De resultaten van het LMM (Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid) worden gebruikt om te rapporteren over de effectiviteit van de Nederlandse Meststoffenwet en de voortgang van het behalen van de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water en de Nitraatrichtlijn.
Nationaal
Het LMM (Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid) onderzoekt of het Nederlandse mestbeleid goed werkt. Het doel van dit beleid is het bereiken van een goede waterkwaliteit. De basis voor het mestbeleid is de meststoffenwet. In die wet staan alle regels en normen over de productie en het gebruik van mest. In de meststoffenwet staat ook dat de overheid minstens elke 5 jaar een onafhankelijke evaluatie van het mestbeleid laat uitvoeren. De resultaten van het LMM worden gebruikt voor deze evaluatie, de Evaluatie Meststoffenwet. Dat doen we met de gegevens van het basismeetnet (figuur 1, linkerzijde).
De gegevens van het LMM worden daarnaast voor verschillende producten zoals rapporten en publicaties gebruikt.
Basismeetnet tekstblok
Het Basismeetnet is het reguliere meetnet van het LMM (Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid). Er nemen ongeveer 250 landbouwbedrijven aan deel. Het gaat om melkveebedrijven, akkerbouwbedrijven, staldierbedrijven en (overige) dierbedrijven. Jaarlijks bemonsteren we op deze bedrijven het uitspoelingswater en/of het oppervlaktewater. Kijk voor de resultaten op de pagina Onderzoeksresultaten LMM.
Europese Nitraatrichtlijn
Niet alleen de Nederlandse overheid werkt aan het beschermen van het milieu. Ook de Europese Unie neemt allerlei maatregelen. Zo heeft de EU (Europese Unie) in 1991 de Nitraatrichtlijn ingevoerd. Het doel van de Nitraatrichtlijn is om water te beschermen tegen verontreiniging van nitraat uit agrarische bronnen. De Nitraatrichtlijn is gekoppeld aan de Kader Richtlijn Water (KRW (Kaderrichtlijn Water)), die als algemeen doel heeft een goede ecologische en chemische waterkwaliteit te bereiken en beschermen. De Nitraatrichtlijn zorgt voor dezelfde regels voor alle landen, zodat er een gelijk speelveld is voor alle Europese boeren. De Europese landen beschrijven in actieprogramma’s welke maatregelen ze nemen voor de Nitraatrichtlijn. Inmiddels heeft de Nederlandse overheid zeven actieplannen opgesteld. Het 7e actieprogramma is sinds 2022 van kracht, deze resultaten komen terug in de Nitraatrapportage. Het LMM (Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid) speelt een belangrijke rol bij het meten van de resultaten van het Nederlandse actieprogramma. Ook daarvoor gebruiken we de gegevens van het Basismeetnet (figuur 1, midden).
Figuur 1. Overzicht van de belangrijkste producten waar de resultaten van het Basismeetnet en het Derogatiemeetnet voor worden gebruikt.
Derogatie
Het LMM heeft nog een andere belangrijke functie. De Europese Nitraatrichtlijn verplicht lidstaten het gebruik van dierlijke mest te beperken tot een bepaald maximum. Deze ‘gebruiksnorm’ voor dierlijke mest is 170 kilogram stikstof per hectare. Een lidstaat kan de Europese Commissie vragen om onder voorwaarden van deze beperking af te wijken. Dat noemen we derogatie. Eén van de voorwaarden voor het krijgen van derogatie is dat Nederland ieder jaar aan de EU rapporteert over de waterkwaliteit op bedrijven met derogatie. Dat doen we op basis van de gegevens van het Derogatiemeetnet (figuur 1, rechterzijde).
In het najaar van 2022 heeft het Nitraatcomité van de Europese Commissie ingestemd met een nieuwe derogatiebeschikking voor Nederland. Hierin staat onder andere dat de derogatie vanaf 2023 wordt afgebouwd. Vanaf 2026 wordt er geen derogatie meer verleend.
Derogatie
Aan het Derogatiemeetnet doen ongeveer 300 landbouwbedrijven mee. Een agrariër kan gebruik maken van de derogatieregeling als zijn bedrijfsareaal voor meer dan 80% uit grasland bestaat. Daarom nemen aan het Derogatiemeetnet alleen graslandbedrijven deel. Dit zijn voornamelijk melkveebedrijven. Lees meer op de pagina Onderzoeksresultaten LMM.
