Het uitstrijkje wordt gemaakt bij de huisartspraktijk. Meestal door de doktersassistente. Vrijwel altijd worden de uitstrijkjes gemaakt door een vrouw. U maakt hiervoor zelf een afspraak bij de huisartspraktijk. Het uitstrijkje duurt ongeveer 10 minuten.
Hoe gaat het onderzoek?
(Klik op afbeelding voor PDF (Portable Document Format)-versie)
Beoordelen van het uitstrijkje
Het uitstrijkje gaat naar het screeningslaboratorium. In Nederland zijn vijf screeningslaboratoria die uitstrijkjes van het bevolkingsonderzoek beoordelen. In het laboratorium wordt het uitstrijkje onderzocht op HPV (humaan papillomavirus). Als dit virus wordt gevonden, beoordelen ze ook meteen of er afwijkende cellen in het uitstrijkje zitten. Alle laboratoria beoordelen de uitstrijkjes op dezelfde manier.
Uitnodigingsbrief
U ontvangt een uitnodigingsbrief met folder van Bevolkingsonderzoek Nederland.
U krijgt de uitnodiging rond uw verjaardag op basis van uw geboortejaar.
Wilt u meedoen? Maak dan een afspraak voor een uitstrijkje bij uw huisartsenpraktijk. De afspraak duurt ongeveer 10 minuten.
Doktersassistente
Neem de uitnodigingsbrief mee naar de afspraak. De 2 stickers met uw persoonsgegevens op de brief zijn nodig voor het onderzoek.
Meestal doet de doktersassistente het onderzoek. Zij stelt u eerst een paar vragen. Bijvoorbeeld wanneer u voor het laatste ongesteld bent geweest. Dit vult ze in op het laboratoriumformulier. Zij vraagt u ook of u opziet tegen het maken van het uitstrijkje.
Uitkleden
U kleedt zich van onderen uit en gaat op de onderzoeksbank liggen. U kunt uw benen in de steunen plaatsen. Zijn er geen steunen? Dan buigt u uw knieën en spreidt uw benen een beetje. Zo ontspant uw lichaam zich.
In de tussentijd zet de doktersassistente alles klaar. Ze zorgt er voor dat tijdens het onderzoek niemand binnen kan komen.
Uitstrijkje
De doktersassistente vertelt precies wat ze gaat doen. Ze onderzoekt u met een speciaal instrument, het speculum, ook wel eendenbek genoemd. Eerst warmt ze deze op met warm water, zodat het niet zo koud aanvoelt.
Ze houdt de eendenbek tegen de binnenkant van uw bovenbeen zodat u kunt voelen dat deze niet te koud of te warm is.
Ze spreidt uw schaamlippen en doet het speculum voorzichtig in uw vagina. Dan doet ze deze open zodat ze uw baarmoedermond kan zien.
Als u wilt kunt u met een spiegeltje meekijken.
De doktersassistente doet een borsteltje door de eendenbek naar binnen. Ze draait met het borsteltje om wat cellen van de baarmoederhals te halen. Die cellen doet ze in een potje. Daarna doet ze het speculum weer dicht en haalt ze het voorzichtig uit uw vagina.
Na het onderzoek kunt u zich weer aankleden.
Soms komt er wat bloed uit uw vagina. Dat is niet erg. In de onderzoeksruimte ligt maandverband.
Klaar
De doktersassistente vult het laboratoriumformulier verder in. Het potje en het laboratoriumformulier wordt in een speciale verpakking gedaan voor onderzoek in het screeningslaboratorium.
Laboratorium
Het laboratorium onderzoekt het afgenomen materiaal.
De uitslag
U ontvangt de brief met de uitslag na ongeveer 4 weken.
Tips
- Het uitstrijkje wordt bijna altijd gemaakt door een vrouwelijke doktersassistent. Bent u hier ongerust over? Vraag dit dan na bij uw huisartsenpraktijk. Kan het daar niet? Neem dan contact op met de Bevolkingsonderzoek Nederland. Zij zullen voor u een oplossing regelen.
- Neem de uitnodigingbrief mee naar de afspraak. De stickers op de uitnodiging zijn nodig voor het onderzoek.
- Ga vóór het maken van het uitstrijkje naar de wc. Een volle blaas of darm kan een vervelend gevoel geven.
- Ziet u op tegen het maken van een uitstrijkje? Vertel dit dan aan de doktersassistent zodat zij er rekening mee kan houden. Bijvoorbeeld door een kleiner speculum (eendenbek) te gebruiken.
- Spreek met de doktersassistent af dat u het onderzoek kunt stoppen als het vervelend of pijnlijk is.
- Vindt u het uitstrijkje erg vervelend en is dit voor u reden om niet mee te doen? Dan kunt u ook een zelfafnameset aanvragen. Daarmee kunt u zelf materiaal uit uw vagina afnemen dat in het laboratorium getest wordt op HPV (humaan papillomavirus). Als in het laboratorium HPV gevonden wordt, moet u bij de huisarts een uitstrijkje laten maken om te beoordelen of er afwijkende cellen zijn.
Vragen bij het onderzoek
De doktersassistent stelt u voorafgaand aan het onderzoek een aantal vragen. Deze staan hieronder. Ook kunt u zelf vragen stellen voor of tijdens het onderzoek.
- Heeft u nog vragen of twijfels over het bevolkingsonderzoek?
- Heeft u gezondheidsklachten?
- Wanneer bent u voor het laatst ongesteld geweest?
- Gebruikt u anticonceptie? Welke?
- Gebruikt u hormonen? Waarom?
- Weet u wat het onderzoek inhoudt?
- Heeft u al eerder een uitstrijkje gehad? Hoe heeft u dat ervaren?
- Bent u nog maagd? (bij jonge vrouwen die een uitstrijkje laten maken)
Als u nog nooit seksueel contact heeft gehad, is er weinig kans op een HPV (humaan papillomavirus)-infectie. De kans op een voorstadium of baarmoederhalskanker is dan erg klein. Als u toch een uitstrijkje wilt laten maken, vertel dan aan de doktersassistente dat u nog maagd bent. Zij kan daar rekening mee houden door een kleinere eendenbek te gebruiken.
Nee. De doktersassistente gebruikt een eendenbek, die niet verder komt dan de vagina. De baarmoeder kan dus niet beschadigd raken. De assistente haalt met een borsteltje wat cellen van de baarmoedermond. Soms kunt u daardoor een beetje bloeden, maar dat is niet erg.
Soms gaat de baarmoederhals een beetje bloeden nadat het uitstrijkje is gemaakt. Maar dat stopt vanzelf en duurt niet lang.
Over het algemeen doet het maken van een uitstrijkje geen pijn. Het kan wel een vervelend gevoel geven als de eendenbek naar binnen gaat en als er cellen worden weggehaald. Ziet u op tegen het uitstrijkje en heeft u weinig seks gehad? Dan kunt u dat het beste tegen de assistente zeggen. Zij kan dan een kleinere eendenbek gebruiken.
Het kan vervelend voelen als uw blaas of darm vol is. Als de assistente de eendenbek open doet, drukt die namelijk tegen de blaas en darm aan. Daarom kunt u voor het onderzoek beter eerst naar de wc gaan.