Resultaten 15e ronde: Corona & gedrag: specifieke groepen

Hieronder vindt u een aantal grafieken uit de 15e ronde van het vragenlijstonderzoek, uitgesplitst naar opleidingsniveau.

(1) % aantal keren; (2) % van deelnemers; (3) % van totaal werkuren

Voor enkele gedragsregels zijn er verschillen (>5 procentpunt) in de naleving tussen laag, middelbaar en hoog opgeleiden. Meer laag opgeleiden geven aan drukke plekken te vermijden in vergelijking met andere opleidingsgroepen. Meer laag en middelbaar opgeleiden zorgen voor voldoende frisse lucht in de woning. Meer middelbaar en hoog opgeleiden geven aan te hoesten en niezen in de elleboog en zich te laten testen bij klachten. Hoog opgeleiden werken de meeste uren thuis (zie ook Naleven gedragsregels).

Het draagvlak voor de meeste gedragsregels is gelijk onder deelnemers met verschillende opleidingsniveaus. Meer hoog opgeleiden zijn het (helemaal) eens met de gedragsregel om geen handen te schudden, te testen bij verkoudheidsklachten en zoveel mogelijk thuis te werken. Meer hoog en laag opgeleiden staan (helemaal) achter de gedragsregel voor het dragen van een mondkapje in het openbaar vervoer ten opzichte van middelbaar opgeleiden (zie ook Draagvlak).

Voor meer hoog opgeleiden voelt het coronavirus als dichtbij, bovendien geven zij aan te denken dat het virus zich heel snel verspreidt. Meer laag opgeleiden zijn bang voor het virus (zie ook Verklaringen gedrag).

Er zijn enkele verschillen in hoe moeilijk deelnemers het vinden om de gedragsregels na te leven. Meer hoog opgeleiden geven aan het (heel) moeilijk te vinden om 20 seconden de handen te wassen. Meer middelbaar opgeleiden geven aan het (heel) moeilijk te vinden om zoveel mogelijk thuis te werken. Zowel meer hoog als middelbaar opgeleiden vinden het (heel) moeilijk om 1,5 meter afstand te houden (zie ook Verklaringen gedrag).

Meer laag opgeleiden zien dat mensen in hun omgeving drukte vermijden, afstand houden en zoveel mogelijk thuiswerken. Meer hoog opgeleiden zien dat mensen in hun omgeving hoesten en niezen in de elleboog, geen handen schudden, een mondkapje dragen in het openbaar vervoer en zich laten testen bij verkoudheidsklachten. Zowel meer hoog als laag opgeleiden zien dat de mensen in hun omgeving thuisblijven bij verkoudheidsklachten (zie ook Verklaringen gedrag).

Er is geen verschil tussen hoog, middelbaar en laag opgeleiden wat betreft het vertrouwen in de aanpak van de overheid. Gemiddeld 25% van de deelnemers is hierover (zeer) positief (cijfers niet in figuur). Wel vinden meer laag opgeleiden dat de overheid een duidelijke koers vaart en goed uitlegt waarom de maatregelen nodig zijn. Meer hoog opgeleiden vinden dat de overheid haar best doet om het goed te doen (zie ook Communicatie en vertrouwen).

Het mentaal welbevinden, gemeten met behulp van vragen naar angst, stress en slaapproblemen, is vergelijkbaar tussen hoog, middelbaar en laag opgeleiden (zie ook Welbevinden en leefstijl).

Publicaties

De vaccinatiebereidheid tegen COVID-19 onder mensen met een migratieachtergrond is in het algemeen lager dan bij mensen zonder migratieachtergrond. Wel zijn er verschillen tussen en binnen groepen. Beïnvloedende factoren hiervoor en mogelijke strategieën voor communicatie en beleid zijn te vinden in de memo Vaccinatiebereidheid COVID-19 onder groepen met een migratieachtergrond (d.d. 21 mei 2021). In deze memo is gebruik gemaakt van resultaten uit nationaal en internationaal wetenschappelijk onderzoek en interviews met experts.

Een kwart tot een derde van dak- en thuislozen had meer psychische klachten tijdens de eerste lockdown, zoals gevoelens van onveiligheid, angst, somberheid of stress. Dat blijkt uit de 9e rapportage van de Inventarisatie Nederlandse COVID-19 onderzoeken: mentaal welbevinden - pag. 18 (d.d. 11 maart 2021).

Op verschillende manieren lijkt de coronacrisis veel harder toe te slaan bij lager opgeleiden. Dit wordt toegelicht in de VTV Volksgezondheid Toekomst Verkenning (Volksgezondheid Toekomst Verkenning )-publicatie Verder kijken dan corona, over de toekomst van onze gezondheid - kopje 'Sociale verschillen verdiepen zich' (d.d. 18 september 2020).

In het begin van de coronacrisis (april en juli 2020) hadden o.a. mensen met een lagere opleiding en laag inkomen de grootste kans op zorgmijding en verminderde toegang tot zorg. Dat blijkt uit de 11e rapportage van de Inventarisatie Nederlandse COVID-19 onderzoeken: Preventie en Zorg & Brede Maatschappelijke vraagstukken - pag. 15 (d.d. 15 juli 2021).

In opdracht van de RIVM hebben Pharos en Erasmus Universiteit Rotterdam een onderzoek Corona gedragsmaatregelen (d.d. 7 juli 2020) uitgevoerd naar de kennis, naleving en impact van de coronamaatregelen op mensen met een lage sociaaleconomische status (SES Sanitary Epidemiology and Surveillance (Sanitary Epidemiology and Surveillance)). Er blijken veel gevoelens van stress, angst en somberheid te heersen bij mensen met een laag inkomen, beperkte gezondheidsvaardigheden of een migratieachtergrond.