Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zorgt voor het verzamelen van informatie over seksueel overdraagbare aandoeningen (soa (seksueel overdraagbare aandoening )) en hiv (humaan immunodeficientievirus) in Nederland. Dit is belangrijk om de bestrijding van soa en hiv te verbeteren.
Het verzamelen van informatie over soa (seksueel overdraagbare aandoening ) en hiv (humaan immunodeficientievirus)
De soa epidemiologie afdeling van het RIVM zorgt voor het verzamelen en interpreteren van informatie uit verschillende surveillance bronnen in Nederland. Belangrijke bronnen van informatie zijn zorginstanties die soa testen en/of behandeling aanbieden. Bijvoorbeeld de Centra Seksuele Gezondheid (CSG (Centrum Seksuele Gezondheid)) (ook wel de soa poli van de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)) genoemd), huisartsenregistraties en hiv-behandelcentra. Deze gegevens laten zien hoe vaak verschillende soa’s voorkomen, en of dit verandert over de tijd. Het RIVM gebruikt de verzamelde informatie ook om extra onderzoek te doen. Het doel van de surveillance en het onderzoek is om de bestrijding van soa en hiv te verbeteren. Bekijk ook de infographic over soa surveillance in Nederland.
Databronnen
Centra Seksuele Gezondheid van de GGD’en
Personen met een verhoogd risico op het hebben van een soa kunnen zich laten testen bij de CSGs van de GGD. De CSGs verzamelen van elk soa-consult informatie zodat de bezoekers geschikte zorg krijgen. Een deel van deze informatie wordt (zonder naam, adres- en contactgegevens) opgestuurd naar het RIVM.
Meer informatie over dataverzameling bij de GGD'en
Huisartsen
Naast de CSG voeren ook huisartsen veel soa consulten uit. Gegevens over soa bij huisartspatiënten worden verzameld in de Nivel zorgregistraties eerste lijn. Ongeveer 420 (in 2017) huisartsenpraktijken sturen informatie (zonder naam, adres- en contactgegevens) uit de patiëntendossiers door naar Nivel.
Meer informatie over verzameling van huisartsendata door Nivel
Aangifteplichtige soa
Hepatitis B en hepatitis C zijn de enige aangifteplichtige soa in Nederland. Het RIVM verzamelt en verwerkt deze gegevens.
Meer informatie over aangifteplichtige infectieziekten
Virologische weekstaten
Een medisch-microbiologisch laboratorium voert testen uit op infectieziekten. Elke week sturen 21 laboratoria het aantal positieve testuitslagen voor een aantal infectieziekten door naar het RIVM. Ook de aantallen chlamydia, hepatitis B en hiv zitten hierbij. Het RIVM maakt elke maand een overzicht van deze ziekten in het Infectieziekten Bulletin. Gegevens uit de virologische weekstaten worden al vanaf 1990 verzameld. Hierdoor kunnen veranderingen in het aantal infectieziekten worden bekeken. Het totaal aantal testen en het soort test dat gedaan wordt, is niet bekend.
Meer informatie over de virologische weekstaten
Landelijke hiv-monitoring
Stichting hiv Monitoring (SHM (the HIV Monitoring and HIV Treatment Centres Foundation)) verzamelt informatie over iedereen die in Nederland voor hiv behandeld wordt. Anonieme patiëntgegevens worden door de hiv-behandelcentra doorgestuurd naar SHM. Deze gegevens worden door SHM gebruikt om inzicht te krijgen in de hiv-epidemie en hiv-behandeling in Nederland. Ook kunnen deze gegevens gebruikt worden voor wetenschappelijk onderzoek.
Meer informatie over de landelijke hiv-monitoring
Zwangerenscreening
In Nederland worden alle zwangere vrouwen aan het begin van de zwangerschap gescreend op een aantal ziektes. Het doel hiervan is om problemen tijdens de zwangerschap of ziekte bij het kind te voorkomen. Met bloedonderzoek worden zwangere vrouwen ook getest op hiv, syfilis en hepatitis B. Het RIVM is verantwoordelijk voor de organisatie van de zwangerenscreening. De uitkomsten van het bloedonderzoek worden door het RIVM verzameld in een landelijk informatiesysteem. Zo kan worden bijgehouden hoeveel mensen gescreend worden, en hoe vaak verschillende soa’s voorkomen onder zwangere vrouwen. Anonieme gegevens kunnen worden gebruikt voor onderzoek.
Meer informatie over de zwangerenscreening
Bloeddonoren
Al het bloed van bloeddonors wordt door Sanquin getest op 5 infectieziekten die via bloed overdraagbaar zijn. Hierbij horen ook de soa’s hiv, syfilis, hepatitis B en hepatitis C. Informatie over hoe vaak deze soa’s voorkomen bij bloeddonoren wordt ook gebruikt voor de surveillance.
Leefstijlmonitor
Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek)) verzamelt elk jaar gegevens over de leefstijl van Nederlanders in de Leefstijlmonitor. Seksuele gezondheid is een van de thema’s waarover vragen worden gesteld, bijvoorbeeld over seksueel gedrag, soa’s en ongeplande zwangerschappen. Het CBS werkt samen met het RIVM, Rutgers en Soa Aids Nederland om de gegevens te verzamelen en te onderzoeken.