Deelnemers die de open vraag hebben beantwoord benoemen vaak wat ze vinden van de adviezen en communicatie vanuit de overheid en delen hun zorgen en onvrede. Deze meetronde schetst een tweedeling: aan de ene kant is er een groep die blijdschap deelt over de versoepelingen en vrijheden. Deze groep benoemt dat het voelt alsof corona voorbij is. Aan de andere kant geeft een groep aan zorgen te hebben over het gebrek aan richtlijnen, de stijgende besmettingen, het besmettingsrisico en een mogelijke opleving van het virus in het najaar. Een gebrek aan voorbereiding van een toekomstplan (vaccineren en nieuwe realistische maatregelen) en informatie en communicatie vanuit de overheid baart deze groep wel zorgen.  

Ten opzichte van de vorige meetronde vullen ongeveer evenveel deelnemers een vrije opmerking (toen 17%) in. Een klein aantal deelnemers uit een sterk ongenoegen gericht op de overheid. De opmerkingen in deze meetronde zijn minder gericht op thema’s die voorheen veel zorg of onvrede met zich meebrachten, zoals versoepelen van maatregelen, terug naar ‘normaal’ of het coronatoegangsbewijs. Daarentegen reflecteren meer deelnemers dan voorheen op de maatregelen die tijdens de pandemie zijn genomen. Hieronder beschrijven we de belangrijkste thema’s:

In de vorige meetronde (19) zagen we verschillende belevingen van de ernst van het virus, die ook in deze meetronde weer naar voren komen. Aan de ene kant geven deelnemers aan dat corona nu voorbij is of dat zij het nog maar als een griepje zien. Zij benoemen blij te zijn dat zij nu weer meer kunnen en hun vrijheid weer terug te hebben.

Aan de andere kant maakt een groep deelnemers zich zorgen omdat corona nog niet weg is. Zij benoemen zorgen over een mogelijke opleving van het virus in het najaar. De mate waarin deze zorgen worden ervaren verschilt tussen twee groepen. De ene groep benoemt blij te zijn met hoe het nu gaat (‘coronavakantie’), maar voorzichtig te willen zijn met betrekking tot het najaar. Hierbij benoemen deelnemers vaak niet meer terug te willen naar strenge maatregelen of een harde lockdown.

De andere groep benoemt naast zorgen over een opleving, ook zorgen over de nu al oplopende besmettingen en de ziekte- en long-covid gevallen (verhoogde risicoperceptie). Deelnemers benoemen dat anderen het idee hebben dat corona er niet meer is en niemand zich nog aan de adviezen lijkt te houden (risicoperceptie van anderen). Binnen deze groep worden zorgen om (te) soepele maatregelen genoemd. Deze zorgen gaan vaak samen met de behoefte om een mogelijke opleving en strengere maatregelen te voorkomen. 

Een groep deelnemers die deze ronde zorgen benoemt, geeft aan behoefte te hebben aan meer informatie en communicatie vanuit de overheid. Sinds de laatste versoepelingen hebben zij weinig van de overheid gehoord. Enkele deelnemers benoemen expliciet dat de overheid hier steken heeft laten vallen. Vanwege zorgen over een slechte naleving van adviezen door mensen in hun omgeving, hebben deelnemers behoefte aan het blijven benadrukken van adviezen. Deelnemers benoemen dat het hen zou helpen als de overheid de adviezen blijft benadrukken, zodat zij zich minder bezwaard voelen in het uitvoeren van deze gedragingen en hopen dat dit zorgt voor meer sociale acceptatie.

Een groep deelnemers heeft zorgen over de voorbereiding van de overheid op een mogelijke opleving van het virus in het najaar. Deelnemers benoemen weinig vertrouwen te hebben dat de overheid alert is op toenemende  besmettingen en tijdig zal ingrijpen. Dit wordt vaak samen genoemd met behoefte aan sturing en zorgen over strengere maatregelen in de toekomst. Deelnemers benoemen hun behoefte aan een duidelijk toekomstgericht plan bij een opleving, bijvoorbeeld over het vaccinatiebeleid (komt er een herhaalprik?) en mogelijke maatregelen. Ook voorzorgsmaatregelen worden genoemd; hoe zit het met de ziekenhuisbedden en het draagvlak in de samenleving?

Een andere groep deelnemers benoemt dat het blijven communiceren en informatie bieden over de situatie, stijgende cijfers en plannen voor in het najaar zou kunnen bijdragen aan het behouden van draagvlak.

In de huidige meetronde zijn er geen maatregelen meer maar gelden adviezen om de verspreiding van het coronavirus te beperken. Deelnemers benoemen dat het hiermee op (eigen) burgerverantwoordelijkheid aan komt. Net als in de vorige ronde is er sprake van een tweedeling over de vraag of burgerverantwoordelijkheid een oplossing is. Een groep deelnemers geeft aan deze verantwoordelijkheid fijn te vinden, en goed om te kunnen gaan met de nieuwe vrijheden. Deelnemers benoemen dat zij hun gezonde verstand gebruiken, zoals bewust afstand houden, zich aanpassen aan de situatie en hun verantwoordelijkheid echt te nemen.

Daarnaast is er een grotere groep deelnemers die benoemt dat in hun omgeving de burgerverantwoordelijkheid ver te zoeken is. Zij benoemen dat niemand zich meer aan de adviezen houdt en er geen rekening met anderen wordt gehouden. Dit wordt volgens deze deelnemers als vervelend en onveilig ervaren. Om deze reden ziet deze groep burgerverantwoordelijkheid niet als een oplossing bij een mogelijke opleving in het najaar, maar vindt dat de overheid de regie moet nemen en bepalen welke maatregelen op welk moment gelden. Hierbij worden vooral basismaatregelen genoemd als ventileren, afstand houden, mondkapjes en hygiënemaatregelen.

Net als in de vorige meetronde kijken deelnemers terug op de afgelopen periode. Deze ronde is de groep deelnemers die reflecteert op het coronabeleid van de overheid en de bijhorende maatregelen groter geworden. Deelnemers benoemen wat ze beleidsmisstappen in de afgelopen jaren vonden. Zo wordt benoemd dat de steeds wisselende maatregelen en besluiten onbegrijpelijk waren, of dat de maatregelen achteraf een te zware impact hebben gehad. Waar in eerdere rondes deelnemers zich afvroegen of het ‘middel’ niet erger is dan de ‘kwaal’, wordt deze gedachte deze meetronde meerdere keren bevestigd. Een groep deelnemers geeft aan naast de genoemde reflecties op het beleid, weinig vertrouwen te hebben in de overheid. Daarbij geven deelnemers aan te hopen dat de overheid leert van misstappen en dat dit wordt meegenomen in het plan voor een eventuele opleving van het virus. Enkele deelnemers geven daarbij aan nooit meer een harde lockdown of coronatoegangsbewijs te willen.