Volgen van maatregelen en adviezen

Gedurende de coronaperiode hebben ouderen (70+) zich over het algemeen goed aan de gedragsregels gehouden. Zo was de naleving van de gedragsregels onder ouderen vergelijkbaar met de totale groep deelnemers. Echter gaven zij aan minder vaak te testen bij klachten en minder te hoesten en niezen in de elleboog (zie ook Naleven gedragsregels).

Het draagvlak voor de meeste maatregelen was onder ouderen gelijk aan of wat hoger dan gemiddeld onder de deelnemers. Met name voor de maatregelen op het gebied van afstand houden en het beperken van sociaal contact was het draagvlak onder ouderen hoger (zie ook Draagvlak).

Welzijn

Tijdens de pandemie gaven ouderen vaker aan dat zij zich mentaal goed voelden ten opzichte van de totale groep deelnemers. Zij waren minder angstig, minder gestrest en hadden minder slaapproblemen. Ouderen ervaarden wel meer eenzaamheid ten opzichte van 25- tot 70-jarigen, en dit gevoel was het sterkst onder alleenwonenden (zie ook Welbevinden en leefstijl). Al met al reageerden ouderen minder emotioneel op het virus dan gemiddeld. Het virus gaf hen bijvoorbeeld gemiddeld minder stress of een hulpeloos gevoel (zie ook Verklaringen gedrag).

Ervaren rechtvaardigheid

Gedurende de coronaperiode hadden ouderen een positiever beeld van de ontwikkeling en rechtvaardigheid van het coronabeleid vergeleken met de totale groep. Zo vonden ouderen meer dan gemiddeld dat de overheid gebruik maakte van de juiste informatie, voldoende uitleg gaf, een eerlijke verdeling van de lasten maakte en goed rekening hield met de verschillende belangen (zie ook Communicatie en vertrouwen).

Publicaties

Begin 2020 bereikte het coronavirus Nederland. De coronamaatregelen waren onder andere gericht op het beschermen van ouderen tegen COVID-19 infectie, maar zorgden ook voor minder participatie, meer angst en eenzaamheid bij ouderen. Hoewel ouderenparticipatie aan een opmars bezig is, wordt de mening van ouderen niet altijd meegenomen in beleid over ouderen. Deze periode heeft nog eens benadrukt hoe belangrijk het is om niet alleen te spreken over ouderen maar om vooral ook in gesprek te blijven met ouderen. Dit is een van de belangrijkste lessen uit het onderzoek naar welzijn en ondersteuning van ouderen tijdens de coronaperiode. In deze publicatie wordt teruggeblikt op de situatie van twee jaar corona, en vooruitgekeken naar wat er nodig is in de toekomst (d.d. 28-augustus 2022). Lees ook de methodebeschrijving behorend bij publicatie ‘Tot hier… en nú verder – Behoeften van ouderen tijdens de coronapandemie’.

Ondanks de crisis en de maatregelen is de gezondheid van ouderen tijdens de coronapandemie over het algemeen hetzelfde gebleven. De grootste veranderingen onder ouderen waren te zien bij sporten en bewegen en eenzaamheid. Bekijk hier de volledige rapportage Leefstijl, gezondheid en kwaliteit van leven van ouderen tijdens de corona-epidemie | RIVM (d.d. 30 juni 2022).

Tijdens de pandemie was ruim een op acht van de ouderen kwetsbaar. Kwetsbaarheid ging gepaard met sociale problemen, ongerustheid en angst voor het virus. Lees het Engelstalige artikel hier (d.d. 19 maart 2022)

Het mentaal welbevinden van ouderen is tussen april 2020 en juli 2021 vrij stabiel gebleven. Eenzaamheid onder ouderen daalde bij versoepeling van maatregelen en nam vervolgens weer toe bij aanscherping van de maatregelen. Meer informatie hierover vindt u in de 12e rapportage van de Inventarisatie Nederlandse COVID-19 onderzoeken: mentaal welbevinden - pag. 16 (d.d. 1 oktober 2021).

Het is belangrijk dat thuiswonende ouderen tijdens de COVID-19 epidemie veilig en gelijkwaardig deel kunnen blijven nemen aan de maatschappij. In de factsheet Hoe gaat het met thuiswonende ouderen tijdens COVID-19: inzichten uit de literatuur (d.d. 24 februari 2021) bracht het RIVM, in opdracht van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport), in kaart hoe het gaat met deze groep. Voor deze factsheet werd gebruik gemaakt van bestaande informatiebronnen: wetenschappelijke publicaties op basis van vragenlijsten, interviews en veldobservaties uit de periode maart - zomer 2020. 

Inmiddels is er een tweede factsheet in deze reeks verschenen: Hoe gaat het met thuiswonende ouderen tijdens COVID-19: inzichten uit de literatuur - deel twee (d.d. 5 juli 2021).  Hiervoor werd kennis uit bestaande informatiebronnen uit de periode juni 2020 tot en met maart 2021 samengebracht.