Beschrijving voedingsstoffen

Alle voedingsstoffen waarvan gehaltes aanwezig zijn in NEVO-online zijn te vinden in het document ‘Overzicht voedingsstoffen’. Een uitgebreide omschrijving van deze voedingsstoffen kunt u vinden in ‘NEVO-online 2025: achtergrondinformatie’ (hoofdstuk 6).

De eenheden waarin voedingsstoffen worden uitgedrukt komen overeen met de eenheden die door Gezondheidsraad worden gehanteerd in haar adviezen over de aanbevolen hoeveelheden van voedingsstoffen. Voor de macrovoedingsstoffen is dat gram (g), voor de vitamines en mineralen milligram (mg) of microgram (μg).

Vrije suikers

Vrije suikers zijn mono- en disachariden die los gegeten worden of tijdens de productie of bereiding zijn toegevoegd aan voedingsmiddelen als ingrediënt. Ook suikers die van nature aanwezig zijn in honing, siropen, fruit- en groentesappen en concentraten daarvan vallen hieronder.

Er zijn voedingsmiddelen waarin alle suikers (mono-/disachariden) van nature aanwezig zijn in intacte vorm, bijvoorbeeld vers fruit, groente en melk. Deze voedingsmiddelen bevatten geen vrije suikers. Daarnaast zijn er producten waarin alle suikers zijn toegevoegd, bijvoorbeeld gezoete limonade zonder vruchtensap. Voor gemengde producten wordt een inschatting gemaakt op basis van de ingrediënten. Het gehalte suikers bestaat dan uit suikers van nature + vrije suikers. Vrije suikers zijn niet meetbaar, daarom zijn de gehaltes schattingen. De werkwijze is gebaseerd op het stappenplan van Louie (Louie, J. et  al. J Clin Nutr 69, 154–161 (2015)).

Nieuw in NEVO-online 2025

Vanaf NEVO-online 2025 zijn ‘vrije suikers’ toegevoegd. Het gehalte aan vrije suikers is ingeschat voor producten met meer dan 30 gram suiker per 100 gram. Voor de voedselconsumptiepeiling (VCP) 2019-2021 waren ook gehaltes nodig voor NEVO-codes met minder suiker. De NEVO-codes die in de VCP Voedselconsumptiepeiling (Voedselconsumptiepeiling) gebruikt zijn, hebben ook een waarde voor vrije suikers. 

Werkwijze inschattingen

Bij het schatten van de gehaltes aan vrije suikers zijn de volgende beslissingen genomen: 

• Vrije suikers = 0 als het logisch is dat er geen vrije suikers aanwezig zijn:  
  • Het product bevat geen mono-/disachariden
  • Het product bevat alleen natuurlijke suikers: 100% melk, fruit en groente, en ook 100% granen, peulvruchten, aardappels, kaas en room
  • De ingrediënten van het product bevatten geen vrije suikers
• Vrije suikers = totaal mono- en disachariden als het product volledig uit vrije suikers bestaat of als alle suikers daarin als vrij worden beschouwd:
  • Het product 100% honing, siroop, vruchten-/groenteconcentraat is
  • De ongezoete variant van het product minder dan 0.5 gram suikers bevat, bijvoorbeeld aardappelproducten, cacaopoeder, ontbijtgranen en koekjes zonder fruit/chocola/melkbestanddelen, mayonaise, dranken zonder melk, bouillonblokje, snoep zonder melk/fruit, bewerkt vlees/vis, sojadrank.
• Vrije suikers zijn berekend als in NEVO een recept gebruikt wordt
• Vrije suikers zijn berekend als er in NEVO een ongezoete variant van het voedingsmiddel beschikbaar is
• Vrije suikers zijn geschat op basis van ingrediënten van het product, of op basis van een vergelijkbaar product. Hierbij is gebruik gemaakt van de levensmiddelendatabank.

Let op: er is een verschil tussen vrije suikers en toegevoegde suikers. Toegevoegde suikers zijn door producent of consument toegevoegd aan het voedingsmiddel. Dit is in de praktijk niet goed te onderscheiden van vrije suikers en daarom niet apart ingeschat. 
 

Voedingsvezel

Tot voedingsvezel worden de delen van de plantencel gerekend die niet kunnen worden afgebroken door enzymen in de maag en dunne darm. De gemeten hoeveelheid voedingsvezel hangt sterk af van gebruikte analysemethoden. 
Tot en met 2016 zijn de voedingsvezelgehaltes in NEVO geanalyseerd met de AOAC985.29- en AOAC991.43-methoden. Deze methoden meten niet alle typen vezel. 
Nieuwe vezelgehalten in NEVO zijn vanaf 2017 gebaseerd op de nieuwere AOAC2009.01-methode (of modificaties zoals AOAC2017.16). Deze methode meet laag en hoog moleculair voedingsvezel, waaronder de verschillende typen resistent (=onverteerbaar) zetmeel, opgeteld tot totaal voedingsvezel. Geanalyseerde vezelgehalten van graanproducten en meelsoorten, vlees- en zuivelvervangers, peulvruchten en zuiveltoetjes zijn met de nieuwere methode gemeten. Voor de andere voedingsmiddelen zijn nog vrijwel geen voedingsvezelgehalten beschikbaar met deze analysemethode. In NEVO-online wordt voedingsvezel aangeduid als vezel.

Omzetting resistent zetmeel naar verteerbaar zetmeel

Het gebruik van de AOAC2017.16 methode bij producten met een hoog gehalte aan resistent zetmeel resulteert in een hoog vezelgehalte. In NEVO zijn de vezelgehalten van aardappelzetmeel en maiszetmeel berekend ‘by difference’, omdat resistent zetmeel wordt omgezet naar verteerbaar zetmeel bij verhitting. In NEVO staan de waarden van de verhitte (bereide) vorm, omdat mensen deze voedingsmiddelen meestal in gekookte gerechten eten. Dit sluit aan bij de waarden die fabrikanten op de verpakking vermelden.

Vetzuurclusters

De in NEVO aanwezige vetzuurclusters, bijvoorbeeld verzadigde en meervoudig onverzadigde vetzuren, zijn opgebouwd uit verschillende afzonderlijke vetzuren. Welke vetzuren er onder ieder vetzuurcluster vallen is in het document vetzuurclusters terug te vinden.