In de afgelopen 10 tot 20 jaar is het aantal consumentenproducten met nanodeeltjes sterk gestegen. Onderzoekers kijken meestal naar de veiligheid van nanodeeltjes in pure vorm. De veiligheid van de nanodeeltjes zoals ze in het product zitten of eruit komen, is onderbelicht. Onderzoekers in Oostenrijk keken hier wel naar.

Waarom is onderzoek naar deeltjes in het product zo belangrijk?

Nanodeeltjes kunnen veranderen nadat producenten ze aan hun product toevoegen. De deeltjes die een consument tegenkomt, kunnen anders zijn dan de deeltjes die erin zijn gestopt. De nanodeeltjes kunnen bijvoorbeeld reageren met andere ingrediënten van het product. Ook kunnen de eigenschappen van de deeltjes veranderen doordat ze in een andere omgeving zitten. Nanodeeltjes in een spuitbus veranderen bijvoorbeeld doordat ze bij het spuiten van een vloeistof in een gas terechtkomen. Daardoor kunnen de eigenschappen van de deeltjes veranderen.

Nieuw onderzoek naar nanodeeltjes in lifestyleproducten

De Oostenrijkse onderzoekers hebben gekeken of er een wisselwerking is tussen nanodeeltjes en andere ingrediënten van lifestyleproducten. Zij hebben hennatatoeages, cosmetica en huidverzorgingsproducten onderzocht. Zij testten of het toevoegen van titaniumdioxide nanodeeltjes invloed had op de schadelijkheid van andere ingrediënten in het product. Ook hebben zij andersom gekeken: zijn titaniumdioxide nanodeeltjes schadelijker na toevoegen aan zo’n product?

Wat is er onderzocht?

De onderzoekers wilden nanodeeltjes in veelgebruikte producten testen. Op verschillende middelbare scholen in Oostenrijk onderzochten ze welke hedendaagse lifestyleproducten scholieren veel gebruiken. Daarna maakten ze een keuze van ingrediënten. Samen met de nanodeeltjes kunnen deze ingrediënten op de huid terechtkomen. De onderzoekers bekeken de volgende producten en ingrediënten:

  • Hennatatoeages met 2-hydroxy-1,4-naftoquinon(HNQ), en p-fenyleendiamine als kleurstof
  • Parfums met butylfenyl-methylpropional (beter bekend als Lilial) als geurstof
  • Cosmetica en huidverzorgingsproducten met vier verschillende parabenen (methyl-, ethyl-, propyl-, en butylparabeen) als conserveermiddelen

Eerst keken ze of er een wisselwerking was tussen titaniumdioxide nanodeeltjes en de andere ingrediënten in een testoplossing. Daarna keken ze naar de schadelijkheid van de afzonderlijke ingrediënten van het product Dit deze de onderzoekers in aan- en afwezigheid van titaniumdioxide nanodeeltjes. Hiervoor gebruikten ze gekweekte huidcellen. Huidcontact is namelijk de belangrijkste blootstellingsroute bij gebruik van deze producten. De onderzoekers keken ook naar aanwijzingen voor stress en schadelijkheid in de huidcellen, maar niet naar allergische reacties.

Wat kwam er uit het onderzoek?

Alleen in combinatie met ingrediënt HNQ uit hennatatoeages zagen de onderzoeers een verandering in de titaniumdioxide nanodeeltjes. Ze gingen sterker samenklonteren, maar de schadelijkheid veranderde niet. Tussen titaniumdioxide nanodeeltjes en de andere ingrediënten bleek er nauwelijks een wisselwerking te zijn. Andersom veranderde het toevoegen van titaniumdioxide nanodeeltjes de schadelijkheid van de verschillende ingrediënten voor de huidcellen niet.

Wat vindt het RIVM?

Het RIVM vindt het idee achter dit onderzoek goed. Het is belangrijk om uit te zoeken of nanodeeltjes van invloed zijn op de mogelijke schadelijkheid van ingrediënten van een consumentenproduct. Hierdoor kunnen producenten beter besluiten of het mogelijk schadelijk is om nanodeeltjes aan een product toe te voegen. De keuze om dit onderzoek te doen met titaniumdioxide nanodeeltjes is logisch, omdat deze nanodeeltjes veel voorkomen in producten voor de huid.

Maar het RIVM vindt dat het onderzoek geen volledig antwoord geeft op de vraag. Dit komt door de manier van testen. Het lijkt erop dat titaniumdioxide nanodeeltjes samen met andere ingrediënten niet leiden tot schadelijke effecten. Maar hier kunnen we niet zeker van zijn. De gekozen testmethode houdt onvoldoende rekening met het volgende:

  • De onderzoekers gebruikten de titaniumdioxide in een waterige testoplossing. De meeste huidproducten zijn vettig.
  • Producten zijn vaak een mengsel van veel verschillende ingrediënten . In dit Oostenrijkse onderzoek is de invloed van nanodeeltjes steeds op één ingrediënt getest. In werkelijkheid zullen verschillende ingrediënten samen reageren. En mogelijk reageren met verschillende nanodeeltjes op de huid.

Als een mengsel van ingrediënten meer lijkt op het product, zal een test hiermee ook een beter beeld van de veiligheid van zo’n product geven. Zulke testen zijn nog in ontwikkeling.