Mensen van 60 jaar en ouder worden sneller en ernstiger ziek van pneumokokken. Daarom adviseerde de Gezondheidsraad in 2018 mensen van 60 tot 80 te beschermen tegen pneumokokken.
Er zijn niet genoeg vaccins om alle mensen van 60 tot en met 79 jaar in één keer uit te nodigen. Dit gebeurt daarom in meerdere jaren. In 2020 en 2021 hebben mensen van 69 tot en met 79 jaar een uitnodiging gehad. In 2022 ontvangen mensen van 66 tot en met 69 jaar (d.w.z. mensen geboren vanaf 1-1-1953 tot en met 31-12-1956) een uitnodiging. In 2023 en 2024 wordt de rest van de doelgroep uitgenodigd.
Als u niet u niet tot de doelgroep behoort kunt u met uw huisarts bespreken of het toch mogelijk is om in 2022 gevaccineerd te worden. U vraagt dan bij uw huisarts een recept voor de pneumokokkenprik. U koopt de pneumokokkenprik zelf bij uw apotheek en gaat met het vaccin naar uw huisarts(assistente) die de prik zet. U betaalt zelf voor de pneumokokkenprik en voor het zetten van de prik.
De gratis pneumokokkenprik wordt aangeboden aan mensen tot en met 79 jaar. De laatste vaccinatie wordt binnen het programma aangeboden op 79-jarige leeftijd. Vaccinatie tegen pneumokokken vanaf 80 jaar wordt niet geadviseerd omdat er onvoldoende bewijs is over effectiviteit vanaf 80-jarige leeftijd. Waarschijnlijk is het effect van de pneumokokkenprik vanaf 80 jaar over het algemeen niet groot.
De uitnodiging voor de pneumokokkenprik is alleen gebaseerd op leeftijd. Er is geen advies om mensen met aandoeningen zoals suikerziekte, longziekten en hartziekten te vaccineren tegen pneumokokkenziekte zoals bij de griepprik.
Er is een aantal medische risicogroepen zoals mensen met sikkelcelziekte of mensen zonder (goedwerkende) milt, die een pneumokokkenprik mogen halen. Dit gebeurt in overleg met hun medisch specialist of huisarts. Dit valt buiten het Nationaal Programma Pneumokokkenvaccinatie Volwassenen.
De huisarts bepaalt of hij de patiënten voor beide prikken tegelijk uitnodigt. Door mensen tegelijkertijd uit te nodigen voor de pneumokokkenprik en de griepprik hoeft de patiënt maar één keer naar de praktijk te komen. Daarnaast is de organisatie zo gemakkelijk te combineren. Dit bespaart tijd en kosten.
Het vaccin is voor bijna iedereen veilig. Als u al een keer bent gevaccineerd tegen pneumokokken en u heeft daarna een allergische reactie gekregen, moet u met uw huisarts overleggen of u de pneumokokkenprik kunt halen
Er is een aantal redenen waarom het beter is om de prik tijdelijk uit te stellen:
- als u op het moment van de prik koorts heeft;
- als u binnen 48 uur na de prik geopereerd wordt;
- als u klachten heeft die passen bij COVID-19;
- als u rond de tijd van de vaccinatie behandeld wordt of bent met chemotherapie of recent een beenmergtransplantatie heeft gehad. De vaccinatie werkt dan minder goed en kunt u de vaccinatie beter uitstellen;
- als u de afgelopen jaren al een pneumokokkenprik hebt gehad.
U kunt dan het beste met de huisarts bespreken wanneer een beter moment is.
Het is belangrijk om rekening te houden met de besmettelijkheid van COVID-19 en in hoeverre u bent hersteld. Tijdens de besmettelijke periode gaat u in isolatie om te voorkomen dat u anderen besmet. Als u nog in isolatie zit dan kunt u de pneumokokkenprik niet halen. Als u uit isolatie mag (van de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)) en u zich weer goed voelt, kunt u uw pneumokokkenprik halen. Meer informatie over besmettelijkheid en isolatie bij COVID-19.
Niet alle besmettingen met pneumokokken of het coronavirus verlopen (heel) ernstig. Een groot deel van de mensen heeft milde klachten. Wel zijn er mensen die een grotere kans hebben op (ernstige) pneumokokkenziekte of ernstiger beloop daarvan. Meestal is dat een longontsteking. Die mensen hebben ook vaak meer risico op een ernstig beloop van COVID-19. Dat kan komen door een hogere leeftijd. Het kan ook komen door een chronische ziekte van hart, longen, nieren of het afweersysteem.
Als u een pneumokokkenziekte krijgt na een ernstige longontsteking van COVID-19, of andersom, dan kunt u daar erg ziek van zijn. Een nieuwe infectie van een ander virus of bacterie in een al beschadigde long kan dan ernstiger zijn. De herstelfase kan zo extra lang duren of moeizamer zijn.