Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker start bij het selecteren van personen die in aanmerking komen voor een uitnodiging. Het bevolkingsonderzoek eindigt bij het informeren van de deelnemers over de uitslag. Deelnemers die, op basis van de uitslag, nadere diagnostiek en eventueel behandeling nodig hebben, worden verwezen naar de reguliere zorg. Het bevolkingsonderzoek en de aansluitende zorg zijn samen het primair proces.
Selecteren
Bevolkingsonderzoek Nederland selecteert personen die op basis van hun leeftijd in aanmerking komen voor een uitnodiging. Hiervoor worden gegevens uit de Basis Registratie Personen (BRP (Basisregistratie personen)) gebruikt. Personen die zich hebben afgemeld of die op basis van een eerder resultaat niet in aanmerking komen, worden niet geselecteerd. Personen met een transgender achtergrond of een X/O geslachtsregistratie met een baarmoeder kunnen ook deelnemen door zich eenmalig bij Bevolkingsonderzoek Nederland te laten registreren.
Uitnodigen
De uitnodigingen voor het bevolkingsonderzoek worden verstuurd door Bevolkingsonderzoek Nederland, volgens een vastgesteld uitnodigingsschema. Personen die in aanmerking komen voor een uitnodiging, ontvangen deze rond hun verjaardag samen met de uitnodigingsfolder. Het maakt voor de uitnodiging niet uit of iemand HPV (humaan papillomavirus)-gevaccineerd is. 30-jarigen, die voor het eerst worden uitgenodigd, ontvangen 6 weken voor de uitnodiging een vooraankondiging. Ook krijgen 30-jarigen een specifieke uitnodigingsbrief.
Bij uitstel in verband met zwangerschap ontvangt de genodigde 6 weken na de bevalling een nieuwe uitnodigingsbrief. Personen die niet hebben gereageerd op de uitnodiging, ontvangen na 16 weken een herinneringsbrief.
Screenen
Het screeningsonderzoek start als de genodigde een afspraak maakt bij de huisartspraktijk voor het maken van een uitstrijkje. Het uitstrijkje wordt in één van de screeningslaboratoria getest op de aanwezigheid van hrHPV (hoog risico Humaan papillomavirus). Als dat het geval is, dan vindt direct een cytologische beoordeling plaats om de bepalen of er ook afwijkende cellen zijn. Dat gebeurt op datzelfde uitstrijkje in hetzelfde laboratorium.
Personen die een uitstrijkje erg vervelend vinden en daarom niet aan het bevolkingsonderzoek meedoen, kunnen een zelfafnameset aanvragen. Daarmee kunnen zij zelf vaginaal materiaal afnemen, dat getest wordt op hrHPV. Bevolkingsonderzoek Nederland stuurt de zelfafnameset naar de aanvrager. Deze stuurt het zelfafgenomen materiaal per post naar het laboratorium. Als de deelnemer HPV-positief test, is alsnog een uitstrijkje nodig voor een cytologische beoordeling.
Informeren
Bij een uitstrijkje worden zowel de huisarts als de deelnemer geïnformeerd over de uitslag en het bijbehorende advies. De uitslag van een zelfafnameset wordt niet met de huisarts gecommuniceerd. De deelnemer ontvangt de uitslag van het uitstrijkje of de zelfafnameset van Bevolkingsonderzoek Nederland. HPV-positieve deelnemers krijgen met de uitslagbrief de uitslagfolder toegestuurd. Bij een HPV-positieve uitslag met afwijkende cellen (pap3a2 of hoger), streeft de huisarts ernaar de deelnemer te informeren voordat deze de uitslagbief ontvangt.
Verwijzen
HPV-positieve deelnemers bij wie cytologische afwijkingen zijn gevonden, ontvangen het advies zich verder te laten onderzoeken bij de gynaecoloog. Zij krijgen hiervoor een verwijzing van de huisarts, volgens een vastgesteld verwijsschema. Het onderzoek bij de gynaecoloog maakt geen deel uit van het bevolkingsonderzoek.