Mentale klachten onder volwassenen stabiliseren

Volwassenen konden aangeven hoe zij zich de afgelopen 4 weken voelden. Het aandeel volwassenen met mentale klachten stabiliseert. In juni had 18% van de volwassenen die de vragenlijst invulden mentale klachten (zie de grafiek hieronder).

Mentale klachten hangen samen met zelfdodingsgedachten en eenzaamheid. Mentale klachten komen vaker voor bij volwassenen die ernstig sociaal en/of ernstig emotioneel eenzaam zijn. Bij sociale eenzaamheid zijn er weinig contacten met anderen. Emotionele eenzaamheid is een gebrek aan betekenisvol contact. De kans op mentale klachten is groter bij stress door: werk/studie, de situatie thuis, eigen problemen, sociale contacten, alles wat ze moeten doen en overige zaken. Volwassenen met mentale klachten hebben ook vaker lichamelijke klachten zoals prikkelbaarheid, moeheid en hartkloppingen.

Zelfdodingsgedachten bijna gelijk 

We vroegen volwassenen of zij er in de afgelopen 3 maanden serieus aan dachten om een eind aan hun leven te maken. In juni 2023 had 8% deze gedachten wel eens tot heel vaak. Dit aantal blijft sinds de eerste meting in maart 2022 ongeveer gelijk (zie grafiek).

Als alle gemeten gegevens samen worden bekeken blijkt dat volwassenen met mentale klachten duidelijk meer kans hebben om over zelfdoding na te denken.

Volwassenen voelen zich iets vaker eenzaam

De eenzaamheid onder volwassenen is gedaald sinds de eerste meting in maart 2022. Wel nam de eenzaamheid in juni 2023 iets toe vergeleken met 3 maanden eerder (zie grafiek). Van de volwassenen voelde 60% zich niet eenzaam in de afgelopen 4 weken, 28% was enigszins eenzaam en 12% voelde zich sterk eenzaam.

Eenzaamheid komt vaak samen voor met mentale klachten. Ook bij stress door hun sociale contacten, de situatie thuis, de coronaperiode en/of -maatregelen en eigen problemen is de kans groter zich eenzaam te voelen. Andersom zijn mensen die sociale activiteiten ondernemen en vertrouwen hebben in de toekomst minder vaak eenzaam.

Bijna kwart volwassenen voelt stress

In juni 2023 ervaarde 24% van de volwassenen stress door 1 of meer factoren in de 4 weken voordat ze de vragenlijst invulden (zie grafiek).

Volwassenen ervaren vooral stress door werk (10%), de combinatie van alles wat ze moeten doen (9%) en eigen problemen (9%). Daarnaast namen stress door de thuissituatie en stress over sociale contacten iets toe (zie grafiek).

Mentale klachten en eenzaamheid hangen samen met stress. Ook komt stress vaak samen voor met prikkelbaarheid, geheugen- of concentratieproblemen, moeheid, hoofdpijn, buik- of maagklachten en spier- of gewrichtsklachten. Mensen van 76 jaar en ouder hebben minder kans op stress.

Volwassenen maken zich zorgen om de invloed van keuzes van de overheid

Welke thema’s volwassenen bezighouden blijkt uit de vraag of ze bang zijn dat bepaalde onderwerpen hen persoonlijk zullen gaan raken. Dat is zo voor de keuzes die de overheid maakt (40%), inflatie (40%), hoge gas- en energieprijzen (36%), het klimaat (35%), individualisatie (34%) en tegenstellingen tussen groepen in de samenleving (polarisatie) (31%) (zie grafiek).

De grootste daling in vergelijking met de vorige meting (maart 2023) betrof zorgen om de energieprijzen (van 40% naar 36%). De grootste stijging betrof zorgen om het klimaat (van 30% naar 35%). In juni maakten minder volwassenen zich zorgen om de oorlog in Oekraïne (van 30% naar 27%), maar zijn iets meer mensen bang voor een nucleaire aanslag (van 14% naar 16%). Ook zorgen om de vluchtelingencrisis (van 24% naar 28%) en discriminatie (van 19% naar 21%) nemen toe. 

Volwassenen zijn iets minder bang voor een coronabesmetting van henzelf of een dierbare (van 6% naar 5%). Opvallend is dat nu meer volwassenen bang zijn voor mogelijk nieuwe coronamaatregelen (van 5% naar 7%).

Meer informatie over hoe het met volwassenen gaat 

Waarom zitten volwassenen soms slecht in hun vel? Wat hebben ze nodig om zich beter te voelen? In het vorige kwartaalonderzoek konden volwassenen antwoord geven op deze vragen. Volwassenen met mentale klachten gaven aan dat ze onder grote druk staan en veel behoefte hebben aan acceptatie, rust en soms ook aan behandeling door een psycholoog. Daarbij hoopten een paar deelnemers dat de regering mentale zorg toegankelijker zal maken. Een uitgebreidere beschrijving van de antwoorden van volwassenen over mogelijke oorzaken en oplossingen voor hun mentale klachten staat op de pagina meting 7: Mentale klachten uitgelegd door volwassenen zelf.

Meer informatie over hoe mentale klachten van volwassenen mogelijk gelinkt zijn aan de gebeurtenissen die zij meemaakten tijdens de coronaperiode staat op de pagina Ervaringen tijdens corona. Volwassenen die aangaven dat ze behoefte hebben aan mentale hulp, kregen ook de vraag of ze die hulp vonden. Zie daarvoor de pagina Hulpbehoefte. Verder zijn sommige lichamelijke klachten die volwassenen rapporteren gelinkt aan mentale klachten. Zie daarvoor de pagina Lichamelijke gezondheid.