Het is belangrijk om de huid te beschermen tegen UV ultraviolet (ultraviolet)-straling van de zon. Onbeschermd langdurige blootstelling van de huid aan UV-straling kan tot ontsteking, veroudering, DNA deoxyribonucleic acid (deoxyribonucleic acid)-schade, onderdrukking van de afweer en zelfs tot kanker van de huid leiden. Nanodeeltjes van titaniumdioxide (TiO2) en zinkoxide (ZnO) beschermen goed tegen UV licht en worden daarom gebruikt in zonnebrandcrème. Bovendien zijn ze transparant. Dit heeft als voordeel dat mensen zich niet met een dikke witte crèmelaag hoeven in te smeren om beschermd te zijn.

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat TiO2 en ZnO nanodeeltjes in zonnebrandcrème moeilijk door de huid kunnen dringen. Daarom concludeert de Europese Commissie dat het veilig is om TiO2 en ZnO nanodeeltjes in zonnebrandcrème te gebruiken tot een concentratie van 25% (zie Zonnebrandcrèmes met nanomaterialen: de feiten op een rij in KIR-nano Signaleringsbrief 2014 nummer 3)

Er zijn echter nog wel vragen over de effecten van langdurige blootstelling aan deze nanodeeltjes. Dit is verder onderzocht door muizen via de huid langdurig bloot te stellen aan commercieel verkrijgbare zonnebrandcrèmes met en zonder nanodeeltjes. Naakte muizen werden iedere week blootgesteld aan zonnebrandcrème voor een totale studieduur van 36 weken. Daarbij werd de helft van de muizen blootgesteld aan UV ultraviolet (ultraviolet)-straling.

Het belangrijkste resultaat van de studie is dat alle typen zonnebrand voldoende beschermen tegen de schadelijke effecten van UV-straling. De muizen die werden blootgesteld aan UV-straling zonder bescherming ontwikkelden ontstekingen en tumoren. Wanneer zonnebrandcrème werd gebruikt ontstonden deze effecten niet. Daarnaast laat de studie zien dat ZnO nanodeeltjes in de huid achterblijven, er werd geen zink gemeten in andere organen of weefsels van de muizen. Er werden wel lage concentraties titanium in de levers van de muizen gemeten. Dit kan erop wijzen dat TiO2 nanodeeltjes in geringe mate door de huid dringen of via inslikken na aflikken van hun huid via het maagdarmstelsel de lever bereiken. Aanvullende metingen  in de lever op gen niveau wezen erop dat vooral organische stoffen tot milde effecten kunnen leiden . Deze effecten werden niet gevonden als gevolg van ZnO en TiO2 nanodeeltjes in zonnebrandcrème. Op basis van deze resultaten concluderen de onderzoekers dat er geen reden is om TiO2 en ZnO nanodeeltjes niet te gebruiken in zonnebrandcrème.

RIVM/KIR kennis- en informatiepunt risico’s van nanotechnologie (kennis- en informatiepunt risico’s van nanotechnologie) overweging

Verschillende studies laten zien dat het gebruik van TiO2 en ZnO nanodeeltjes in zonnebrandcrème meer voordelen dan nadelen lijkt te hebben. Tot nu toe zijn er geen schadelijke effecten gerapporteerd door het gebruik van deze nanodeeltjes in zonnebrandcrème wanneer deze via de huid wordt toegepast. De resultaten van bovenstaande studie sluiten hierbij aan. De intacte huid is een goede barrière, waardoor verspreiding van nanodeeltjes in het lichaam verwaarloosbaar is. Echter, bovenstaande studie laat zien dat er mogelijk stapeling van TiO2 in de lever kan optreden na jarenlange blootstelling aan zeer kleine hoeveelheden van TiO2 nanodeeltjes via de huid. In een eerdere studie met TiO2 in voeding is aangetoond dat de stapeling van nano-TiO2 in de lever na langdurige orale opname niet uit te sluiten is (zie KIR-nano signaleringsbrief 2016 nummer 3). Het is vooralsnog onduidelijk of deze lage leverconcentraties gezondheidseffecten tot gevolg kunnen hebben.

Daarnaast blijven er ook zorgen over het gebruik van TiO2 en ZnO nanodeeltjes in zonnebrand in sprayvorm, omdat hierbij inademing van de nanodeeltjes optreedt. De longen zijn kwetsbaarder dan de huid en bestaan uit slechts een dubbele cellaag waar uitwisseling plaatsvindt tussen de lucht en het bloed. Kortdurende studies naar de inademing van TiO2 nanodeeltjes laten zien dat er ontsteking op kan treden in de longen en dat de longen moeite hebben om de deeltjes op te ruimen. Zonnebrandsprays met nanodeeltjes mogen in Europa niet meer verkocht worden op basis van de conclusie van de Scientific Committee on Consumer Safety (SCCS scientific committee on consumer safety (scientific committee on consumer safety)) dat een risico voor de consument bij gebruik van zonnebrand sprayvorm niet uit te sluiten is. Voordat een zonnebrand spray met nanodeeltjes op de markt kan worden gebracht zullen de effecten van langdurige blootstelling aan zonnebrandsprays met nanodeeltjes nader onderzocht moeten worden.