Er zijn meer dan 90 typen pneumokokken. De pneumokokkenprik beschermt u tegen de 20 meest voorkomende en meest ziekmakende typen pneumokokken. Dit betekent dat u een kleinere kans heeft om besmet te raken met deze typen pneumokokken. De prik beschermt dus niet tegen alle pneumokokken. 

Van pneumokokken kunt u een longontsteking krijgen. De prik verkleint die kans met ongeveer 30%. De pneumokok kan ook in uw bloedbaan terecht komen, daardoor kunt u bijvoorbeeld een hersenvliesontsteking krijgen. Die kans is na vaccinatie ongeveer de helft kleiner. 

Na ongeveer 2 weken geeft de pneumokokkenprik bescherming.

Meer dan 1 keer een pneumokokkenziekte

U kunt vaker een pneumokokkenziekte krijgen. Dat komt omdat er zoveel verschillende typen pneumokokken zijn die pneumokokkenziekte kunnen veroorzaken. Als u een pneumokokkenziekte hebt gehad, dan kunt u niet nog een keer ziek worden door hetzelfde type pneumokok waar u ziek van was geworden. Uw lichaam heeft daartegen afweer opgebouwd. Maar u kunt nog steeds een pneumokokkenziekte krijgen door andere typen pneumokokken. Als u al een keer een pneumokokkenziekte heeft gehad van één van de 20 typen, is het dus nog steeds verstandig de prik te halen en u te beschermen tegen de 19 andere typen.

Het vaccin

Het pneumokokkenvaccin dat u krijgt heet Prevenar 20 (PCV20). Dit is een pneumokokkenconjugaat vaccin. De naam van de fabrikant is Pfizer B.V. 

In het najaar van 2025 starten met het gebruik van PCV20. Hiervoor hebben we vijf jaar lang PPV23 gebruikt. In 2023 adviseerde de Gezondheidsraad (GR groepsrisico (groepsrisico)) om over te stappen op het nieuwere PCV20. Het nieuwe vaccin beschermt tegen 20 typen van de pneumokokkenbacterie. Deze typen veroorzaken 74% van de invasieve pneumokokkenziekte bij volwassenen. Het vorige vaccin beschermde tegen 23 typen, die iets minder dan 80% van de invasieve pneumokokkenziekte veroorzaken. Er is  gekozen voor PCV20 omdat dit vaccin een langere bescherming biedt en waarschijnlijk maar één keer nodig is. Bovendien werkt de nieuwe prik beter bij mensen met een minder goed werkend afweersysteem, bijvoorbeeld door ziekte of ouderdom. De nieuwe pneumokokkenprik is namelijk effectiever in het voorkomen van pneumokokkenziekte dan het vorige vaccin. 

Daarnaast werkt het nieuwe vaccin op een andere manier. PCV20 is een conjugaatvaccin, dit type vaccin zorgt voor de opbouw van langetermijngeheugen. Het vorige vaccin was een polysacharidevaccin en gaf geen langetermijngeheugen. Daardoor moest het elke vijf jaar opnieuw worden toegediend om voldoende bescherming te bieden. Het hele GR-advies is hier te lezen. 

Dit zit er in het vaccin

In alle vaccins, dus ook in het pneumokokkenvaccin, zitten 3 soorten bestanddelen:

• Werkzame delen: dit zijn delen van de bacterie waartegen het vaccin moet beschermen.
• Hulpstoffen: dit zijn stoffen die aan het vaccin worden toegevoegd zodat het beter werkt, langer houdbaar is en beter toe te dienen is.
• Reststoffen: dit zijn de resten van stoffen die tijdens het maken van het vaccin zijn gebruikt. Bijvoorbeeld om te voorkomen dat er ongewenste bacteriën in het vaccin komen. Voordat het vaccin klaar is voor gebruik worden deze reststoffen er zoveel mogelijk uitgehaald. Zeer kleine hoeveelheden kunnen nog achterblijven. Maar dat is zo weinig dat het niet schadelijk is voor de gezondheid.

Hier vindt u de bijsluiter van de prik tegen pneumokokken.