De mensen om ons heen kunnen veel invloed hebben op het beeld dat we vormen van de maatregelen. Van de deelnemers aan meetronde 20 heeft ongeveer een kwart (29%) aangegeven dat ze in de week voor het invullen van de vragenlijst met anderen over de Nederlandse aanpak van de coronacrisis hebben gepraat. 3% van de deelnemers heeft aangegeven bijna dagelijks tot meerdere keren per dag met anderen te hebben gesproken over de Nederlandse aanpak van de coronacrisis. Aan het begin van dit jaar (meetronde 18 – januari 2022) was dit nog 35% (cijfers niet in figuur). Deze meetronde vond 10% het sentiment in de gesprekken over de Nederlandse aanpak (zeer) positief, 44% vond dit (zeer) negatief en 47% was neutraal.

Van de deelnemers had 22% (heel) veel vertrouwen in de manier waarop de Nederlandse overheid probeert het coronavirus onder controle te houden, 26% had er (helemaal) geen vertrouwen in en 52% was neutraal. Onder de deelnemers die niet volledig gevaccineerd zijn ligt het vertrouwen lager (6% (heel) veel vertrouwen, 60% (helemaal) geen vertrouwen) dan onder deelnemers die wel gevaccineerd zijn (23% (heel) veel vertrouwen, 23% (helemaal) geen vertrouwen; cijfers niet in figuur). 

In vergelijking met andere landen doet Nederland het volgens 14% van de deelnemers (veel) beter, terwijl een groep van 21% het beleid als (veel) slechter beoordeelt (65% is neutraal). 

Veranderingen in het beeld van de Nederlandse aanpak

Voor de veranderingen in het beeld van de Nederlandse aanpak over de tijd is gekeken naar de deelnemers die aan minimaal twee meetrondes hebben meegedaan. Het vertrouwen is sinds het begin van de pandemie gedaald tot het laagste punt ooit bij meetronde 17 (november 2021). Na een lichte stijging in de vorige twee meetrondes, is het vertrouwen in de huidige meetronde opnieuw gedaald (met 8 procentpunt) en ligt daarmee lager dan het niveau van begin zomer 2021. Er is een vergelijkbaar patroon zichtbaar voor het sentiment in gesprekken met anderen en de vergelijking met andere landen. Ten opzichte van de vorige meetronde is het percentage met (heel) veel vertrouwen in de Nederlandse aanpak onder deelnemers die volledig zijn gevaccineerd gedaald (7 procentpunt), terwijl onder deelnemers die niet volledig zijn gevaccineerd juist het percentage dat (helemaal) geen vertrouwen heeft is afgenomen (13 procentpunt).

Van de deelnemers vindt 60% dat de Nederlandse overheid voldoende maatregelen neemt om verdere verspreiding van het virus te beperken. 8% vindt dat de overheid te veel doet en 32% vindt dat de overheid te weinig doet. Onder de deelnemers die weinig vertrouwen hebben in het beleid, ligt het percentage deelnemers dat vindt dat de overheid te weinig doet hoger (57%; niet in het figuur) en het percentage dat vindt dat de overheid voldoende maatregelen neemt lager (28%). 

Verandering in hoeveelheid maatregelen

Voor de veranderingen over de tijd is gekeken naar de deelnemers die aan minimaal twee meetrondes hebben meegedaan. Het percentage deelnemers dat vindt dat de overheid voldoende maatregelen neemt, was in meetronde 17 flink gezakt (met 25 procentpunt ten opzichte van meetronde 16). In meetronde 18 steeg dit percentage en dit zette door tot het hoogste punt gemeten in meetronde 19 (42 procentpunt hoger dan meetronde 17). In de huidige meetronde daalt het percentage deelnemers dat vindt dat de overheid voldoende maatregelen neemt (5 procent punt) en stijgt het percentage deelnemers dat vindt dat de overheid te weinig doet (met 11 procentpunt). 

Aan de deelnemers is een aantal stellingen voorgelegd die gaan over de beslissingen van de overheid ten aanzien van de coronamaatregelen. Deze stellingen zijn gegroepeerd over vier thema’s, namelijk of de Nederlandse overheid bij het bepalen van de maatregelen 1) gebruikmaakt van de juiste informatie (kwaliteit), 2) voldoende uitleg geeft (transparantie), 3) een eerlijke verdeling maakt (distributieve rechtvaardigheid), en 4) rekening houdt met verschillende belangen (representativiteit).

De deelnemers zijn het meest positief over de kwaliteit van de besluitvorming (gebruik maken van de juiste informatie): 66% van de deelnemers is daar positief over. Het minst positief zijn de deelnemers over de distributieve rechtvaardigheid (een eerlijke verdeling maken): 27% is daar positief over in de huidige meetronde.

Veranderingen in de mening over de aanpak van de overheid

Voor de veranderingen over de tijd is gekeken naar de deelnemers die aan minimaal twee meetrondes hebben meegedaan. Sinds de winter van 2020 is voor alle thema’s het percentage deelnemers gedaald dat hier positief over was, op een kleine opleving na aan het begin van de zomer van 2021 (halverwege juni). In de vorige meetronde, maart 2022, is voor alle thema’s het percentage voor het eerst weer gestegen. De sterkste stijging was te zien bij het thema representativiteit (18 procentpunt). De percentages lagen hiermee weer ongeveer op het niveau van lente/zomer 2021. In meetronde 20 zijn de percentages licht gedaald. Het percentage deelnemers dat positief is over transparantie is het sterkst gedaald met 7 procentpunt ten opzichte van de vorige meetronde.  

De overheid werkt aan plannen om bij een nieuwe opleving van het coronavirus een lockdown te voorkomen en de gezondheidszorg voor iedereen toegankelijk te houden. Aan deelnemers zijn stellingen voorgelegd over enerzijds het vertrouwen in de aanpak bij een mogelijke nieuwe opleving als anderzijds over wie verantwoordelijkheid moet krijgen bij het bepalen van eventuele nieuwe coronamaatregelen.

Slechts één op de vijf deelnemers (22%) heeft er vertrouwen in dat de overheid goed voorbereid zal zijn voor een mogelijke nieuwe opleving van het coronavirus. 32% heeft geen duidelijke mening. Bovendien vindt de meerderheid van de deelnemers (79%) dat de overheid meer zou moeten communiceren over hun plannen om met een mogelijke opleving om te gaan. 44% van de deelnemers heeft er wel vertrouwen in dat de overheid zich goed laat informeren, 30% is neutraal.

Bij het maken van toekomstplannen voor een nieuwe opleving is 76% van de deelnemers het (helemaal) eens met de stelling dat sectoren (horeca, winkeliers, scholen, etc.) serieus moeten meedenken over coronamaatregelen. Volgens de meerderheid van de deelnemers (73%) moet de overheid bepalen welke maatregelen op welk moment nodig zijn (16% neutraal). Slechts 20% is van mening dat de overheid moet vertrouwen op de eigen verantwoordelijkheid van burgers, door geen maatregelen op te leggen (23% neutraal).

De vragenlijst van meetronde 20 is afgenomen tussen 8 en 12 juni 2022. Sinds de vorige meetronde (9-13 maart 2022) zijn alle coronamaatregelen komen te vervallen. Er is geen thuiswerkadvies meer, en na een positieve zelftest is geen bevestiging bij de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) meer nodig. Er gelden nog wel adviezen om verdere verspreiding van het coronavirus te beperken, zoals: hygiëne-adviezen, thuisblijven en (zelf)testen bij klachten, in isolatie gaan na een positieve (zelf)test en vaccineren. De veranderingen in maatregelen zijn terug te vinden in de tijdlijn van coronamaatregelen. Vanwege de andere fase van de pandemie en het afschalen van de maatregelen, wordt het vragenlijstonderzoek na ronde 19 eens per kwartaal uitgevoerd in plaats van zeswekelijks.