Hieronder geven we antwoord op enkele veelgestelde vragen. Staat uw vraag hier niet tussen? Kijk dan ook verder op onze website. Voor praktische vragen over het onderzoek of het maken van een afspraak kunt u ook terecht op www.bevolkingsonderzoeknederland.nl. Neem voor vragen over borstkanker contact op met uw huisarts.
Ik heb gehoord over de STREAM studie naar tomosynthese. Kan ik daaraan meedoen?
De STREAM studie start in juli 2023. Alleen mensen die een uitnodiging ontvangen voor die studie, kunnen er aan deelnemen. Dit gebeurt door middel van een selectie van genodigden. Deze is onder andere gebaseerd op postcode en leeftijd. Er zijn zes onderzoekslocaties waar tomosynthese kan worden uitgevoerd naast de gewone mammografie.
Als u geen uitnodiging hebt ontvangen voor de STREAM studie maar voor de normale mammografie, dan kunt u niet deelnemen aan het onderzoek.
Meer informatie over de STREAM studie kunt u lezen op deze website. Heeft u verdere vragen over de studie? Dan kunt u contact opnemen met Bevolkingsonderzoek Nederland.
De krapte op de arbeidsmarkt in de gezondheidszorg raakt ook het bevolkingsonderzoek borstkanker. Er is een tekort aan screeningslaboranten die de borstfoto’s maken. Hiervoor moeten veel nieuwe medewerkers worden opgeleid. Kijk op deze pagina voor meer informatie.
Daardoor ontvangen vrouwen in bepaalde regio's hun uitnodiging later. Begin 2023 was de gemiddelde tijd tussen twee uitnodigingen 29 maanden. Tot wanneer deze situatie duurt, is nog onbekend.
Ja. Het onderzoek is bedoeld om borstkanker in een vroeg stadium te ontdekken, als u nog geen klachten heeft en de kanker nog niet te zien of te voelen is. Er is dan een grotere kans dat de behandeling succes heeft. Het kan dus voor iedereen belangrijk zijn om mee te doen. U beslist zelf of u meedoet met het bevolkingsonderzoek.
Wacht niet op een uitnodiging van het bevolkingsonderzoek en doe niet mee. De screening is bedoeld voor mensen zonder klachten. Het is belangrijk dat u direct contact opneemt met uw huisarts om uw borsten te laten onderzoeken.
Heeft u een klacht aan uw borst en doet u toch mee aan het bevolkingsonderzoek? Meld dit dan bij de medewerker. De medewerker zal u ook adviseren om naar de huisarts te gaan.
Het bevolkingsonderzoek borstkanker is een onderzoek om afwijkingen op te sporen, die kunnen wijzen op borstkanker. Het is geen diagnostisch onderzoek. Daarom is het heel belangrijk naar uw huisarts te gaan met een klacht aan uw borst. Doe dit ook als u een klacht krijgt ná het meedoen aan het bevolkingsonderzoek.
Uit onderzoek blijkt dat borstzelfonderzoek niet leidt tot minder sterfte aan borstkanker. Ook wordt borstkanker bij mensen die regelmatig hun borsten onderzoeken niet vroeger ontdekt. Door het bevolkingsonderzoek kan borstkanker wel vroeger worden ontdekt. De kans dat de behandeling succes heeft, is dan groter.
Door zelfonderzoek raakt u wel vertrouwd met uw eigen lichaam: bijvoorbeeld hoe uw borsten aanvoelen en hoe uw huid eruitziet. U weet dan wat bij u normaal is en u kunt een verandering sneller voelen of zien.
Iedereen moet dan ook zelf de keuze maken of ze borstzelfonderzoek wil doen.
Meer informatie over hoe u zelfonderzoek uitvoert vindt u op deze website. Ook kunt u hier zien welke veranderingen een aanwijzing kunnen zijn voor borstkanker. Maak in het geval van een klacht een afspraak bij de huisarts. Wacht niet op een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek en doe niet mee aan het bevolkingsonderzoek.
Heeft u een enkelzijdige borstamputatie gehad? Controleert een specialist u nog regelmatig? En worden er minimaal 1 keer per jaar röntgenfoto’s van uw borst gemaakt? Dan hoeft u niet mee te doen met het onderzoek. Geef dat door aan Bevolkingsonderzoek Nederland via het afmeldformulier achter op uw uitnodigingsbrief. Wordt u niet regelmatig gecontroleerd door een specialist? Dan kunt u waarschijnlijk gewoon meedoen. Als u hierover twijfelt, neem dan contact op met uw specialist.
Heeft u een dubbelzijdige borstamputatie gehad? Dan is het borstkankeronderzoek niet geschikt voor u. U kunt zich definitief afmelden via Mijn Bevolkingsonderzoek. U kunt ook contact opnemen met de informatielijn.
Controleert een specialist u nog regelmatig? En worden er minimaal 1 keer per jaar röntgenfoto’s van uw borsten gemaakt? Dan hoeft u niet mee te doen met het onderzoek. Geef dat door aan Bevolkingsonderzoek Nederland via het afmeldformulier achter op uw uitnodigingsbrief. Als u twijfelt of u mee kunt doen, neem dan contact op met uw specialist.
Bij personen met heel dicht borstweefsel is veel klier- en bindweefsel in de borst te zien. Het ontdekken van kanker op een borstfoto is dan moeilijker. Een tumor is minder goed te zien. Kijk voor veelgestelde vragen over dicht borstweefsel op deze pagina.
Binnen het bevolkingsonderzoek wordt ook onderzocht of het zin heeft om bij mensen die dicht borstweefsel hebben naast de borstfoto nog een ander onderzoek te doen. Daarvoor wordt een studie opgezet naar een bevolkingsonderzoek met contrastmammografie (Contrast Enhanced Mammography (CEM)) voor vrouwen die bij de mammografie zeer dicht borstweefsel blijken te hebben. In 2024 wordt bekend of en wanneer de studie zal gaan starten.
U ontvangt elke 2 jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Een 2-jaars-ronde werkt het beste voor de ontdekking van borstkanker. We adviseren daarom om dit uitnodigingsschema te volgen.
Het is wel mogelijk om een afspraak te verzetten. Het kan zijn dat u dan naar een andere gemeente of een ander gebouw moet reizen, omdat een mobiel onderzoekscentrum na een tijdje weer weg is.
Trans vrouw
Heeft u een administratieve geslachtwijziging laten doorvoeren naar vrouw, dan ontvangt u een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Als u geen borstweefsel heeft, hoeft u niet mee te doen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker en kunt u zich afmelden.
Trans man
Heeft u een administratieve geslachtswijziging naar man laten doorvoeren, dan wordt u niet automatisch uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek borstkanker.
U komt wel hiervoor in aanmerking als u tussen de 50 en 75 jaar bent en er geen borstverwijdering heeft plaatsgevonden. U kunt zich aanmelden via www.bevolkingsonderzoeknederland.nl/deelnamewens.
Als er een borstverwijdering heeft plaatsgevonden heeft het geen zin om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek en hoeft u niets te ondernemen.
Non-binair
Heeft u een administratieve geslachtswijziging naar x laten doorvoeren, dan wordt u niet automatisch uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek borstkanker.
U komt wel hiervoor in aanmerking als u tussen de 50 en 75 jaar bent en u borstweefsel heeft. U kunt zich aanmelden via www.bevolkingsonderzoeknederland.nl/deelnamewens.
Als er een borstverwijdering heeft plaatsgevonden heeft het geen zin om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek en hoeft u niets te ondernemen.
Voor meer informatie kunt u ook kijken op www.bevolkingsonderzoeknederland.nl/genderdiversiteit en in onze folder.
Bevolkingsonderzoek Nederland plant in overleg met gemeenten de plekken voor de mobiele onderzoekscentra. Het onderzoekscentrum is voor iedereen die er onderzocht wordt zo goed mogelijk bereikbaar.
U kunt aan Bevolkingsonderzoek Nederland laten weten dat u in een rolstoel zit. U kunt daarvoor contact opnemen als u de uitnodiging gekregen heeft. Bevolkingsonderzoek Nederland kijkt dan of de plek waar de foto’s worden gemaakt in uw buurt voor u geschikt is. Ook plannen zij extra tijd in voor het onderzoek.
Bij het bepalen van de leeftijdsgrenzen wordt gekeken naar de verhouding tussen nut en risico. Bij vrouwen tussen de 50 en 75 jaar zijn de voordelen van het bevolkingsonderzoek groter dan de nadelen.
Borstkanker komt vaker voor bij mensen van 50 jaar en ouder. 8 van de 10 mensen die borstkanker krijgen, zijn ouder dan 50. Mensen onder de 50 jaar hebben vaak veel klier- en bindweefsel in de borsten. Door dit weefsel zijn afwijkingen moeilijker te ontdekken op de röntgenfoto’s.
Bij mensen boven de 75 is de kans groter dat borstkanker wordt ontdekt waar iemand tijdens haar leven geen last van zou hebben gekregen. Daarnaast is de kans op andere ziektes bij mensen boven de 75 jaar groter.
- Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) is namens het Ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) verantwoordelijk voor de landelijke coördinatie. Het RIVM ontwikkelt de voorlichting. Daarnaast stelt het RIVM de eisen op waaraan het bevolkingsonderzoek moet voldoen.
- Bevolkingsonderzoek Nederland is verantwoordelijk voor de uitvoering van het bevolkingsonderzoek. Zij verstuurt de uitnodigingen, maakt de borstfoto's en verstuurt de uitslagen. Ook controleert zij of iedere doorgestuurde deelnemer in een ziekenhuis is geweest voor verder onderzoek. En ze verzamelt gegevens uit de zorg (diagnose en in welk stadium een ontdekte tumor zit), uit het Pathologisch Landelijk Archief (Palga) en de Nederlandse Kankerregistratie (IKNL (Integraal kankercentrum Nederland) (Integraal kankercentrum Nederland)).
- Screeningsradiologen beoordelen de röntgenfoto’s van de borsten (mammogrammen).
- Huisartsen geven informatie over het bevolkingsonderzoek. Daarnaast adviseren en verwijzen zij deelnemers die vervolgonderzoek nodig hebben.
U kunt hiervoor bellen naar Bevolkingsonderzoek Nederland. Het juiste telefoonnummer vindt u door uw postcode in te vullen op www.bevolkingsonderzoeknederland.nl/contact.
Video: vier vragen over het borstonderzoek
In deze video van het RIVM, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, worden vier veelvoorkomende vragen over borstonderzoek beantwoord. Professor doctor Mireille Broeders legt onder andere uit waarom vrouwen pas vanaf hun vijftigste jaar een oproep voor een borstonderzoek krijgen en ze vertelt of er andere methodes zijn dan de borstfoto om borstkanker in een vroeg stadium op te sporen.
Een vrouw in een witte doktersjas staat achter medische apparatuur en bekijkt een mammografie op een groot beeldscherm. Hierop is een röntgenfoto van een vrouwenborst te zien.
Beeldtekst:
Waarom krijg ik pas vanaf mijn vijftigste een oproep?
Professor doctor Mireille Broeders, hoogleraar op de Faculteit der Medische Wetenschappen, staat in een gang met witte muren. Mireille is een witte vrouw van in de vijftig met kort, grijs haar.
MIREILLE BROEDERS: "We nodigen vrouwen uit vanaf 50 jaar omdat we weten dat de voordelen van het bevolkingsonderzoek dan opwegen tegen de nadelen. Voor vrouwen onder de 50 jaar is dat minder duidelijk. Deze vrouwen hebben namelijk nog veel meer klierweefsel in de borst en dat maakt het lastiger voor de radioloog om de foto goed te beoordelen. En daarnaast komt borstkanker ook minder vaak voor bij vrouwen onder de 50 jaar."
Beeldtekst:
Is er een andere methode dan de borstfoto?
MIREILLE: "Op dit moment is de borstfoto nog steeds de beste methode om borstkanker vroeg op te sporen. En daarmee ook de sterfte aan borstkanker terug te dringen. We weten dat een deel van de vrouwen het een ongemakkelijk en soms ook echt pijnlijk onderzoek vindt. En we zouden ook heel graag een andere methode willen bieden. Iets als een mamma-CT of een ademtest. Maar op dit moment zijn deze testen nog niet goed genoeg om in het bevolkingsonderzoek gebruikt te worden. Het zou natuurlijk het mooist zijn als we een methode kunnen vinden die net zo effectief is als de borstfoto en wel minder pijnlijk is. Maar die is er op dit moment nog niet."
Beeldtekst:
Kan zelfonderzoek een borstfoto vervangen?
MIREILLE: "Zelfonderzoek is een heel goede manier om te weten hoe je borsten voelen en hoe ze eruitzien. Het is zeker nuttig om dat te doen, zodat, als er een verandering is, je dat opmerkt en ermee naar de huisarts kan. Maar zelfonderzoek is geen screeningsonderzoek. En het zal er ook niet voor zorgen dat de sterfte aan borstkanker naar beneden gaat. Dus voor het bevolkingsonderzoek is het geen goede screeningstest. Maar voor jou zelf kan het wel een goede aanvulling zijn."
Beeldtekst:
Ik ben van geslacht veranderd. Kan ik meedoen?
MIREILLE: "Als je als vrouw geregistreerd staat en je bent tussen de 50 en 75 jaar, dan krijg je automatisch een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek. Als je niet als vrouw geregistreerd staat en je hebt toch de wens om deel te nemen, dan kan je dat melden bij het bevolkingsonderzoek en dan krijg je daarna ook een uitnodiging. Echter, als je je borsten hebt laten verwijderen, dan adviseren we niet om deel te nemen."
Beeldtekst:
Kijk voor meer informatie op www.bevolkingsonderzoekborstkanker.nl.
RIVM 2023
De zorg voor morgen begint vandaag
Het logo van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, onderdeel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het logo van Bevolkingsonderzoek Nederland verschijnt.