Dengue (of knokkelkoorts) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus. Het virus komt voor in (sub)tropische gebieden en wordt overgedragen door muggen die overdag bijten.
Dengue heet ook wel knokkelkoorts, omdat de ziekte klachten kan geven als koorts en pijn aan de gewrichten. Het komt voor bij mensen die landen hebben bezocht waar het denguevirus is. Ook bij inwoners van Caribisch Nederland komt de ziekte regelmatig voor.
Hoe herken ik dengue?
De meeste mensen met een denguevirusinfectie hebben geen klachten. Mensen met niet-ernstige dengue kunnen een combinatie van meerdere van de volgende klachten hebben:
- opeens koorts (tot 41 °C) met koude rillingen
- hoofdpijn, vooral achter de ogen
- spier- en gewrichtspijn
- zich ziek voelen
- huiduitslag
- misselijkheid
- overgeven
- hoesten
- keelpijn
Niet-ernstige denguevirusinfecties herstellen na een aantal dagen tot een week. Een klein deel van de patiënten krijgt na twee tot vijf dagen ernstige dengue. De klachten van ernstige dengue kunnen zijn:
- puntvormige, donkerrode vlekjes op de huid
- neusbloedingen
- bloedend tandvlees
- shock of bewusteloosheid
Zonder behandeling kan ernstige dengue levensbedreigend zijn. Vooral mensen die al eens dengue hebben gehad, hebben een grotere kans op ernstige dengue.
Welke mensen kunnen erg ziek worden van dengue?
Sommige mensen kunnen erg ziek worden van dengue:
- jonge kinderen
- mensen met chronische ziekten als diabetes mellitus en sikkelcelanemie
- ouderen
- zwangeren
- mensen die al eens dengue hebben gehad
Hoe krijg ik dengue?
Iemand raakt besmet met het denguevirus via de beet van een besmette Aedes-mug. Dit zijn vooral de gelekoortsmug (Aedes aegypti) en de Aziatische tijgermug (Aedes albopictus). Deze muggen kunnen ook virussen overdragen die ziektes als chikungunya en zikakoorts veroorzaken. Mensen kunnen elkaar doorgaans niet rechtstreeks besmetten met denguevirus. Muggen dragen het virus over van de ene op de andere mens.
De tijd tussen de besmette muggenbeet en ziek worden ligt tussen de drie en veertien dagen. Meestal is dit vier tot zeven dagen. Mensen kunnen meerdere keren dengue krijgen.
Hoe voorkom ik dengue?
Bescherming tegen dengue gebeurt vooral door te zorgen dat muggen minder makkelijk bijten. Aedes-muggen zijn het meest actief in de vroege ochtend en namiddag. Bedekkende kleding en een muggenwerend middel met DEET (diethyltoluamide) verkleinen de kans op muggenbeten en daarmee een besmetting. Ook slapen onder een muskietennet dat met muggenwerende vloeistof is geïmpregneerd, maakt de kans op muggenbeten kleiner.
Er bestaan vaccins tegen dengue. Reist u naar een land waar dengue voorkomt? Bespreek dan met uw (huis)arts of reizigersvaccinatiecentrum of vaccinatie voor u nuttig kan zijn. Kijk voor meer informatie op de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR).
Is dengue te behandelen?
Er bestaat geen medicijn tegen dengue. Pijnstillers als paracetamol kunnen helpen tegen de pijn. Neem geen pijnstillende ontstekingsremmers (zogenaamde NSAIDs (nonsteroidal anti-inflammatory drugs)), zoals aspirine, ibuprofen, naproxen en diclofenac. Deze kunnen de kans op bloedingen vergroten. Mensen met ernstige dengue moeten altijd voor behandeling naar het ziekenhuis.
Hoe vaak komt dengue voor?
Dengue komt vooral voor in (sub)tropische gebieden, waaronder Centraal- en Zuid-Amerika, Zuidoost-Azië, Afrika en het Caribisch gebied. Maar het komt ook steeds vaker beperkt voor in Mediterrane landen, zoals Spanje, Italië en Frankrijk.
In het Europese deel van Nederland komt de ziekte alleen voor bij reizigers die in gebieden zijn geweest waar het virus is. In het Caribisch deel van het Koninkrijk (Aruba, Curaçao, Bonaire, Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius) zijn er elk jaar enkele tientallen meldingen van de ziekte. Soms komen er grote uitbraken voor, zoals in 2023-2024.
Elk jaar hebben wereldwijd naar schatting negentig miljoen mensen dengue met ziekteverschijnselen. Meer informatie over hoe vaak dengue voorkomt en waar, kunt u vinden op de website van de WHO.