sanitary Epidemiology and Surveillance)). Er blijken veel gevoelens van stress, angst en somberheid te heersen bij mensen met een laag inkomen, beperkte gezondheidsvaardigheden of een migratieachtergrond.