Processen in de keramische industrie

Nederland kent een actieve keramische industrie. Deze bedrijven gebruiken in verhouding veel poedervormige ingrediënten, die ook in de lucht kunnen komen. Hierbij is er een risico dat de ongeveer 2500 werknemers van deze bedrijven nanodeeltjes inademen. Ook kunnen er nanodeeltjes in de lucht terechtkomen door hoogenergetische processen zoals machinaal zagen, boren, vermalen en verhitten. Dit noemen we ‘proces-gegenereerde nanodeeltjes’.

Nanomaterialen in de keramische industrie

Een nieuw overzichtsartikel beschrijft de kennis van nu over beroepsmatige blootstelling aan nanomaterialen in keramische bedrijven. Portugese en Spaanse onderzoekers werkten hiervoor samen met het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu . Dit onderzoek maakt deel uit van het Europese project CERASAFE. De schrijvers geven een overzicht van gebruikte stoffen in keramiek. Voor een groot deel zijn dit veelgebruikte nanomaterialen, zoals grafeen, koolstofnanobuisjes, silica, titaniumdioxide, zinkoxide en ceriumoxide. Daarnaast worden ook nanodeeltjes van wolfraam, boor, magnesium, tin, zirkonium en yttrium gebruikt.
De onderzoekers vonden dat nanodeeltjes vooral kunnen vrijkomen bij:

• Verhitten van keramiek
• Oppervlaktebehandeling van keramiek met een laser
• Sprayen van keramische coatings
• Gebruiken en verpakken van keramiekpoeder

Bij al deze activiteiten komen grote aantallen nanodeeltjes in de lucht voor. Soms tot pieken van 10 miljoen deeltjes per milliliter lucht.

Mogelijke gezondheidseffecten van nanodeeltjes

De onderzoekers presenteren ook een overzicht van nadelige gezondheidseffecten door contact met nanodeeltjes. De informatie over mogelijke gezondheidseffecten komt uit studies bij mensen, proefdieren en gekweekte cellen. Voorbeelden van effecten zijn longkanker, stoflong en ontstekingen in de longen. Het is niet bekend of deze gezondheidseffecten ook voorkomen bij werknemers in keramische bedrijven.

Wat betekent dit voor werknemers in keramische bedrijven?

De onderzoekers van het artikel zien dat we nog veel niet weten over mogelijke nadelen van deze nanodeeltjes voor de gezondheid van de werknemers in keramische bedrijven. Zij wijzen op de hoge concentraties aan nanodeeltjes die in een aantal onderzoeken gemeten zijn. Ook zijn er (nog) geen geaccepteerde grenswaarden. De onderzoekers bevelen daarom aan om voor nu de Nanoreferentiewaarden te gebruiken.

Het is nog niet duidelijk of werknemers in de keramische industrie een risico lopen op gezondheidseffecten. Daarom is het belangrijk dat ze uit voorzorg goed beschermd worden tegen blootstelling aan nanodeeltjes.