Op deze pagina vindt u antwoord op veelgestelde vragen. Heeft u een andere praktische vraag? Neem dan contact op met Bevolkingsonderzoek Nederland via www.bevolkingsonderzoeknederland.nl/contact.
Het onderzoek is bedoeld om darmkanker op te sporen juist vóórdat u klachten heeft. Hoe eerder de ziekte wordt gevonden, hoe sneller de behandeling kan starten. En hoe groter de kans op genezing.
Nee, als u last heeft van uw darmen kunt u juist beter niet het bevolkingsonderzoek afwachten. U kunt het beste contact opnemen met uw huisarts.
90% van de mensen met darmkanker is 55 jaar of ouder. Tussen 55 en 75 jaar is de kans het grootst dat iemand darmkanker krijgt waaraan hij of zij ook overlijdt. In deze leeftijdscategorie heeft het bevolkingsonderzoek daarom het meeste nut.
Sommige organisaties pleiten voor een lagere startleeftijd. De Gezondheidsraad adviseerde in december 2022 de beginleeftijd van het bevolkingsonderzoek niet te verlagen. De Gezondheidsraad gaf in dit advies wel aan dat er gezondheidswinst ligt voor de mensen bij wie rond 50 jaar al darmkanker of een voorstadium is ontdekt. De Gezondheidsraad adviseerde om te onderzoeken of een eenmalige screening voor mensen van rond de 50 jaar gezondheidswinst kan opleveren, zonder de hele doelgroep eerder en langer te belasten met het bevolkingsonderzoek en de nadelen er van. De minister van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) besloot in april 2023 dit advies niet op te volgen. Eén van de redenen is dat het minder logisch is om alleen 50-jarigen te screenen met een FIT-test (ontlastingstest), zonder dit binnen twee jaar te herhalen.
De Gezondheidsraad adviseerde in december 2022 opnieuw om mensen ouder dan 75 jaar niet uit te nodigen voor het bevolkingsonderzoek. De Gezondheidsraad stelt dat de verhouding tussen het nut en risico maar voor een hele specifieke groep gunstig zou kunnen zijn.
Op hogere leeftijd nemen de nadelen van het bevolkingsonderzoek darmkanker toe. Denk aan foute testuitslagen, over-diagnose en overbehandeling, en de belasting en risico’s van een coloscopie (inwendig kijkonderzoek).
Ook is onduidelijk of meedoen aan het bevolkingsonderzoek darmkanker op hogere leeftijd nog toegevoegde waarde heeft voor de groep mensen die hier jarenlang aan meedeed. Deelnemers aan het bevolkingsonderzoek worden in periode van 20 jaar gescreend. Bij deelnemers (met een voorstadium van kanker) zijn in die periode de aanwezige poliepen en tumoren ontdekt en verwijderd. Bij deelnemers die in de hele periode geen poliepen hebben ontwikkeld, is de kans klein dat zij toch nog darmkanker zullen krijgen en daaraan komen te overlijden. De minister van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) heeft het advies van de Gezondheidsraad in april 2023 opgevolgd.
Als u een kijkonderzoek (coloscopie) heeft ondergaan waarbij de arts geen of slechts enkele kleine poliepen heeft gevonden, dan krijgt u na tien jaar weer een oproep om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek.
Bij een kijkonderzoek (coloscopie) houden de artsen zich aan de surveillance richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Maag Darm Leverartsen (NVMDL (Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen)). In de richtlijn staat welk vervolg nodig is, gebaseerd op inzichten uit wetenschappelijk onderzoek. De arts beoordeelt uw risico op basis van wat er is gevonden bij de coloscopie. Wanneer er geen of enkele poliepen zijn gevonden, kan dit het uitgangspunt zijn om u na tien jaar weer uit te nodigen voor het bevolkingsonderzoek. Dat komt omdat darmkanker heel langzaam ontstaat.
U kunt hiervoor bellen naar Bevolkingsonderzoek Nederland. Het juiste telefoonnummer vindt u door uw postcode in te vullen op www.bevolkingsonderzoeknederland.nl/contact.
- Het RIVM is namens het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)) verantwoordelijk voor de landelijke coördinatie. Het RIVM ontwikkelt de voorlichtingsmaterialen en bepaalt de eisen waaraan het bevolkingsonderzoek moet voldoen.
- Bevolkingsonderzoek Nederland is verantwoordelijk voor de uitvoering van het bevolkingsonderzoek. Deze organisatie verstuurt de uitnodigingen en de uitslagen naar alle deelnemers. Ook zijn ze verantwoordelijk voor de kwaliteit van het bevolkingsonderzoek en de aanvullende onderzoeken.
- Er zijn in Nederland vier laboratoria die de ontlastingstesten analyseren.
- Huisartsen geven waar nodig informatie over het bevolkingsonderzoek en adviseren deelnemers die vervolgonderzoek nodig hebben.
- Coloscopiecentra voeren de intake en het kijkonderzoek van de darm uit.
- Pathologielaboratoria beoordelen lichaamsmateriaal uit vervolgonderzoeken als dat nodig is.