Resultaten 17e ronde: Specifieke groepen

Hieronder vindt u een aantal grafieken uit de 17e ronde van het vragenlijstonderzoek over specifieke groepen.

(1) % aantal keren; (2) % van deelnemers; (3) % van totaal werkuren

Voor enkele gedragsregels zijn er verschillen (>5 procentpunt) in de naleving tussen laag-, middelbaar- en hoogopgeleiden. Zo geven meer laagopgeleiden aan drukke plekken te vermijden in vergelijking met andere opleidingsgroepen. Ook met betrekking tot voldoende frisse lucht in de woning geven met name laagopgeleiden aan hiervoor te zorgen, onder hoogopgeleiden is dit percentage het laagst. Meer middelbaar- en hoogopgeleiden geven aan te hoesten en niezen in de elleboog en zich te laten testen bij klachten. Onder de deelnemers die thuis kunnen werken, is het aandeel dat daadwerkelijk thuiswerkt het hoogst onder hoogopgeleiden (zie ook Naleven gedragsregels).

Meer hoogopgeleiden zijn het (helemaal) eens met de gedragsregel om geen handen te schudden, thuis te werken als het kan en te testen bij klachten. Meer laagopgeleiden staan (helemaal) achter de gedragsregel om maximaal 4 personen thuis te ontvangen. Zowel meer hoog- als laagopgeleiden zijn het (helemaal) eens met het dragen van een mondkapje in publieke binnenruimtes en het openbaar vervoer en 1,5 meter afstand houden ten opzichte van middelbaaropgeleiden (zie ook Draagvlak).

Meer hoog- dan laagopgeleiden geven aan dat het coronavirus heel dichtbij voelt, bovendien geven meer hoogopgeleiden aan te denken dat het virus zich heel snel verspreidt. Meer laagopgeleiden zijn bang voor het virus (zie ook Verklaringen gedrag).

Over het algemeen geven meer hoogopgeleiden aan moeite te hebben met het naleven van de gedragsregels ten opzichte van laagopgeleiden. Het percentage middelbaaropgeleiden valt er vaak tussenin. Een uitzondering is de gedragsregel om zoveel mogelijk thuis te werken; het percentage deelnemers die daar moeite mee heeft is het hoogst onder middelbaaropgeleiden (zie ook Verklaringen gedrag).

Over het algemeen zien laagopgeleiden dat de mensen in hun omgeving zich vaker aan de gedragsregels houden in vergelijking met middelbaar- en hoogopgeleiden. Er zijn enkele uitzonderingen: Meer hoogopgeleiden zien mensen in hun omgeving hoesten/niezen in de elleboog en een mondkapje dragen in het openbaar vervoer. Zowel meer hoog- als laagopgeleiden zien de mensen in hun omgeving thuisblijven wanneer een huisgenoot een positieve testuitslag heeft, ten opzichte van middelbaaropgeleiden. Er is geen verschil tussen de opleidingsgroepen met betrekking tot handen schudden en mondkapje dragen in publieke binnenruimtes (zie ook Verklaringen gedrag).

Er is geen verschil tussen hoog-, middelbaar- en laagopgeleiden wat betreft het vertrouwen in de aanpak van de overheid. Gemiddeld 15% van de deelnemers is hierover (zeer) positief (cijfers niet in figuur). Wel vinden meer laagopgeleiden dat de overheid goed uitlegt waarom de maatregelen nodig zijn en een eerlijke verdeling maakt van de lasten, ten opzichte van middelbaar- en hoogopgeleiden (zie ook Communicatie en vertrouwen).

Het mentaal welbevinden, gemeten met behulp van vragen naar angst, stress en slaapproblemen, is vergelijkbaar tussen hoog-, middelbaar- en laagopgeleiden (verschillen zijn kleiner dan 5 procentpunt) (zie ook Welbevinden en leefstijl).

Publicaties

De vaccinatiebereidheid tegen COVID-19 onder mensen met een migratieachtergrond is in het algemeen lager dan bij mensen zonder migratieachtergrond. Wel zijn er verschillen tussen en binnen groepen. Beïnvloedende factoren hiervoor en mogelijke strategieën voor communicatie en beleid zijn te vinden in de memo Vaccinatiebereidheid COVID-19 onder groepen met een migratieachtergrond (d.d. 21 mei 2021). In deze memo is gebruik gemaakt van resultaten uit nationaal en internationaal wetenschappelijk onderzoek en interviews met experts.

Een kwart tot een derde van dak- en thuislozen had meer psychische klachten tijdens de eerste lockdown, zoals gevoelens van onveiligheid, angst, somberheid of stress. Dat blijkt uit de 9e rapportage van de Inventarisatie Nederlandse COVID-19 onderzoeken: mentaal welbevinden - pag. 18 (d.d. 11 maart 2021).

Op verschillende manieren lijkt de coronacrisis veel harder toe te slaan bij lager opgeleiden. Dit wordt toegelicht in de VTV Volksgezondheid Toekomst Verkenning (Volksgezondheid Toekomst Verkenning )-publicatie Verder kijken dan corona, over de toekomst van onze gezondheid - kopje 'Sociale verschillen verdiepen zich' (d.d. 18 september 2020).

In het begin van de coronacrisis (april en juli 2020) hadden o.a. mensen met een lagere opleiding en laag inkomen de grootste kans op zorgmijding en verminderde toegang tot zorg. Dat blijkt uit de 11e rapportage van de Inventarisatie Nederlandse COVID-19 onderzoeken: Preventie en Zorg & Brede Maatschappelijke vraagstukken - pag. 15 (d.d. 15 juli 2021).

In opdracht van de RIVM hebben Pharos en Erasmus Universiteit Rotterdam een onderzoek Corona gedragsmaatregelen (d.d. 7 juli 2020) uitgevoerd naar de kennis, naleving en impact van de coronamaatregelen op mensen met een lage sociaaleconomische status (SES Sanitary Epidemiology and Surveillance (Sanitary Epidemiology and Surveillance)). Er blijken veel gevoelens van stress, angst en somberheid te heersen bij mensen met een laag inkomen, beperkte gezondheidsvaardigheden of een migratieachtergrond.