In de farmacologie wordt al geruime tijd gebruik gemaakt van nanodeeltjes die heel gericht geneesmiddelen naar specifieke organen transporteren. Hierdoor kunnen geneesmiddelen effectiever, in lagere doses en met minder bijwerkingen worden toegepast.

In de landbouw zijn vergelijkbare ontwikkelingen aan de orde, waarbij bestrijdingsmiddelen en kunstmest in hun nanovorm een hogere opbrengst combineren met verminderd gebruik. Een recente studie beschrijft de ontwikkeling van nanodeeltjes die in de kern bestaan uit hydroxyapatiet en vervolgens gecoat zijn met ureum. Hydroxyapatiet is een natuurlijk materiaal (botten en tanden) dat rijk is aan fosfor. Bij het verweren van hydroxyapatiet komt de meststof fosfor langzaam vrij. Ureum is een belangrijke stikstofbron voor planten, die goed oplost in water.

Door deze oplosbaarheid in water spoelt ureum echter gemakkelijk uit de bodem weg. Dat maakt het in losse vorm niet geschikt voor toepassing in de landbouw. De onderzoekers hebben dit probleem ondervangen door het coaten van ureum op nanodeeltjes van hydroxyapatiet. Het resultaat zijn nanodeeltjes die heel langzaam ureum afgeven op de plaatsen waar dit nodig is, namelijk dichtbij de plant. Een validatiestudie naar de toepasbaarheid van de nanodeeltjes toonde aan dat door het gebruik van nanodeeltjes van hydroxyapatiet gecoat met ureum, de opbrengst van rijst met 7% toenam terwijl volstaan kon worden met 50% minder ureum.

RIVM/KIR kennis- en informatiepunt risico’s van nanotechnologie (kennis- en informatiepunt risico’s van nanotechnologie)-overweging:

Nanodeeltjes hebben de potentie om op allerlei manieren bij te dragen aan een duurzaam milieu. In navolging op de ontwikkelingen in de geneeskunde komt er meer aandacht voor de toepassing van nanodeeltjes in de landbouw. Dit met het oog op het verhogen van de gewasopbrengst in combinatie met een verminderd gebruik van meststoffen en/of bestrijdingsmiddelen.

Uit deze studie blijkt dat een combinatie van een natuurlijk nanodeeltje en een veel gebruikte meststof kan leiden tot halvering van de dosis van de kunstmest en verhoging van de opbrengst. Dit is een veelbelovende ontwikkeling in het kader van duurzaamheid (gebruik van afbreekbare natuurlijke materialen) en effectief gebruik van natuurlijke grondstoffen. Voordat het product kan worden toegelaten zullen de risico’s in kaart gebracht moeten worden.