Mpox, eerder bekend als monkeypox, is een ziekte die vooral voorkomt in West-Afrika en Midden-Afrika. In het voorjaar van 2022 werd de ziekte bij mensen in Europa vastgesteld die geen directe link met de gebieden in Afrika hadden. De ziekte verspreidde zich daarna door Europa, Noord-Amerika en andere gebieden waar de ziekte van oorsprong niet voorkomt. Na een piek in de zomer van 2022, nam het aantal meldingen in het najaar van 2022 sterk af.
Wat is mpox?
Mpox, ook wel apenpokken genoemd, is een virusinfectie die oorspronkelijk vooral in West- en Midden-Afrika voorkwam. Soms komt er een reiziger uit die regio naar Europa met deze ziekte. Het is een ziekte die van dier op mens kan overgaan (zoönose). In Afrika wordt mpox vooral overgebracht door knaagdieren. De ziekte verloopt bij mensen meestal mild. Wel kunnen de pokken zorgen voor veel pijn en blijvende littekens. Op Aruba, Bonaire, Curaçao en Suriname wordt de naam apenpokken vaak gebruikt voor de ziekte krentenbaard.
Infecties met mpox
In Nederland is sinds het begin van de uitbraak in april 2022 tot en met 1 oktober 2023 bij 1278 mensen mpox vastgesteld. Door het verloop van het aantal meldingen worden deze aantallen na 1 oktober 2023 niet meer elke maand geüpdatet op de website. Het RIVM blijft het aantal meldingen volgen en zal bijzondere ontwikkelingen op deze pagina melden.
Symptomen van mpox
De verschijnselen van een besmetting met mpox lijken op die van een besmetting met pokken, maar mpox verloopt in het algemeen veel milder. Het belangrijkste symptoom is de huiduitslag die eruit kan zien als rode vlekken, bultjes of blaasjes. Deze pokken kunnen pijnlijk zijn. Na het indrogen van de pokken blijven korsten over die na 2-3 weken van de huid afvallen. Het is mogelijk dat pokken littekens achterlaten op de huid.
Meer algemene klachten bij mpox zijn:
- koorts
- hoofdpijn
- spierpijn
- gezwollen lymfeklieren
- rillingen
- moeheid
Bij sommige mensen begint mpox met algemene klachten en krijgen zij daarna pokken, bij anderen is het andersom. In de uitbraak van 2022 zagen we bij een aantal patiënten proctitis, een pijnlijke ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm (het laatste deel van de darm). Soms is proctitis de enige klacht.
Hoe zien mpox eruit
Fase 1
Vinger met mpox, fase 1
Fase 2
Vinger met mpox, fase 2
Fase 3
Vinger met mpox, fase 3
Besmettelijkheid
Iedereen kan mpox krijgen en het virus komt voor bij jong en oud. De meeste besmettingen zijn tot nu toe gevonden bij MSM (mannen die seks hebben met mannen)(mannen die seks hebben met mannen). MSM die vaak seks hebben met meerdere partners lopen het grootste risico. Het mpoxvirus wordt overgebracht door intiem contact, zoals zoenen, vrijen en seks met iemand die besmet is. Heel soms wordt het virus overgebracht via besmet materiaal (bijvoorbeeld beddengoed). Het virus kan binnendringen via de slijmvliezen en kleine wondjes/scheurtjes in de huid. Mogelijk kan het virus zich ook verspreiden via druppels uit blaasjes of uit de mond-keelholte. Deze kans wordt op dit moment als laag ingeschat.
Iemand kan al besmettelijk zijn voordat er verschijnselen te zien zijn. Sommige mensen hebben griepachtige klachten of uitslag voordat de pokken (bultjes of blaasjes) verschijnen. Pokken kunnen ook op minder zichtbare plekken zitten, zoals in de mond (aften) of in de endeldarm. Sommige mensen hebben maar 1 pok. De korsten van de blaasjes zijn ook besmettelijk.
Close-up van een pok
Voorkomen van besmettingen
U kunt de kans om mpox te krijgen verkleinen door minder of geen risicovolle contacten te hebben. Hoe minder seks- en knuffelcontacten, hoe minder kans op besmetting. Ook door het op tijd herkennen van klachten die passen bij mpox, kunt u besmetting voorkomen. Als u denkt dat u of uw partner besmet is, is het belangrijk om geen intiem contact of seks te hebben. Ook niet met een condoom. Neem contact op met de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)(Gemeentelijke Gezondheidsdienst) of de huisarts. Als de testuitslag positief is dan start de GGD een bron- en contactonderzoek.
Bron- en contactonderzoek
Als iemand positief test op mpox, start de GGD een bron- en contactonderzoek. Bij dit onderzoek probeert de GGD te erachter te komen wie de bron is van de besmetting en met wie deze persoon in contact is geweest. Het is belangrijk om deel te nemen aan het bron- en contactonderzoek. Want hoe eerder de GGD contactpersonen kan informeren, hoe groter de kans om nieuwe besmettingen te voorkomen.
In het bron- en contactonderzoek wordt verschil gemaakt tussen laag-, midden- en hoogrisico-contactpersonen rond iemand die besmet is. In overleg met de GGD kunnen hoogrisico-contactpersonen worden gevaccineerd.
Isolatie
Als iemand positief test op mpox moet diegene in isolatie blijven en de leefregels volgen. Er mag geen lichamelijk contact zijn met anderen tot alle klachten voorbij zijn. Dit betekent tot het moment dat alle korsten - die door de blaasjes worden veroorzaakt - van de huid zijn afgevallen en er weer nieuwe huid te zien is. De korsten kunnen het virus namelijk nog overdragen. Vaak duurt de huiduitslag het langst vergeleken met de andere klachten. Als er (ook) sprake is van proctitis (ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm), moeten alle klachten die bij proctitis passen (zoals anale pijn) voorbij zijn.
