Het rioolwateronderzoek biedt vele mogelijkheden voor opsporen van ziekten en stoffen. Het RIVM zoekt momenteel samen met relevante stakeholders uit, of het rioolwateronderzoek in de toekomst verder wordt uitgebreid.
Deze afbeelding van de infographic 'De mogelijkheden van rioolwateronderzoek' laat zien wat er zoal mogelijk is met rioolwateronderzoek. Verder onderzoek moet uitwijzen welke toepassingen nuttig en haalbaar zijn.
Er is heel veel informatie uit het rioolwater te halen. Een aantal voorbeelden van wat het RIVM al meet in rioolwater en wat er nog meer mogelijk is.
Infectieziekten
Meten van (varianten van) ziekteverwekkers, zoals:
- Coronavirus
- Poliovirus
- Mpox-virus
- Influenzavirus
- Antibioticaresistente bacteriën
- RS-virus (Respiratoir Syncytieel-virus )
- Mazelenvirus
- Rotavirus
Leefstijl
Meten van stoffen die iets zeggen over:
- Dopinggebruik
- Drugsgebruik
- Medicijngebruik
- Stress
- (Over) gewicht
- Voeding
- Roken
- Alcoholgebruik
Leefomgeving
Meten van stoffen, zoals:
- Zware metalen
- Brandvertragers
- Bestrijdingsmiddelen
- Microplastics
- UV (ultraviolet)-filters
- Straling
- PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen ) ( per- en polyfluoralkylstoffen)
- PAK (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen )’s (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen)
Infectieziekten
In het rioolwater kunnen we sommige bestaande en opkomende infectieziekten, dat zijn besmettelijke ziekten, zien. Het RIVM doet al heel lang rioolwateronderzoek lokaal naar poliovirus en ook doen we metingen naar antibioticaresistentie. Sinds 2020 is er landelijk rioolwateronderzoek naar het coronavirus (SARS (severe acute respiratory syndrome)-CoV (coronavirus)-2). Ook andere virussen worden op kleine of grotere schaal gemeten in het riool zoals influenza, mpox en mazelen. En er is nog meer mogelijk. Als een virus van een besmettelijke ziekte veel wordt gevonden in het rioolwater, kan dat een reden zijn om bijvoorbeeld extra in te zetten op vaccinatie tegen deze ziekte.
Leefomgeving
Via de wc komen onze ontlasting en urine in het rioolwater terecht. Ook komt in grote gedeeltes van Nederland via regenbuizen en putten regenwater in het riool terecht. Hierdoor is het mogelijk om in het rioolwater onderzoek te doen naar stoffen uit de leefomgeving. Bijvoorbeeld stoffen die in het rioolwater komen vanuit industrie, verkeer en intensieve landbouw en effect kunnen hebben op de gezondheid van omwonenden.
Rioolwateronderzoeken in de leefomgeving
RIVM onderzoekt verschillende stoffen in rioolwater die iets kunnen zeggen over de leefomgeving van de Nederlandse bevolking.
- Onderzoek radioactieve stoffen in rioolwater
Het RIVM heeft op kleine schaal onderzocht of het mogelijk is om radioactieve stoffen in het rioolwater aan te tonen. De bevindingen zijn te lezen in het RIVM rapport: Radioactieve stoffen gebruikt in ziekenhuizen aantoonbaar in rioolwater. - Onderzoek metalen PAK (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen
)’s in rioolwater Tata Steel Nederland
Tijdens een pilotonderzoek is gemeten of er in de IJmond meer metalen en PAK’s (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen) in het rioolwater zitten dan op andere plekken in Nederland. Het doel van dit onderzoek was om te kijken of de invloed van Tata Steel Nederland (TSN) ook in het rioolwater is terug te vinden. De resultaten van het onderzoek zijn te lezen in: Notitie 2024-0040: Pilotonderzoek rioolwatermetingen
Gezonde leefstijl
Rioolwateronderzoek kan een goede aanvulling zijn op bestaande onderzoeken naar de leefstijl van de Nederlandse bevolking. Stoffen die iets zeggen over leefstijl zijn terug te zien in rioolwater, zoals, alcohol- en nicotine-afbraakproducten. Ook (afbraakproducten van) drugs en medicijnresten zijn te meten in het riool. RIVM voert hier onderzoek naar uit.
Lees meer over rioolwateronderzoek bij medicijngebruik en drugsgebruik.