De recente besmettingen met mazelen

Ik woon in een gebied waar mazelen voorkomt. Mijn kind is snotterig. Moet ik mijn kind nu thuishouden?

Nee. De GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) heeft ouders van scholen of kindercentra waar mazelen voorkwam of voorkomt informatie gegeven over de situatie. Als u geen informatie van de GGD heeft gekregen, is de kans dat uw kind mazelen heeft gekregen heel klein. De snotterigheid is waarschijnlijk een gewone verkoudheid.

Op de school of kindercentrum waar mijn kind naar toe gaat, zat een kind met mazelen en mijn kind is nu snotterig. Moet ik mijn kind nu thuishouden?

U heeft informatie gekregen van uw GGD als er een kans is dat uw kind mogelijk besmet is geraakt met het mazelenvirus. In deze informatie van de GGD staat wat u moet doen als uw kind klachten krijgt die bij mazelen kunnen passen.
Als u geen informatie van de GGD heeft gekregen, is de kans dat uw kind mazelen heeft klein. Uw kind heeft waarschijnlijk een gewone verkoudheid. U hoeft uw kind niet thuis te houden als het (alleen) snotterig is.

De GGD informeerde me dat mijn kind mogelijk in contact is geweest met iemand met mazelen. Mijn kind is nu snotterig, wat moet ik doen?

  • Is uw kind snotterig of heeft uw kind koorts of andere klachten die kunnen passen bij mazelen en is uw kind niet gevaccineerd tegen mazelen? Neem dan  telefonisch contact op met uw GGD. Houd uw kind in de tussentijd thuis.

  • Als uw kind gevaccineerd is,  is de kans dat uw kind mazelen krijgt heel klein.

  • Bij twijfel kunt u contact opnemen met uw GGD. 

Mijn kind is misschien al besmet met mazelen. Heeft de BMR-vaccinatie bof, mazelen, rodehond (bof, mazelen, rodehond) dan nut? 

Als vaccinatie binnen 3 dagen na de besmetting wordt gegeven kan het vaccin zelfs nog een beschermend effect hebben. Als de mazeleninfectie al te ver gevorderd is, krijgt jouw kind gewoon mazelen. 

Is de Nederlandse bevolking goed beschermd tegen mazelen? 

Over het algemeen is de Nederlandse bevolking goed beschermd tegen mazelen. Mensen die geboren zijn vóór 1965 zijn bijna allemaal beschermd omdat zij ooit mazelen hebben gehad. Mensen die geboren zijn na 1975 zijn beschermd tegen mazelen als zij zijn ingeënt via het Rijksvaccinatieprogramma.  
 
Tussen 1965 en 1975 kwam mazelen minder vaak voor. Mensen die toen geboren zijn, zijn alleen beschermd tegen mazelen als zij ooit de ziekte hebben gehad. Of als zij buiten het Rijksvaccinatieprogramma om zijn ingeënt. Iedereen die niet gevaccineerd is en de ziekte nog nooit heeft gehad, kan mazelen krijgen.
Een mazelenuitbraak kan ontstaan op plekken of in groepen waar minder dan 90% van de mensen beschermd is tegen de ziekte. 

Wat is de BMR bof, mazelen,rodehond (bof, mazelen,rodehond)-vaccinatiegraad in mijn gemeente?

Bekijk een kaart met de vaccinatiegraad per gemeente. U kunt hier kiezen voor de vaccinatie met het BMR-vaccin. 

Wanneer ben je beschermd tegen de mazelen?

Je bent beschermd tegen mazelen als je...

  • eerder een mazeleninfectie hebt doorgemaakt:
    • geboren  vóór 1965 (toen was er uitgebreide circulatie van mazelen)
    • geboren tussen 1965 en 1975 en een arts heeft mazelen vastgesteld 
    • niet gevaccineerd, maar een arts heeft mazelen vastgesteld binnen de reformatorische gezindte
    • niet gevaccineerd, maar een gedocumenteerde immuniteit tegen mazelen
  • Vanaf 1975 gevaccineerd bent volgens het Rijksvaccinatieprogramma
    • 1 mazelen- of BMR-vaccinatie geeft 95% bescherming
    • 2 mazelen- of BMR-vaccinaties geven 99% bescherming
  • Gevaccineerd bent buiten het Rijksvaccinatieprogramma
    • door de huisarts, vóór 1975
    • met een vaccinatiebewijs

Hoe kan het dat mensen die gevaccineerd zijn toch mazelen krijgen?

Bij 95% van de mensen slaat het vaccin na de eerste keer aan. Om de overige 5% te beschermen wordt het vaccin nog een keer aangeboden. Na twee prikken is 99% van de gevaccineerde mensen beschermd. 1% van de gevaccineerde mensen reageert niet op het aangeboden vaccin. Zij kunnen ondanks vaccinatie toch mazelen ontwikkelen.

Wat moet ik doen als mijn kind heeft gespeeld met een kind van school dat mazelen heeft? 

Als uw kind gevaccineerd is volgens het Rijksvaccinatieprogramma hoeft u niets te doen. De BMR-vaccinatie beschermt tegen mazelen. Is uw kind niet tegen mazelen gevaccineerd? Dan kan het tot de leeftijd van 18 jaar een BMR-vaccinatie krijgen. U kunt hiervoor contact opnemen met de organisatie voor jeugdgezondheidszorg in uw buurt.

Mag een kind met mazelen naar het consultatiebureau?  

Nee, een kind met mazelen mag niet naar het consultatiebureau. Op consultatiebureaus komen veel baby’s die nog niet tegen mazelen gevaccineerd zijn. Daarom mogen kinderen die mazelen hebben niet op het consultatiebureau komen. Mazelen is al besmettelijk voordat de eerste vlekjes op het lichaam komen. Daarom mogen ook broertjes en zusjes van kinderen met mazelen niet op het consultatiebureau komen. 
 
Twijfelt u of uw kind mazelen heeft en heeft u een afspraak op het consultatiebureau? Bel dan met het consultatiebureau. Zij kunnen dan met u afspreken wat u het beste kunt doen. 

Ik werk op een school of kinderopvang waar mazelen is vastgesteld. Wat moet ik nu doen?

Als er iemand met mazelen op school of kinderopvang is geweest in de besmettelijke periode neemt de GGD contact op met de school of kinderopvang. Meestal doet de GGD contactonderzoek en informeert betrokken mensen. Bijvoorbeeld de medewerkers en ouders van kinderen. Ook bespreekt de GGD met de school of kinderopvang wat verder nodig is. 

Gaat het om een kind met mazelen? 
Bespreek dan met de GGD, in overleg met de ouders, hoe lang het kind niet op school of kinderopvang mag komen. De besmettelijke periode is  tot en met 4 dagen na het ontstaan van de vlekjes. Daarna mag het kind weer naar school of kinderopvang komen. Neem ook contact op met de bedrijfsarts om de mogelijke stappen te bespreken voor de medewerkers. 

Gaat het om een medewerker van school of kinderopvang met mazelen? 
Bespreek met de bedrijfsarts, in overleg met de medewerker, wat er nodig is. De bedrijfsarts kan bij de GGD terecht voor advies en overleg. 

Mag een school of kinderopvang kinderen weigeren die niet gevaccineerd zijn tegen mazelen?

Tijdens een mazelenuitbraak (epidemie) in Nederland, is het niet zinvol om alle niet-gevaccineerde kinderen te weigeren van school of kinderopvang. Kinderen die (nog) niet beschermd zijn tegen mazelen  kunnen namelijk ook mazelen krijgen buiten school of de kinderopvang. Meer informatie hierover staat op rijksoverheid.nl.  

Wel is het belangrijk dat broertjes en zusjes van iemand met mazelen niet naar het kinderdagverblijf gaan. Dit is om te voorkomen dat jonge baby’s die nog niet gevaccineerd zijn mazelen krijgen. De GGD bespreekt dit met ouders van kinderen met mazelen. 

Mazelen en zwangerschap

Is mazelen tijdens de zwangerschap gevaarlijk? 

Zwangeren die niet gevaccineerd zijn en nooit mazelen hebben gehad, hebben meer kans om ernstig ziek te worden door mazelen. Mazelen veroorzaakt bij het kind geen aangeboren afwijkingen. Het kan heel soms wel tot een miskraam of vroeggeboorte leiden. Bent u zwanger en bent u nooit tegen mazelen ingeënt en heeft u ook nooit de ziekte gehad? Houd dan afstand van mensen die mogelijk mazelen hebben. Bel de huisarts als u toch in contact bent geweest met een mazelenpatiënt.  

Baby’s zijn als zij geboren worden onvoldoende beschermd tegen mazelen. Zij hebben daardoor meer kans om ernstig ziek te worden van mazelen. Dit geldt niet alleen voor baby’s van ongevaccineerde moeders. Ook baby’s van gevaccineerde 
moeders hebben bij hun geboorte nauwelijks beschermende antistoffen tegen mazelen. Baby’s van moeders die mazelen hebben gehad, hebben tot ongeveer twee maanden beschermende antistoffen.

Ik ben zwanger en ongevaccineerd. Hoe kan ik mij beschermen tegen mazelen?

Als je niet weet of je mazelen hebt doorgemaakt, kan er met bloedonderzoek onderzocht worden of je antistoffen hebt tegen mazelen (mazelen-IgG Immunoglobulin G (Immunoglobulin G) Immunoglobulin G  Immunoglobulin G) en daardoor dus beschermd bent. Neem hiervoor contact op met de huisarts.

Zwangere vrouwen mogen niet gevaccineerd worden tegen mazelen, omdat het een verzwakt levend vaccin is wat mogelijk van invloed kan zijn op de baby. Onbeschermde zwangere vrouwen wordt daarom geadviseerd contact met mazelenpatiënten te vermijden. Wanneer er toch contact met een mazelenpatiënt geweest is, wordt geadviseerd om contact op te nemen met de verloskundige of huisarts.

Mazelenvaccinatie (BMR) voor kinderen

Kan ik mijn baby eerder laten vaccineren tegen mazelen nu er in Nederland mazelen voorkomt?

Nee, dat kan niet. Het moment waarop uw baby de eerste BMR bof, mazelen,rodehond (bof, mazelen,rodehond)- vaccinatie krijgt, is zo gekozen zodat uw kind zo goed en zo lang mogelijk beschermd is. In het verleden kregen kinderen bij grote uitbraken soms wel eerder hun mazelenvaccinatie. Op dit moment (voorjaar 2024)  is er geen grote uitbraak. Er is een beperkt aantal besmettingen, en de patiënten die het eerst ziek werden zijn nu niet besmettelijk meer. De kans dat uw kind in contact komt met het mazelenvirus is op dit moment heel klein.

Kan mijn kind vervroegd de tweede BMR-vaccinatie bof, mazelen, rodehond (bof, mazelen, rodehond) krijgen?

Nee, dat kan niet. De eerste vaccinatie geeft een goede bescherming. De tweede vaccinatie is bedoeld voor de kleine groep kinderen waarbij de eerste vaccinatie niet goed heeft gewerkt. Maar het is niet bekend welke kinderen dat zijn. Het is niet mogelijk en ook niet nodig om nu alle kinderen vervroegd hun tweede vaccinatie te geven. 

Mijn kind is niet gevaccineerd volgens het Rijksvaccinatieprogramma (RVP Rijksvaccinatie programma (Rijksvaccinatie programma)) en is niet beschermd tegen mazelen. Kan dat alsnog?

Kinderen die niet deelgenomen hebben aan het RVP kunnen tot de leeftijd van 18 jaar een BMR-inhaalvaccinatie krijgen. Je kunt daarvoor contact opnemen met jouw organisatie voor jeugdgezondheidszorg.

Waarom krijgen kinderen standaard pas vanaf 14 maanden een vaccinatie tegen mazelen aangeboden?

Kinderen in Nederland krijgen standaard een oproep voor BMR-vaccinatie op 14 maanden. Op deze leeftijd werkt het BMR-vaccin namelijk het best. De eerste maanden na de geboorte wordt een kind beschermd door de antistoffen die de moeder aan het kind meegeeft. Maar deze antistoffen belemmeren de werking van het vaccin. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat het afweersysteem van het kind sterker op het mazelenvaccin reageert (dus betere bescherming geeft) als de eerste mazelenvaccinatie na de leeftijd van een jaar wordt gegeven. Dit heeft te maken met de rijping van het afweersysteem. Met een vaccinatie op 14 maanden zijn kinderen daarna optimaal beschermd tegen bof, mazelen en rodehond.

Mijn kind is te vroeg geboren. Wanneer kan mijn kind een BMR-vaccinatie krijgen?

Kinderen die te vroeg geboren zijn, krijgen minder antistoffen mee van de moeder. De overdracht van deze antistoffen van de moeder naar het kind begint namelijk vanaf ongeveer 30 weken. Omdat te vroeg geboren kinderen van nature minder goed beschermd zijn, is het belangrijk dat zij op tijd gevaccineerd worden. Vaccins werken goed bij deze kinderen. Er wordt bij hen niet gecorrigeerd voor de zwangerschapsduur. 

Mazelenvaccinatie (BMR) voor volwassenen

Ik weet niet of ik tegen mazelen gevaccineerd ben, wat nu?

Vrijwel alle volwassenen geboren voor 1965 zijn vroeger in aanraking geweest met het mazelenvirus en hebben hiertegen weerstand tegen opgebouwd. Dat blijkt uit onderzoek uitgevoerd door het RIVM. Vanaf 1976 wordt aan alle kinderen mazelenvaccinatie aangeboden. De groep volwassenen geboren tussen 1965 en 1975 zijn beschermd als zij mazelen hebben doorgemaakt, of buiten het Rijksvaccinatieprogramma om zijn gevaccineerd door bijvoorbeeld de huisarts. Vaak hebben ouders hier nog documentatie (inentingsboekje) van. 

Heb ik een mazelen en/of BMR bof, mazelen,rodehond (bof, mazelen,rodehond)(Bof, Mazelen en rodehond)-vaccin aangeboden gekregen?

  • Geboren na 1-1-1975 en voor 1-1-1978: 1x mazelenvaccin
  • Geboren na 1-1-1978 en voor 1-1-1983: 1x mazelenvaccin (14 mnd) en 1x BMR (9 jaar)
  • Geboren na 1-1-1983 en voor 1-1-1986: 2x BMR (inhaalcampagne)
  • Geboren na 1-1-1986: 2x BMR, bij 14 mnd en 9 jaar (regulier RVP Rijksvaccinatie programma (Rijksvaccinatie programma)(Rijksvaccinatieprogramma))

Waarom hebben sommige mensen één vaccin tegen mazelen gehad en anderen twee?

95% van de mensen die één keer zijn gevaccineerd, zijn beschermd tegen mazelen. Tegenwoordig bieden we twee vaccins aan om ook de 5% die niet op het eerste vaccin reageerde nog een keer de kans te bieden. Na 2 vaccins blijken 99% van de mensen antistoffen te hebben opgebouwd tegen het mazelenvirus. We beschouwen mensen met 1 vaccinatie in principe als beschermd (omdat zij bij de grote groep van 95% horen).

Het mazelenvaccin (BMR)

Hoe werkt het BMR bof, mazelen,rodehond (bof, mazelen,rodehond)-vaccin?

Het BMR-vaccin beschermt tegen bof, mazelen en rodehond. Deze vaccinatie is opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Alle kinderen krijgen een uitnodiging voor vaccinatie op de leeftijd van 14 maanden en 9 jaar. Na vaccinatie zijn vrijwel alle kinderen volledig beschermd tegen mazelen. Er is geen los vaccin tegen mazelen verkrijgbaar, alleen het bovenstaande combinatievaccin tegen bof, mazelen en rodehond.

In het BMR-vaccin zitten drie verzwakte levende virussen: bof, rodehond en mazelen. Door middel van een inenting komt het vaccin in het lichaam. De virussen hebben tijd nodig om zich te vermeerderen in het lichaam. Het lichaam bouwt dan afweer tegen deze virussen op. Het afweersysteem van gezonde kinderen kan de inenting goed verwerken.

Welk vaccin wordt gebruikt?

Het BMR-vaccin: MMRVAXPRO. Bekijk de bijsluiter van BMR-vaccin MMRVAXPRO

Mijn kind heeft een kippenei-eiwitallergie. Kan mijn kind tegen de mazelen ingeënt worden met het BMR-vaccin?

Ja, uw kind kan gewoon tegen de mazelen ingeënt worden. Bij de productie van het BMR-vaccin wordt geen gebruik gemaakt van kippeneieren maar van KEF kippenembryo-fibroblasten (kippenembryo-fibroblasten). Dat is een cellijn afkomstig van kippenweefsel en niet van ei. Uitgebreid onderzoek heeft aangetoond dat kinderen met kippenei-eiwitallergie zonder problemen ingeënt kunnen worden met het BMR-vaccin. Er hoeft voor het inenten niet op een kippenei-eiwitallergie gecontroleerd te worden en bijzondere voorzorgsmaatregelen zijn niet nodig.

Welke bijwerkingen kan deze inenting geven?

Inentingen kunnen bijwerkingen hebben. Het afweersysteem van gezonde baby’s en van oudere kinderen kan de inentingen goed aan en afweer opbouwen. Als uw kind is ingeënt, kan het zich daarna even niet lekker voelen. Niet alle kinderen reageren hetzelfde op een inenting. Na een BMR-inenting komen de volgende klachten vaak voor. Op de dag van vaccinatie en/of de volgende dag: koorts, hangerigheid, klachten rond de prikplek. Na 5 tot 12 dagen kunnen klachten voorkomen die lijken op de ziekten waartegen gevaccineerd wordt: koorts, vlekjes, dikke wang. Deze klachten verdwijnen vanzelf en hoeven niet behandeld worden.

Maak je je zorgen over je kind? Of duren de koorts en hangerigheid langer? Overleg dan met je huisarts.

Waar kan ik bijwerkingen melden?

Meld bijwerkingen bij het volgende bezoek aan de arts of verpleegkundige die de inenting geeft. Zo is deze op de hoogte van de specifieke situatie van uw kind.

De arts of verpleegkundige meldt de bijwerking ook bij Lareb Landelijke Registratie Evaluatie Bijwerkingen (Landelijke Registratie Evaluatie Bijwerkingen ) Netherlands Pharmacovigilance Centre . Zo zorgen zij en de andere instanties ervoor dat inenten veilig blijft. Je kunt ook zelf een melding doen op http://www.lareb.nl/. Lareb is het Nederlandse Centrum voor Bijwerkingen. Soms nemen zij contact met je op, als ze bijvoorbeeld meer informatie willen over een bijwerking.

In de bijsluiter van het BMR-vaccin staat dat het vaccin pas gegeven mag worden vanaf 9 maanden. Het RIVM raadt het vaccin vanaf 6 maanden aan bij reizen naar landen waar mazelen heerst. Is dat wel veilig voor mijn kind?

Ja, de BMR-vaccinatie bof, mazelen, rodehond (bof, mazelen, rodehond) is voor je 6-maanden oude baby veilig.  Kinderen van 6 maanden en ouder zijn niet meer beschermd tegen mazelen. De antistoffen die zij van hun moeder hebben meegekregen bij de geboorte zijn ze kwijt. Omdat juist jonge baby’s meer kans hebben op complicaties van mazelen, is het belangrijk hen tijdens een epidemie goed en op tijd te beschermen. Ook in het buitenland wordt tijdens mazelenepidemieën ditzelfde vaccinatiebeleid (inenten vanaf 6 maanden) gehanteerd. Daarnaast krijgen baby’s die naar landen reizen waar mazelen heerst, al sinds de introductie van het BMR-vaccin (1987) op de leeftijd van 6 maanden een extra BMR-vaccin. In onderzoeken naar bijwerkingen worden geen verschillen gevonden in de bijwerkingen tussen kinderen die bij 6 of 9 maanden zijn ingeënt.