Voor wie kan een vaccinatie tegen pneumokokkenziekte nuttig zijn?

Kinderen, ouderen en personen met een specifieke aandoening (bijvoorbeeld mensen die afweer onderdrukkende medicijnen gebruiken) hebben een grotere kans om ernstig ziek te worden door pneumokokken. Voor hen is vaccinatie tegen pneumokokkenziekte nuttig.

• Kinderen
  Alle kinderen krijgen een pneumokokkenvaccinatie aangeboden via het Rijksvaccinatieprogramma op de leeftijd van 3, 5 en 12 maanden.
• Personen van 60 jaar en ouder 
  Personen van 60 jaar en ouder krijgen gratis een vaccinatie tegen pneumokokkenziekte aangeboden via de huisarts of via een zorginstelling. Maar niet iedereen is hiervoor tegelijkertijd aan de beurt. Ieder jaar krijgt een groep ouderen van een specifieke leeftijd een uitnodiging voor de prik. In het najaar van 2025 krijgen mensen van 60 jaar (geboren in 1965), óf van 78 jaar of ouder (geboren in 1947 of daarvoor) een uitnodiging voor de pneumokokkenprik.
• Medische risicogroepen
  Sommige mensen lopen door een medische aandoening meer risico om ernstig ziek te worden door pneumokokken. Dit zijn:
  • mensen zonder milt of met een minder goed werkende milt (bijvoorbeeld mensen met sikkelcelziekte)
  • mensen met een cochleair implantaat
  • mensen met lekkage van hersenvocht
  • mensen die een bacteriële meningitis hebben doorgemaakt
  • mensen met een minder goed werkend afweersysteem
  • mensen die longschade hebben opgelopen door COVID-19 en hiervan chronische klachten ondervinden
    
    Deze mensen kunnen een vaccinatie krijgen via de behandelend arts (medisch specialist).
• Andere personen
  Hoort u niet bij één van deze doelgroepen? Dan kunt u zich laten vaccineren op eigen verzoek. U betaalt hier dan zelf voor. Niet iedereen heeft een vaccinatie tegen pneumokokkenziekte nodig. Dit hangt onder andere af van uw gezondheid. Overleg met uw (huis)arts of een vaccin nuttig kan zijn voor u.
  
  In Nederland zijn er verschillende vaccins tegen pneumokokkenziekte geregistreerd. Bekijk alle geregistreerde vaccins.

Hoe goed werkt het vaccin tegen pneumokokkenziekte?

Vaccinatie beschermt goed tegen ernstige pneumokokkenziekte.

Hoe goed een prik werkt, wordt ook wel de effectiviteit van de vaccinatie genoemd. Om dat te bepalen, wordt er een vergelijking gemaakt tussen mensen die wel en niet zijn gevaccineerd. De effectiviteit van een vaccinatie is nooit 100%. Dat komt doordat er altijd mensen zijn die niet of niet genoeg op de vaccinatie reageren.  Hoe effectief de verschillende vaccins tegen pneumokokkenziekte zijn, hangt onder andere af van de leeftijd van de gevaccineerde.

Daarnaast zijn er altijd meer typen pneumokokken dan in het vaccin zijn opgenomen.. De belangrijkste typen zijn opgenomen in het vaccin. Welke typen dat zijn, verschilt per vaccin.

Vaccinatie van kinderen via het Rijksvaccinatieprogramma zorgt er niet alleen voor dat er minder kinderen ziek worden. Door de vaccinatie verspreiden kinderen de pneumokokken waartegen zij zijn gevaccineerd ook minder. Ook ouderen hebben hier voordeel van. Zij lopen zo minder risico ziek te worden van deze typen pneumokokken. Tegelijkertijd nemen andere typen pneumokokken, waartegen het kindervaccin niet beschermt, juist iets toe. Hierdoor kan het zijn dat de vaccins na verloop van tijd niet meer voldoende beschermen tegen de typen die op dat moment ziekte veroorzaken.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen van vaccinatie tegen pneumokokkenziekte?

De veiligheid van het pneumokokkenvaccin is uitgebreid onderzocht. Net als alle andere vaccins die zijn geregistreerd voor gebruik in Nederland, kan het vaccin milde bijwerkingen geven. Dat is normaal en komt bij alle inentingen voor. Denk aan roodheid, pijn en zwelling op de plek waar is geprikt. Daarnaast zijn de meest voorkomende bijwerkingen:

• koorts
• spierpijn

De meeste klachten zijn mild en gaan vanzelf weg, meestal binnen 3 dagen. Er zijn geen aanwijzingen dat het pneumokokkenvaccin ernstige of blijvende klachten veroorzaakt. Wel kunt u allergisch zijn voor bepaalde bestanddelen van het vaccin. Ernstige allergische reacties op het vaccin komen bijna nooit voor.

Bekijk voor een volledig overzicht van de bijwerkingen en bestanddelen de bijsluiter van het vaccin. Of bezoek de website van Bijwerkingencentrum Lareb voor meer informatie.

Wordt vaccinatie tegen pneumokokkenziekte vergoed?

Vaccinatie tegen pneumokokkenziekte binnen het Rijksvaccinatieprogramma en voor ouderen vanaf 60 jaar wordt vergoed. Voor anderen wordt vaccinatie tegen pneumokokkenziekte niet standaard vergoed vanuit de basiszorgverzekering. Sommige zorgverzekeraars vergoeden de vaccinatie wel vanuit een aanvullende verzekering. Informeer bij uw zorgverzekeraar of u verzekerd bent voor vaccinatie tegen pneumokokkenziekte.

Waar kan ik een vaccinatie tegen pneumokokkenziekte krijgen?

U kunt uw kind of uzelf laten vaccineren tegen pneumokokkenziekte bij de (huis)arts of een vaccinatiecentrum, of de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst).