Nanomaterialen en longschade

Nanomaterialen kunnen diep in de longen terechtkomen na inademen. Het lichaam kan die deeltjes niet goed opruimen. Daardoor kunnen nanomaterialen lang in de longen blijven zitten en kunnen daar schade en ontstekingen veroorzaken. Schade aan de longblaasjes kan leiden tot verminderde longfunctie. Ook zijn er nanomaterialen die  direct het DNA deoxyribonucleic acid (deoxyribonucleic acid) van cellen beschadigen. Andere nanomaterialen kunnen door langdurende ontsteking DNA beschadigen. Op beide manieren kan het vaak inademen van nanomaterialen leiden tot kanker. Bijvoorbeeld titanium dioxide nanodeeltjes kunnen op deze manier longkanker veroorzaken in ratten.

Testen zonder proefdieren volgens ‘adverse outcome pathways’

Recent schreven onderzoekers over de manier waarop nanomaterialen mogelijk de longfunctie kunnen verminderen en kanker kunnen veroorzaken. Dit deden zij volgens het ‘adverse outcome pathway’ (AOP) concept. Een AOP geeft in duidelijke stappen weer hoe blootstelling aan een stof kan leiden tot gezondheidsschade. Voor iedere stap hebben de onderzoekers proefdiervrije testen voorgesteld. Risicobeoordelaars kunnen deze testen gebruiken om te voorspellen of nanomaterialen mogelijk longschade of kanker kunnen veroorzaken. 

Wat vindt het RIVM?

Het RIVM ondersteunt de overgang naar proefdiervrije testen. De stappen in de AOP’s helpen om testen te vinden die kunnen voorspellen of nanomaterialen gevaarlijk zijn. Een voorbeeld is de stap die de reactie van nanomaterialen met longvloeistof beschrijft. Dit bepaalt voor een deel de mogelijke longschade. De reactie van nanomaterialen met longvloeistof kunnen onderzoekers met proefdiervrije testen meten. 

Van de huidige testen is niet duidelijk of ze voldoende voorspelbaar zijn. Het lijkt erop dat de proefdiervrije testen gevoelig zijn. Dat betekent dat ze mogelijk gevaarlijke nanomaterialen op kunnen pikken. Het is daarmee niet zeker dat deze nanomaterialen in de mens ook gevaarlijk zijn. Daarom geven de onderzoekers aan dat er meer onderzoek nodig is naar een combinatie van testen die samen kunnen voorspellen of nanomaterialen gevaarlijk zijn.