Wat is straling? 

Straling is energie die wordt uitgezonden in de vorm van golven of deeltjes. Er zijn twee hoofdtypen straling: ioniserende straling en niet-ioniserende straling. Ioniserende straling heeft genoeg energie om schade aan weefsels en DNA deoxyribonucleic acid (deoxyribonucleic acid) te  veroorzaken. Niet-ioniserende straling heeft minder energie maar kan nog steeds effecten hebben op het menselijk lichaam, zoals opwarming van de huid door de straling van een mobiele telefoon, of het verbranden van de huid door de UV ultraviolet (ultraviolet)-straling van het zonlicht. Lees meer over straling en radioactiviteit

Hoe wordt blootstelling aan straling gemeten? 

Er zijn verschillende manieren om te laten zien hoeveel straling iemand heeft gekregen. We spreken van 'geabsorbeerde dosis' als we de energie meten die door een bepaalde hoeveelheid materiaal, zoals weefsel, is opgenomen. Stel je voor dat 1 kilogram weefsel 1 Joule stralingsenergie opneemt, dan spreken we van een geabsorbeerde dosis van 1 Gray (Gy Gray (Gray)). Maar, de impact op de gezondheid kan verschillen per type straling en per soort materiaal dat de straling absorbeert. Met behulp van modellen en onderzoek onder mensen is deze geabsorbeerde dosis om te rekenen naar een 'effectieve dosis'. Deze effectieve dosis, uitgedrukt in Sieverts (Sv Sievert (Sievert)), geeft een goed beeld van het verhoogde risico op het ontwikkelen van kanker die door blootstelling aan straling is opgelopen. 

Deze metingen geven ons een idee van het effect voor de gezondheid bij blootstelling aan straling. Ter vergelijking, gemiddeld ontvangen mensen in Nederland een effectieve dosis van ongeveer 2,8 mSv millisievert (millisievert) per jaar. Bij een röntgenfoto van de longen ontvang je ongeveer 0,04 mSv.  

Risico's van ioniserende straling 

Ioniserende straling heeft genoeg energie om schade aan weefsels en DNA te  veroorzaken. En dat leidt weer tot gezondheidsproblemen zoals kanker.  
Het is echter belangrijk op te merken dat de grootte van de kans op het krijgen van deze gezondheidsproblemen afhangt van de hoeveelheid van de straling die iemand ontvangt. Bijvoorbeeld, de extra kans op het ontwikkelen van kanker als gevolg van straling is ongeveer 0,005 procent per millisievert. Dat is extra, bovenop de 30% kans die de mensen in Nederland toch al hebben om aan kanker te overlijden. Tien CT-scans van de buik met effectieve dosis van 10 mSv elk, leidt zo tot een extra kans van 0,5% (dus een stijging van 30,0 naar 30,5%) op het ontwikkelen van een fatale kanker.  

Risico's van niet-ioniserende straling 

Sommige niet-ioniserende straling, zoals UV-straling, kan huidverbranding en oogletsel veroorzaken. Net als bij ioniserende straling is de kans op deze gezondheidsproblemen afhankelijk van de hoeveelheid UV-straling iemand ontvangt. Zo zal langdurige blootstelling aan de zon zonder bescherming de kans op huidkanker verhogen. 

Risico's van stralingsongevallen 

Hoewel de kans op grote stralingsongevallen, zoals een kernramp, zeer klein is, kunnen deze ongelukken ernstige gevolgen hebben. De kans op gezondheidsproblemen als gevolg van een stralingsongeval hangt af van de blootstelling aan straling. 

Straling en gezondheidszorg 

Het gebruik van straling in de gezondheidszorg, zoals bij röntgenonderzoeken en radiotherapie, brengt zowel voordelen als ook gezondheidsrisico's met zich mee. De voordelen zijn onder andere vroege diagnose en effectieve behandeling van bepaalde ziekten, zoals kanker. Deze moeten worden afgewogen tegen de risico's, waaronder een verhoogde kans op kanker. De hoeveelheid straling die wordt gebruikt bij medische onderzoeken is gereguleerd om de veiligheid van patiënten en zorgprofessionals te garanderen.

Conclusie 

Hoewel ioniserende straling zeker nadelige gezondheidseffecten met zich mee kan brengen, is het belangrijk om dit in de juiste context te plaatsen. Straling is een natuurlijk en onvermijdelijk deel van ons leven, en de risico's die ermee gepaard gaan, zijn over het algemeen laag en kunnen worden beheerd door goed begrip en veiligheidspraktijken.

Het RIVM blijft stralingsniveaus en gezondheidsrisico's monitoren en onderzoeken om de veiligheid van de Nederlandse bevolking te waarborgen.