Uv ultraviolette (ultraviolette)-filters in zonnebrandcrème, zoals het veelgebruikte filter oxybenzone, kunnen schade toebrengen aan het milieu. Dagblad Trouw vestigde onlangs nog de aandacht op het afsterven van koraal als gevolg van deze UV ultraviolet (ultraviolet)-filter in zonnebrandcrème die van de huid afspoelt tijdens het zwemmen in zee. Recent verscheen een wetenschappelijke publicatie over onderzoek naar een nieuw nanodeeltje, dat mogelijk kan worden gebruikt als bescherming tegen uv ultraviolet (ultraviolet)-straling. Dit onderzoek werd in verschillende media met gejuich ontvangen onder de koppen “revolutionaire nieuwe zonnebrandcrème“ en “de ultieme natuurlijke zonnebrandcrème“.

Kunstmatige melanine

De onderzoekers ontwikkelden een kunstmatige vorm van melanine. Melanine wordt geproduceerd door gespecialiseerde huidcellen (melanocyten genoemd) en verplaatst zich vervolgens naar de huidcellen van de opperhuid. Daar hoopt het zich op rond de celkern en beschermt het DNA deoxyribonucleic acid (deoxyribonucleic acid) van de cel door schadelijke uv-straling weg te vangen. Deze ophoping van melanine in de huid is de oorzaak van het “bruin worden” in de zon.

Het door de onderzoekers ontwikkelde nanodeeltje heeft dezelfde eigenschappen als natuurlijke melanine. In celtesten bleken deze nanodeeltjes zich op dezelfde manier te verplaatsen en op te hopen rond de celkernen van huidcellen als natuurlijk melanine. Bovendien bleken de deeltjes ook bescherming te bieden tegen uv-straling. De onderzoekers zien daarom mogelijkheden om dit nanodeeltje in te zetten bij de behandeling van melanine-gerelateerde huidziekten als vitiligo (een huidziekte waarbij er witte vlekken ontstaan vanwege een lokaal gebrek aan pigment) en albinisme. De onderzoekers zelf hebben toepassing van dit nanodeeltje als uv-filter in zonnebrandcrème niet besproken.

RIVM/KIR kennis- en informatiepunt risico’s van nanotechnologie (kennis- en informatiepunt risico’s van nanotechnologie) overweging:

Het nanodeeltje dat door dit onderzoeksteam is ontwikkeld kan natuurlijke melanine goed nabootsen. Bij de celtesten zijn verschillende controlestappen ingebouwd waaruit blijkt dat het nanodeeltje zich precies zo gedraagt als natuurlijk melanine. Het gebruik van dit synthetische melanine in therapeutische toepassingen, zoals de auteurs voorstellen, lijkt dus een realistische mogelijkheid. Recente publicaties, zoals het artikel in Dag blad Trouw, roepen vragen op over mogelijke milieurisico’s van huidige uv-filters. Dit wijst wellicht ook op de noodzaak van alternatieven voor deze uv-filters. Niettemin zullen ook de potentiele milieurisico’s van mogelijke alternatieven beoordeeld moeten worden, waarbij het feit dat het deeltje veel lijkt op een natuurlijk deeltje (melanine) uiteraard geen garantie geeft op afwezigheid van effecten in het milieu. Dit is een aspect dat eerst nader onderzocht zal moeten worden.