Proefdiervrij kwaliteit vaccins testen (VAC2VAC, E/132520) Vandebriel, R.J.

Inleiding en motivatie

Vaccins zijn efficiënt in de bescherming tegen infectieziekten. Ze zijn ook complex en er kunnen kleine verschillen zijn tussen partijen van een vaccin. Voor sommige vaccins weten we niet wat deze verschillen betekenen; ze mogen daarom pas gebruikt worden als ze getest zijn op werkzaamheid in proefdieren. Het gaat om grote aantallen dieren en in bepaalde testen lijden de dieren pijn. Het project heeft als doel het proefdiergebruik bij de kwaliteitscontrole van vaccins aanzienlijk te laten dalen. Om dit doel te bereiken wordt gebruik gemaakt van de consistentiebenadering.
De consistentiebenadering beschouwt elke partij als één van een serie; de focus van de testen is verschoven van de partij naar het productieproces. Het bevordert het gebruik van productiemethoden die goed zijn gekarakteriseerd en analytische instrumenten en in vitro testen om een productprofiel te verkrijgen. Het beoordeelt de kwaliteit van partijen vaccins door de overeenkomst aan te tonen van hun profiel met een referentievaccin (van een fabrikant) met bewezen klinische werkzaamheid en veiligheid.

Doel(en) en onderzoeksvragen

Het algemene doel van het VAC2VAC project is het aantonen van “proof of concept” van de consistentiebenadering.
Het eerste doel is de ontwikkeling, optimalisatie en evaluatie van proefdiervrije methoden die parameters opleveren waarmee consistentie tussen partijen en daarmee veiligheid en werkzaamheid wordt aangetoond. Hiertoe worden fysisch-chemische en immunochemische methoden, cel-gebaseerde testen, multi-parametrische assays en bioinformatica ingezet.
Het tweede doel is de (pre-) validatie van methoden die in het project (binnen doel 1) zijn ontwikkeld en geoptimaliseerd. Eerst worden eisen opgesteld waaraan deze methoden moeten voldoen om in aanmerking te komen voor (pre-) validatie*.  Vervolgens wordt getoetst of deze methoden aan de eisen voldoen. Methoden die aan de eisen voldoen gaan het proces van (pre-validatie) in. Verder wordt samen met regelgevers gewerkt aan richtlijnen voor goedkeuring door regelgevers, die uiteindelijk moet leiden tot daadwerkelijk gebruik van de methode.
*(Pre-) validatie vindt meestal plaats in de vorm van een ringstudie waarbij onder meer de reproduceerbaarheid van een methode binnen een lab, overdraagbaarheid van de methode naar andere labs en de reproduceerbaarheid tussen labs wordt nagegaan.

Aanpak en methoden

  1. Experimenteel onderzoek naar de respons van dendritische cellen (DC) en macrofagen op het DTaP vaccin, individuele antigenen daarvan en veranderde partijen (dit laatste om na te gaan of suboptimale partijen kunnen worden onderscheiden van optimale).
  2. Bioinformatica bijdrage aan diverse onderdelen van het project, waaronder (1).
  3. Deelname ringstudie(s) van veelbelovende methoden/assays, waaronder die uit (1/2).
  4. Bijdrage aan regulatoire acceptatie en implementatie testen die positief komen uit (3).

Verwachte resultaten

  1. Kennis over geschiktheid DC en macrofaag assays voor vaststellen immunogeniteit DTaP; identificatie biomarkers uit genomics/proteomics, m.b.v. bioinformatica.
  2. Intra- en interlaboratorium reproduceerbaarheid van geselecteerde methoden.
  3. Regulatoire acceptatie en implementatie van testen in de context van de consistentiebenadering.

Geplande producten

Als consortium: website, flyers, presentaties, etc. t.b.v. alle stakeholders incl. publiek.
Publicaties: (1) respons DC en macrofagen op DTaP vaccin incl. bioinformatica; (2) bioinformatica bijdrage aan andere studies; (3) ringstudie(s); (4) regulatoire acceptatie en implementatie van testen in de context van de consistentiebenadering.