Impact coronamaatregelen op welbevinden van werkenden

Om goed beleid te kunnen ontwikkelen, onderzocht het RIVM de impact van de twee basisregels voor werkenden. Daarbij hebben we ons gericht op thuiswerkenden en werkenden die zorg verlenen.

In dit onderzoek maakten we gebruik van vragenlijsten uit twee grote studies: de Corona Gedragsunit en Lifelines Corona. Beide onderzoeken verzamelden vanaf de start van de coronapandemie (maart 2020) veel gegevens om de leefstijl en gezondheid van thuiswerkers en zorgverleners in kaart te brengen.

Effecten van thuiswerken

Voor veel mensen betekende de thuiswerkmaatregel dat werkdagen en werkomstandigheden er plotseling heel anders uit kwamen te zien. Mogelijk was het thuiswerken ook van invloed op het leefstijlgedrag en de gezondheid. Het RIVM onderzocht de effecten van het thuiswerken tijdens de coronapandemie op het beweeg- en zitgedrag, op klachten aan het bewegingsapparaat (spieren en gewrichten) en op gevoelens van sociale isolatie onder werkenden. Daaruit blijkt dat thuiswerkers minder matig tot zwaar intensief bewogen, meer zaten, en vaker klachten aan het bewegingsapparaat hadden dan locatiewerkers. Ook verklaart het zitgedrag voor een deel de klachten aan het bewegingsapparaat onder thuiswerkers. Daarnaast laat het onderzoek zien dat thuiswerkers tijdens de coronapandemie zich vaker sociaal geïsoleerd voelden dan locatiewerkers.

Mentale gezondheidseffecten bij (mantel)zorgverleners

Eén miljoen Nederlanders werkt in de zorg en vier miljoen Nederlanders geven mantelzorg. Zij verlenen zorg aan zieke mensen, waaronder mensen die besmet zijn geraakt met het coronavirus. Doordat het voor veel zorgverleners en mantelzorgers niet mogelijk was om anderhalve meter afstand te houden van de patiënt of zorgvrager, heerste er angst om zelf besmet te raken of om de zorgvrager of andere naasten te besmetten. Ook liep de bestaande hoge werkdruk bij zorgverleners tijdens de pandemie nog verder op. 

Het RIVM deed onderzoek naar de impact van de coronacrisis op de mentale gezondheid van (mantel)zorgverleners. Hieruit blijkt onder andere dat voor zorgverleners, mantelzorgers en overige werkenden de algemene mentale gezondheid tijdens de piekperioden van de pandemie slechter was dan tijdens perioden met minder strenge maatregelen. De resultaten laten, in de eerste anderhalf jaar van de pandemie, geen relevante verschillen zien in de mentale gezondheid van zorgverleners of mantelzorgers vergeleken met andere werkenden.  

Nachtwerk

Nachtwerk kan ons immuunsysteem verstoren. Eerder onderzoek liet zien dat nachtwerk leidt tot een grotere kans op luchtweginfecties onder zorgverleners. Het RIVM heeft aanvullend onderzocht of er vaker COVID-19 voorkomt onder nachtwerkers. Hiervoor werd gebruik gemaakt van het Lifelines Corona onderzoek. De resultaten laten zien dat nachtwerkers een 37% hogere kans op besmetting hebben ten opzichte van mensen die overdag werken als beide groepen niet gevaccineerd zijn

De coronapandemie grijpt hard in, ook op ons werk

COVID-19 veroorzaakt veel sterfte en ziekte. Ook heeft COVID-19 enorme gevolgen voor ons dagelijks leven en ons werk. Meer dan twee jaar lang gold het advies (meer) thuis te werken. Thuiswerkers hadden meer zelfstandigheid en flexibele werktijden, maar minder sociale contacten met collega’s. Anderen konden door de lockdown niet meer werken en waren bang om hun baan en/of inkomsten te verliezen. Weer andere groepen werkenden moesten juist veel werken en ervoeren een hoge werkdruk. In de corona-inclusieve Volksgezondheid Toekomst Verkenning (c- VTV Volksgezondheid Toekomst Verkenning (Volksgezondheid Toekomst Verkenning)) hebben we het mogelijk toekomstige verloop van de coronapandemie, werk en de gevolgen voor de volksgezondheid op korte en lange termijn verkend.