U beslist zelf

 U beslist zelf of u zich laat onderzoeken. U kunt voor uzelf een afweging maken. Hieronder noemen we verschillende overwegingen en de belangrijkste voor- en nadelen van het bevolkingsonderzoek.

Als u zich laat onderzoeken, heeft u een kleinere kans om aan borstkanker te overlijden.

Meedoen verkleint de kans om te overlijden aan borstkanker. Vrouwen die regelmatig meedoen aan het bevolkingsonderzoek hebben gemiddeld ongeveer 50% minder kans om te overlijden aan borstkanker dan vrouwen die niet meedoen. Van iedere 1.000 vrouwen van vijftig jaar overlijden er 40 in de loop van hun leven aan borstkanker. 

Voor vrouwen die wat ouder zijn (tussen de 70 en 75 jaar) en vaker hebben deelgenomen, blijkt het effect van borstkankerscreening groter. Bij deze groep is de sterftedaling ongeveer 80%. Voor de wat jongere vrouwen (tussen de 50 en 69 jaar) ligt dat percentage lager, namelijk ongeveer 40%.

Als u zich laat onderzoeken, kan borstkanker eerder ontdekt worden en is de kans op genezing groter. 

Door het bevolkingsonderzoek kan borstkanker vroeger ontdekt en daarna behandeld worden. Zelfs voordat u klachten krijgt, of de borstkanker zelf kunt voelen of zien. Hierdoor is de kans op uitzaaiingen kleiner en is de behandeling mogelijk minder zwaar. Door vroege opsporing is de kans op genezing groter. 

Jaarlijks wordt er bij ongeveer 7.000 personen een tumor gevonden door screening. Door deelname aan het bevolkingsonderzoek overlijden er per jaar 850-1075 vrouwen minder aan borstkanker.

Als u zich laat onderzoeken, kan het zijn dat u voor niets wordt doorgestuurd voor verder onderzoek.

Jaarlijks worden 17 van elke 1000 mensen die meedoen aan het bevolkingsonderzoek onterecht doorverwezen. Zij blijken na verder onderzoek geen borstkanker te hebben. 

Op uw röntgenfoto’s kan een afwijking te zien zijn die  verdacht lijkt. Alleen verder onderzoek in het ziekenhuis kan duidelijk maken of er echt iets aan de hand is of niet. 

Blijkt u na vervolgonderzoek geen borstkanker te hebben, dan heeft u onnodig last gehad van angst en onrust. Maar daarnaast zult u waarschijnlijk ook opluchting voelen. 

Het liefst willen we bij het bevolkingsonderzoek alleen diegenen doorverwijzen die wel borstkanker blijken te hebben. Dit zal ondanks alle zorgvuldigheid en de moderne technieken helaas nooit mogelijk zijn.

Een behandeling kan achteraf gezien niet nodig zijn geweest

Borstkanker wordt bijna altijd behandeld. Bij ongeveer 1 op de 10 personen met borstkanker, groeit de tumor zo langzaam dat zij er tijdens hun leven geen last van zouden hebben gehad. Een behandeling was dan niet nodig geweest. Maar er kan  nooit van te voren vastgesteld worden bij wie dit het geval is.

Vroege ontdekking betekent niet altijd langer leven

Vroege ontdekking van borstkanker zorgt er niet altijd voor dat mensen ook langer leven. Op het moment dat iemand eerder weet dat zij borstkanker heeft, geeft dit langere tijd een psychische belasting door bezoeken aan het ziekenhuis voor behandeling en controle. Van tevoren weten we nooit zeker of iemand ook echt langer te leven heeft.

Het bevolkingsonderzoek kan u onterecht geruststellen

U kunt onterecht worden gerustgesteld. Het onderzoek geeft geen volledige zekerheid. Twee tot drie op de tien gevallen van borstkanker wordt door het bevolkingsonderzoek niet ontdekt.

Het bevolkingsonderzoek is een momentopname

Het onderzoek is een momentopname en geeft geen garantie dat er geen borstkanker kan ontstaan. Bij ongeveer 2 op de 1.000 onderzochte personen wordt in de twee jaar tussen de bevolkingsonderzoeken toch borstkanker gevonden.

Het onderzoek kan pijnlijk zijn

Om een goede foto te maken, met zo min mogelijk straling, worden uw borsten samengedrukt tussen 2 platen. Dat kan pijnlijk zijn. Op dit moment is het maken van röntgenfoto’s de beste en snelste methode om borstkanker te ontdekken in het bevolkingsonderzoek. 

Wanneer niet meedoen met het bevolkingsonderzoek? 

Ga bij klachten of veranderingen die kunnen duiden op borstkanker altijd naar uw huisarts. Hieronder ziet u voorbeelden van deze klachten en veranderingen.
Wacht niet op de uitnodiging van het bevolkingsonderzoek borstkanker. Maak geen afspraak en doe niet mee aan het bevolkingsonderzoek. Maar maak meteen een afspraak met uw huisarts. Krijgt u klachten na deelname aan het bevolkingsonderzoek, ga ook dan altijd naar de huisarts.

• U voelt een knobbeltje, zwelling of verharding in uw borst.
• • U ziet of voelt een bult op uw borst.
• • U heeft deukjes of kuiltjes in uw borst.
• • De huid van uw borst heeft putjes en ziet eruit als een sinaasappelschil.
• • U heeft een wondje aan uw borst dat slecht geneest.
• • U ziet roodheid, schilfering of intrekking van een tepel.
• • Er komt bloed of vocht uit een tepel.
• • U voelt een zwelling in uw oksel.
• • Uw borst voelt anders aan dan normaal.
• • De vorm of grootte van uw borst verandert.

Bent u onder behandeling voor uw borst(en)? 

U hoeft niet mee te doen aan het onderzoek als u klachten aan uw borsten heeft en daarvoor wordt behandeld door een specialist. Twijfelt u? Vraag dan aan uw specialist of het nodig is om mee te doen. 

Heeft u ernstige gezondheidsproblemen? Of heeft u mogelijk een verhoogd risico op borstkanker?

Bijvoorbeeld vanwege een erfelijke aanleg of borst- of eierstokkanker in de familie? Bespreek dat dan met uw huisarts of medisch specialist. Het kan zijn dat deelname aan het bevolkingsonderzoek voor u dan niet zinvol is of dat andere vormen van controle voor u beter geschikt zijn. Kijk voor meer informatie over erfelijke borstkanker op www.oncogen.nl.

Borstkanker in de familie

Sommige mensen zijn erfelijk belast met borstkanker. Bij deze vrouwen komt borstkanker op jonge leeftijd voor in de familie. Via  een stamboomonderzoek kan  de kans op erfelijke belasting worden ingeschat. 
Ook kan een DNA deoxyribonucleic acid (deoxyribonucleic acid)-onderzoek worden gedaan. Deze test geeft niet altijd duidelijkheid, omdat op dit moment voornamelijk wordt getest of iemand een verandering (mutatie) heeft op het BRCA1 of BRCA2-gen.

Bent u erfelijk belast met borstkanker? Dan wordt u waarschijnlijk vanaf jonge leeftijd hierop onderzocht. 
Gegevens over vrouwen jonger dan 50 jaar zijn niet bekend bij het bevolkingsonderzoek. Daarom ontvangt u geen uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek. 
Vraag advies aan uw huisarts of behandelend arts in het ziekenhuis over deelname aan het bevolkingsonderzoek. 

De controle die u krijgt in het ziekenhuis is geen onderdeel van het gratis bevolkingsonderzoek. Het kan zijn dat u de kosten (deels) zelf moet betalen. Dit hangt af van de hoogte van het eigen risico van uw zorgverzekering en hoeveel u hiervan heeft gebruikt. Bespreek dit met uw zorgverzekeraar als u hierover vragen heeft. 

Ik wil mij afmelden voor het bevolkingsonderzoek

Heeft u besloten niet mee te doen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker? Dan kunt u zich afmelden.

• U kunt zich afmelden via de informatielijn van Bevolkingsonderzoek Nederland of via 'Mijn bevolkingsonderzoek'. U kunt kiezen of u eenmalig óf nooit meer wilt meedoen met het bevolkingsonderzoek.
• Heeft u zich afgemeld en wilt u op een later moment toch wel deelnemen? Neem dan contact op met Bevolkingsonderzoek Nederland. 

Meer informatie 

Veelgestelde vragen over wel of niet meedoen