Het onderzoek laat zien dat alle risico’s die al bekend zijn, ook in de bijsluiter staan. Er zijn dus geen nieuwe risico’s bekend bij het gebruik van een maagballon. Verder laat het onderzoek zien dat het gewichtsverlies op de lange termijn voornamelijk wordt bepaald door hoe goed de patiënt, na het verwijderen van de maagballon, een dieet en/of leefstijlinterventie weet te volgen.

Verzadigd gevoel

Een maagballon wordt gebruikt bij mensen met obesitas die met een dieet of medicijnen niet genoeg hebben kunnen afvallen. Het is een zachte kunststof ballon die met een zoutoplossing en/of gas wordt gevuld. Afhankelijk van het type maagballon wordt deze na 4 maanden uitgescheiden of  na 6 tot 12 maanden via de slokdarm verwijderd. Hoeveel mensen een maagballon laten plaatsen, is  niet bekend. Dit wordt in Nederland niet geregistreerd.

Een maagballon neemt ruimte in waardoor er minder plaats is voor voedsel en er tijdens het eten eerder een verzadigd gevoel bereikt wordt. Hierdoor eet een patiënt minder en verliest gewicht. Het idee is dat de patiënt de nieuwe gewoonte om minder te eten voortzet nadat de maagballon is verwijderd. Op deze manier blijft het bereikte gewichtsverlies behouden.

Veiligheid en risico’s maagballonnen

Het plaatsen van maagballonnen kent risico’s, maar de risico’s die kunnen ontstaan na plaatsing verschillen. Zo kunnen mensen in de eerste week na plaatsing misselijk zijn en overgeven. Ook kan de ballon in de darmen terechtkomen en een verstopping veroorzaken. De ballon moet dan met een operatie worden weggehaald. Heel soms kan de ballon voor gaatjes in de darmen zorgen. In uitzonderlijke gevallen kan een patiënt aan deze complicatie komen te overlijden. In dit onderzoek zijn geen onbekende risico’s gevonden. Ook stonden de risico’s beschreven in de gebruiksaanwijzingen van de verschillende maagballonnen.

Vooral effect in eerste maanden

De analyse van het wetenschappelijk onderzoek laat zien dat het grootste effect op het gewicht in  de eerste maanden na plaatsing wordt bereikt. Of dit effect uitsluitend toegeschreven kan worden aan een maagballon, is met dit onderzoek niet te bepalen. Verder wordt geconstateerd dat het gewicht, na het verwijderen van de maagballon, langzaam weer kan toenemen. Ook blijkt uit het onderzoek dat het bereikte gewichtsverlies door een combinatie van een maagballon, dieet of aanpassingen in leefstijl flink uiteenloopt. Een maagballon moet daarom gezien worden als slechts een hulpmiddel.

Publicaties over maagballonnen loopt sterk uiteen

Het RIVM brengt in dit onderzoek ook de markt van maagballonnen in Europa in kaart. Het gaat om 8 maagballonnen van 7 verschillende fabrikanten. Hiervan worden 5 maagballonnen van 4 fabrikanten aan Nederlandse patiënten aangeboden, deels door buitenlandse klinieken. Het aantal wetenschappelijke publicaties loopt sterk uiteen: van 1 tot 29 per maagballon. Meer en grotere studies moeten in de toekomst een beter zicht geven op de veiligheid, risico’s en effectiviteit van de maagballonnen waar weinig over gepubliceerd is.

Huidige ontwikkeling

Recent (augustus 2024) maakte de Franse inspectie (ANSM) bekend de maagballon van het type Allurion voorlopig van de markt te halen. Deze ontwikkeling is van na afronding van dit rapport en daarom niet meegenomen in dit onderzoek. Voor meer informatie en wat dit betekent voor de Nederlandse patiënt, zie: Voorlopig standpunt IGJ over Allurion-maagballon | Standpunt | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.

Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten

Heeft u gezondheidsklachten en denkt u dat uw implantaat de oorzaak is? Meld dat dan bij het Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten (MEBI). Door klachten tijdig te melden, krijgen we bijwerkingen van implantaten eerder in beeld.