Waarom dit onderzoek?

In 2050 moeten woningen en gebouwen klimaatneutraal zijn. Dat betekent dat ze dan niet bijdragen aan de opwarming van de aarde. Dat is afgesproken in het Klimaatakkoord. Veel woningen moeten daarvoor energiezuiniger en duurzamer worden. Maatregelen om dat te bereiken, zoals isolatie, kunnen gevolgen hebben voor de kwaliteit van de lucht in huis. Bijvoorbeeld omdat er minder geventileerd wordt.

Blootstelling aan verschillende stoffen

Een groot deel van de dag zijn we binnen en ademen we stoffen uit de lucht in. Het RIVM heeft veel kennis als het gaat om de luchtkwaliteit in huis. Ook kunnen we met verschillende methoden beoordelen of (chemische) stoffen in de lucht, schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid.

In dit onderzoek kiezen we voor een interdisciplinaire aanpak. Dat betekent dat we een methode willen ontwikkelen waarmee de effecten van blootstelling aan verschillende stoffen in de lucht beoordeeld kunnen worden. 

Wat zijn de onderzoeksvragen?  

In deze pilot onderzoeken we of verduurzaming van woningen invloed heeft op de luchtkwaliteit in de woning. Dit onderzoek bestaat uit twee delen:

1. In een klein aantal woningen doet het RIVM metingen. Zowel vóór als na de verduurzaming. Deze lucht- en geluidsmetingen combineren we met literatuuronderzoek en gedragsonderzoek.
2. De resultaten hiervan zullen we gebruiken om een methode te ontwikkelen die vanuit verschillende vakgebieden de risico’s in huis kan beoordelen. Bijvoorbeeld de chemie, microbiologie en stralingsonderzoek.

De volgende onderzoeksvragen staan daarbij centraal:

• Wat is de impact van maatregelen om woningen duurzamer te maken, op de gezondheid van bewoners?
• Welke gezondheidseffecten hebben verschillende stoffen (al dan niet gecombineerd) op de luchtwegen?
• Hoe kunnen we deze gegevens integreren in bestaande en nieuwe risicobeoordelingsmethoden?

Hoe wordt het onderzoek aangepakt?  

Het RIVM gaat onderzoek doen in 30 vergelijkbare woningen die tussen februari en september 2025 verduurzamen of renoveren. Deze woningen worden extra geïsoleerd en krijgen een nieuw ventilatiesysteem. 

We zullen in deze pilot de kwaliteit van de lucht in huizen twee keer meten en modelleren. Dit doen we vóór en na de verduurzaming. We kijken daarbij naar hoe bewoners omgaan met de maatregelen en hoe deze worden ervaren. Daarom heeft het onze voorkeur als bewoners na renovatie of verduurzaming terugkeren in hun eigen woning.

Het RIVM werkt in deze pilot samen met Platform31, een non-profit organisatie voor een duurzame gezonde leefomgeving in stad en regio.

Het RIVM en Platform 31 willen de kennis over de gezondheidseffecten van verduurzaming graag delen. Woningcorporaties en projectontwikkelaars kunnen hiermee rekening houden in hun plannen. Ook voor onderzoekers, beleidsmedewerkers van ministeries en andere ambtenaren op het gebied van volkshuisvesting of woningbouw kan dit relevant zijn.

Heeft u vragen, interesse of ziet u kansen voor samenwerking? Neem contact met ons op.

Looptijd van het onderzoek   

Het onderzoek is gestart in 2023 en duurt in totaal vier jaar, tot eind 2027. Na een periode van voorbereiding starten we in het eerste kwartaal van 2025 met de metingen van het binnenmilieu. Er zijn twee meetperiodes van allebei drie weken; één voor de renovatie, één na de renovatie. Een groot renovatieproject kost tijd. De tweede meetperiode duurt naar verwachting tot begin 2026. De deelnemers worden geïnformeerd over de resultaten.

In het vervolgtraject zullen we nieuwe methoden ontwikkelen om de impact van maatregelen in het kader van de energietransitie in woningen op de blootstelling in het binnenmilieu en daarmee de gezondheid te bepalen.

De resultaten beschrijven we in wetenschappelijke publicaties en vatten we samen in een factsheet voor stakeholders.

Contactinfo en samenwerken

Heeft u vragen, interesse of ziet u kansen voor samenwerking? Neem dan contact op met de onderzoekers via info@rivm.nl onder vermelding van de projectnaam ‘ENABLE’.